Elektrische kooktoestellen in Nederlandse woningen worden standaard aangesloten via een Perilex-systeem. In de keuken wordt dan een Perilex wandcontactdoos gemonteerd. Aan de kookplaat of het fornuis komt dan een Perilex stekker (contactstop).
Perilex is er in een 16 A en 25 A uitvoering, in woningen wordt de 16 A uitvoering toegepast (16 A = 16 Ampère).
Wat is Perilex?
Perilex is de handelsnaam van een goedgekeurd driefasen stekkersysteem voor het aansluiten van apparaten met een hoog vermogen.
Het vermogen (P) is uit te rekenen door de netspanning (U) en de opgenomen stroomsterkte (I) met elkaar te vermenigvuldigen en wordt uitgedrukt in Watt of VA (VoltAmpère). Bij een gebruikelijke smeltpatroon of installatieautomaat van 16 A per (eind)groep wordt het maximale vermogen:
P = U x I = 230 x 16 = 3680 W.
Kooktoestellen hebben meestal een veel hoger vermogen (hogere aansluitwaarde) en dan kan je niet meer met een normale geaarde wandcontactdoos of -stekker werken en wordt een vaste aansluiting of een Perilex-systeem toegepast. Bij een vaste aansluiting kan je het kooktoestel moeilijk los nemen of even verplaatsen als dat nodig is en daarom zie je bijna overal een Perilex-systeem.
Het Perilex-systeem wordt, behalve in woningen, ook toegepast in kleinere bedrijven (bakkerijen, horeca, gezondheidszorg).
Sinds 1 januari 1975 worden Perilex-systemen niet meer in nieuwe installaties in de industrie toegepast worden. De voordelen van het Perilex-systeem ten opzichte van CEE-systemen (zie bovenstaande afbeelding) zijn de compacte bouwwijze en de eenvoudige reiniging.
In de woningbouw wordt de Perilex contactdoos vooral gebruikt voor het aansluiten van:
- de voeding van een mechanische ventilatie met 3 standen: de nul wordt dan op de “N” klem aangesloten, de vaste voeding op “L1” voor ventilatiestand laag, de geschakelde voeding voor ventilatiestand midden op klem “L2” en de geschakelde voeding voor ventilatiestand hoog op klem “L3”;
- kooktoestellen: elektrische kookplaten en -fornuizen.
Wij gaan de aansluiting van een kooktoestel nader bekijken.
Soorten spanningen
In bovenstaande afbeelding is een energietransformator afgebeeld. De transformator levert 3 fasen (L1, L2 en L3) en een nul (N). Ook is er een beschermingsleiding of aardaansluiting (PE). De spanningen tussen de fasen onderling is 400 V. De spanning tussen een willekeurige fase en de nul (of aarde) is 230 V.
Als we naar de groepenkast gaan zien we het snel:
- bij 2 smeltpatronen of een (gekoppelde) tweevoudige installatieautomaat is er éénfasesysteem van 2 x 230 V.
- als er 3 smeltpatronen zijn voor de kookgroep is er een driefasensysteem van 400 V. Dat geldt ook voor een (gekoppelde) drievoudige installatieautomaat.
Bij het betrekken van een nieuwe woning kijkt u als eerste in de groepenkast wat voor systeem u heeft. Als u uw kooktoestel meeneemt bij een verhuizing van de oude woning naar de nieuwe woning vergelijkt u beide groepenkasten voordat u de Perilex-stekker in de contactdoos stopt! Het maakt niet uit of u bij de ene woning smeltpatronen en de andere woning installatieautomaten heeft, het gaat om het systeem: 2 x 230 V of 400 V.
Vermogen
Een fornuis met 4 kookplaten en een oven kan een totaal opgenomen vermogen (aansluitwaarde) hebben van bijvoorbeeld 6000 Watt ‘(W)’.
Eerder zagen we dat het vermogen van één fase beveiligd met de gebruikelijke 16 A maximaal 3680 W kan zijn. Grotere of ‘zwaardere’ beveiligingen toepassen mag niet want dat kan de bedrading van de elektrische installatie niet hebben.
m toch het vermogen bij een éénfase aansluiting te kunnen leveren zonder de leidingen te overbelasten wordt deze aansluiting gesplitst in 2 delen. Er gaat een gesplitste fase heen naar de kookaansluiting waardoor de stroom zich nu over 2 aders/draden verdeeld en deze stroom komt dan over een gesplitste nul weer terug.
In plaats van installatieautomaten kunnen ook smeltpatronen zijn toegepast.
Bij sommige installatieautomaten kan de aansluiting voor de fase (L) en de nul (N) verwisseld zijn. Let dus goed op!!
Bij een driefasen aansluiting is het vermogen (de aansluitwaarde) van het kooktoestel geen enkel probleem. Het vermogen wordt dan netjes over de drie fasen verdeeld. In oudere installaties werd het altijd toegepast maar dat had als nadeel dat er een driefasen kilowattuur-meter geplaatst moest worden als een bewoner besloot om elektrisch te gaan koken. Nu is het vaak standaard een gesplitst éénfase systeem en wordt een kilowattuur-meter geplaatst die ook dat vermogen aan kan.
Aansluiten van een Perilex kookgroep
Omdat er 2 systemen zijn en omdat je met een kabel of draad in buis kan werken zijn er 4 oplossingen beschreven in blad 41 van de NPR 5310. Dit is een adviserende Nederlandse praktijkrichtlijn als aanvulling op de installatienorm NEN 1010. Dit blad is vanaf eind 2016 formeel vervallen maar nog steeds goed bruikbaar.
- Een éénfase voeding, gecombineerd met VD-draad in een 19 mm buis;
- Een éénfase voeding, gecombineerd met kabel of een buigzame leiding;
- Een driefasen voeding, gecombineerd met VD-draad in een 19 mm buis;
- Een driefasen voeding, gecombineerd met kabel of een buigzame leiding.
Éénfase aansluiting van een Perilex wandcontactdoos
Bij een éénfase aansluiting, waarbij de fase en de nul gespitst worden, wordt contactdoos volgens deze afbeelding aangesloten.
Bij VD-draad in buis zijn beide fasedraden bruin en beide nuldraden blauw. Je moet deze setjes wel goed uit elkaar houden: de L1 en N1 behoren bij elkaar in de groepenkast te zijn aangesloten op de smeltpatroon met groepsschakelaar of installatieautomaat en de L2 en N2 vormen het andere setje dat ook bij elkaar wordt aangesloten.
De beschermingsleiding PE (aarde) is altijd groengeel.
Deze afbeelding geeft de aansluiting met aderkleuren via een vijf-aderige kabel weer. Bij oudere kabels kan in plaats van een grijze ader een zwarte ader met een merkteken zijn gebruikt.
Driefasen aansluiting van een Perilex wandcontactdoos
Deze afbeeldingen geven de aansluitingen van een driefasen 400 V Perilex-systeem weer.
Aansluiting IN het kooktoestel
Nu we de juiste aansluiting hebben gemaakt is het van belang dat het kooktoestel zelf ook juist wordt aangesloten. Veel fabrikanten leveren kooktoestellen zonder snoer en/of stekker zodat ze ook niet aansprakelijk kunnen zijn van een verkeerde (fatale) aansluiting op het lichtnet.
Praktijkvoorbeeld
In dit voorbeeld is het typeplaatje van een kookplaat weergegeven. En van een los verkrijgbaar Perilexsnoer met aangespoten stekker.
Het uitgangspunt daarbij is dat de Perilex-aansluiting in de woning is uitgevoerd met
2 x 230 V zoals in de afbeelding.
Er is dan sprake van een gesplitste fase en nul omdat de totaalstroom te groot is voor één fase en één nul.
In het typeplaatje van het kooktoestel zijn 2 schema’s weergegeven: de middelste (400V) is voor een driefasen aansluiting (waarvan er 2 worden gebruikt). Het rechter schema (230V) is het schema wat we nodig hebben.
Het rechter schema is getekend voor gebruik van één dikke fase en nul. Wij gebruiken 2 dunnere fasen en nul. De brug tussen de punten [1] en [2] gaat er uit.
Het Perilixsnoer heeft 5 aders:
– bruin: fase 1 / L1
– zwart: fase 2 / L2
– blauw: nul N1
– grijs: nul N2
– groen geel: PE = beschermingsleiding of aarde
Aansluiten van het snoer op de kookplaat:
– de bruine ader op L1
– de zwarte ader op L2
– de blauwe en de grijze ader samen op N
– de groengele ader op PE
Disclaimer:
Dit voorbeeld is natuurlijk alleen juist als aan alle voorwaarden is voldaan: zowel de Perilex-aansluiting in de woning als het typeplaatje als het snoer zijn daadwerkelijk juist aangesloten zoals in dit voorbeeld beschreven.Bij twijfel raadpleegt u een vakman!
Elektrohonk
Dit onderwerp staat ook op onze zusterwebsite Elektrohonk.
Lees hier de vele reacties.
Deze vele reacties geven aan dat ‘Perilex’ een lastig onderwerp kan zijn.
Smit Opleidingen & Trainingen 