Er is wat aan de hand met het Avondmaal

Niewe avondmaalsmijding
Er is wat aan de hand met het Avondmaal. Tenminste, als ik mijn collega mag geloven. Op onze werkgemeenschap kaartte hij de thematiek wat een nieuwe avondmaalsmijding genoemd zou kunnen worden: jongeren die enthousiast gelovige zijn en betrokken bij de kerk, maar het Avondmaal niet zien zitten en ook niet aanwezig zijn in een avondmaalsdienst. Voor deze jongeren hoeft Avondmaal niet zo nodig, aldus de collega.

Belijdenis
Er is wat aan de hand met het Avondmaal. Ik merk dat elke keer weer aan het begin van belijdeniscatechisatie. Wanneer de startende belijdeniscatechisanten gevraagd worden naar de reden van belijdenis-doen, scoort deelname aan het Avondmaal vaal op de laagste plaats. Het verlangen om deel te nemen is nooit een reden om belijdeniscatechisatie te volgen. Avondmaal is een thematiek die in het seizoen ook zeker aan de orde moet komen, geven ze aan, omdat ze niet goed weten wat ze er mee aankomen. Als ze diensten hebben bijgewoond hebben ze vragen over de sombere gezichten. Ze hebben moeite met de loodzware ernst die er soms in zo’n dienst kan zijn.

Conferentie
Er is wat aan de hand met het Avondmaal. Soms weten jongeren niet wat Avondmaal is en hoe dat gevierd wordt. Ze mochten, wanneer er Avondmaal werd gevierd, thuis blijven omdat er tocht niets voor hen bij was. Sommigen deden zelfs belijdenis, zonder ooit te hebben gezien hoe het Avondmaal werd gevierd en konden zich er ook eigenlijk niets bij voorstellen.
Dat er wat is met het Avondmaal, merkte ik toen ik een uitnodiging kreeg om vanuit de Gereformeerde Bond om een conferentie voor predikanten bij te wonen waarin zorgen werden gethematiseerd.
Tijdens de bijeenkomst proefde ik daar ook bepaalde zorg: zorg over de invloed van evangelischen op de viering en de beleving van het Avondmaal, zorg dat Avondmaal in de gemeente minder leeft dan zou moeten. Met evangelische invloed wordt bedoeld, dat jongeren buiten de kerkelijke eredienst in de eigen vriendengroep Avondmaal kunnen vieren. Daarbij kunnen ze in plaats van brood en wijn soms andere ‘ingrediënten’ gebruiken als chips en bier en daar voor hun gevoel meer beleven dan in de kerkdienst. Stel dat dit echt gebeurt, – want het was mij niet duidelijk of dit werkelijk in de praktijk voorkomt of dat het vooral om schrikbeelden gaat – hoe hier mee om te gaan?

Gesprek
Prof. dr. C. van der Kooi, die een lezing verzorgde, gaf een mooi en zinnig advies: ga allereerst in gesprek. Reageer niet in een kramp, omdat het op een andere manier gebeurt dan je gewend bent. Want misschien is het wel een gestalte van de kerk waarin Christus zich toont. Luister in zo’n gesprek goed naar de beweegredenen van de jongeren. Maar leg ook uit, waarom in de viering van het Heilig Avondmaal brood en wijn wordt gebruikt. Waarom er in de Protestantse Kerk in Nederland ervoor gekozen is dat een geordineerde voorganger het Avondmaal bediend. Leg uit wat de rol van de diaken is, bijvoorbeeld. En bovenal: leg de betekenis uit van het Avondmaal.

Gewone maaltijd
Wanneer jongeren geen behoefte hebben aan het Avondmaal is het goed om bij een gewone maaltijd te beginnen. Aan een gewone maaltijd kunnen bepaalde aspecten van het Avondmaal worden uitgelegd. Bij het Avondmaal gaat het erom, dat adoptiefzonen en adoptiefdochters (een beeld uit Romeinen 8 en veelvuldig gebruikt bij Calvijn) een plek krijgen aan de tafel van de Vader.

Tafelschikking
Bij een gewone maaltijd speelt de tafelschikking vaak ook een rol. Bij het Avondmaal krijg je – samen met de ander – een plek toebedeeld. Vanuit de gemeenschap met Christus. Van der Kooi benadrukte de fysieke aspecten van de gewone maaltijd én van de maaltijd van de Heer: Aan de tafel hoor en zie je hoe je buurman of buurvrouw eet. Ook bij de maaltijd van de Heer kun je je heel bewust zijn van de ander.

Gemeenschap met Christus en met elkaar
Een collega benadrukte in de loop van de dag tijdens een discussie het belang het verband tussen de gemeenschap met Christus en de gemeenschap met elkaar. Dat verband geeft verdieping aan: de gemeenschap met Christus verdiept door het ervaren van de onderlinge gemeenschap.

Wat zij naar voren brengen zijn geen wondermiddel, die alle zorgen oplossen. Maar het zijn wel handreikingen, waarvoor ik dankbaar ben en mij ook weer wat verder helpen om het hopelijk met samen met jongeren, die er eerst niets in zien of weinig voor voelen, te ontdekken: het Avondmaal is heel wat. We zouden dat niet meer willen missen!

Geschreven voor HWConfessioneel