Hoe ziet het ideale atelier eruit? Hoeveel tijd spendeert een kunstenaar in zijn atelier? Is het een heilige plek? In de reeks ‘Het atelier’ deze week: Nadia Naveau (46)
Gaat u iedere dag naar uw atelier?
Als ik naar een tentoonstelling toewerk, ga ik elke dag. Andere momenten kan het minder regelmatig zijn, maar ik probeer wel dagelijks te gaan, anders wordt de drempel te groot.
Na een tentoonstelling of drukke periode heb ik nood aan lui zijn en niets doen. Als ik dit te lang aanhoudt, voelt het alsof ik van nul af aan moet beginnen. Dat is beangstigend; ik moet een bepaald werkritme aanhouden om dit te vermijden. Al ga ik maar voor een half uurtje naar mijn atelier om er gewoon te zitten, het heeft zijn belang.
Hoe laat vertrekt u naar uw atelier, en hoe: te voet, per fiets, openbaar vervoer of auto?
Ik vertrek rond 11.00 uur met de fiets. Niet eerder, ik ben geen ochtendmens. Ik werk het liefst ’s avonds of ’s nachts. Dan lijkt het of ik alleen op de wereld ben.
De fase van naar mijn atelier te gaan is belangrijk. Ik zou niet in staat zijn om thuis te werken. Ik moet de deur van mijn huis achter me dicht kunnen trekken om me mentaal voor te bereiden op mijn atelier; mijn hoofd begint te broeden als ik onderweg ben. Op mijn atelier kan ik me afsluiten van alles en iedereen, dat is een enorme vrijheid.
Houdt u vast aan bepaalde rituelen in uw atelier? Muziek of juist stilte?
Ik zet muziek op, open het raam en ik drink koffie. Ik pak het werk uit dat ik ’s avonds achterliet en spuit de klei nat om de materie beter te lezen. Door de glans van de natte klei kan ik het goed analyseren, alles wordt uitvergroot. Dan kijk ik heel lang van op mijn stoel. Soms is dat teleurstellend, soms ben ik content. ’s Middags ziet het er niet altijd even goed uit als je de avond ervoor dacht. Als ik weer vertrek, moet alles eerst op zijn plaats liggen om de dag erna zonder afleiding te kunnen beginnen.
Hoe belangrijk is licht voor u?
Heel belangrijk, vooral voor mijn gemoed. Ik merk dat ik enorm veel energie krijg van zonlicht. Maar het houdt me daarom ook uit mijn atelier. Daarom is het in Frankrijk zo fijn om buiten te werken. Nick (Andrews, mijn man) en ik hebben zo’n tien jaar geleden een huisje gekocht in de Auvergne. Het is de perfecte plek voor contemplatie, veel ideeën ontstaan daar. Ik vind er ook veel materiaal dat ik verwerk in mijn beelden of als inspiratiebron gebruik.
Op mijn atelier in Antwerpen heb ik een mezzanine waar het licht mooi binnen valt, daar maak ik kleinere werken, 3D-collages, kleischetsen. Onderaan maak ik de grotere werken, daar heb ik niet zoveel daglicht, maar het gaat best. Aangezien ik vaak ’s avonds werk is het evident dat ik met kunstlicht werk, ik heb er geen probleem mee.
Hoe gaat u te werk? Begint het werk pas op het moment dat u uw atelier betreedt of gaat het werk altijd en overal door?
In het dagelijkse leven ben ik ook altijd met mijn werk bezig in mijn hoofd, dat stopt niet. Aan de basis liggen vormen, kleuren en objecten, die ik meeneem als ik onderweg ben. Alles wat ik zie sla ik op en in mijn hoofd ontstaat er een collage. Maar als het eruit komt, treedt er een soort van vervaging op. Enkel de essentie komt uit mijn vingers als ik op atelier ben. Het werk gaat inderdaad overal door, je linkt er alles aan.
Hoeveel tijd spendeert u gemiddeld per dag in uw atelier?
Als ik geconcentreerd aan het werken ben kan ik uren doorgaan, dan gaat het over dagen van twaalf uur. Maar evengoed ga ik maar voor enkele uren en kijk ik vooral veel. Ik denk gemiddeld zo’n acht uur.
Is het atelier een heilige plek?
Ja, toch wel. Het is mijn plek, een plek waar alles kan en de grootste verwondering ontstaat. Ook de grootste twijfel en frustratie.
Ontvangt u er bezoek, van verzamelaars, curatoren of collega-kunstenaars?
Als me de vraag specifiek gesteld wordt wel. Maar ik heb liever niemand op mijn atelier. Het is een plek waar alles nog in proces is, dan weer ik andere blikken en heb ik toch andere meningen nodig, dan enkel van mijn man. Laatst had ik een groep studenten die een interview kwamen afnemen. Ik moet zeggen dat ik dat wel heel fijn vond. Er vond een mooie interactie plaats en hun enthousiasme gaf mij energie. Het is mooi je werkproces te kunnen delen met gelijkgestemden.
Wat is het mooiste atelier dat u ooit heeft gezien?
Op reis heb ik verschillende fascinerende ateliers bezocht, onder andere het atelier van Frida Kahlo en Diego Riviera in Mexico-City, van Georgia O’Keeffe in New-Mexico en van Aristide Maillol in Banyuls-sur-Mer. Ook de replica van het atelier van Constantin Brancusi, naast het Centre Pompidou in Parijs, en dat van Émile-Antoine Bourdelle, blijven inspirerend.
Hoe ziet het ideale atelier eruit?
Het mag een groot pand zijn met veel ramen en licht, met een variatie aan ruimtes voor een bureau/tekenplaats, boetseer atelier, keramiek oven en glazuur-faciliteiten, moulage ruimte om de sculpturen af te gieten in diverse materialen, stockageplaats en een presentatieruimte. Gelijkvloers en een grote poort. Aanpalend aan een buitenwerkplaats/tuin zou fijn zijn. Als ik mag kiezen, hè.