Wat onderzoekt ARTIS?
Van het onzichtbare leven in ARTIS-Micropia tot de verschillende exotische en inheemse soorten in het park. In het ARTIS-Groote Museum delen onderzoekers en studenten hun bevindingen vervolgens met een groter publiek, in de terugkerende programmareeks ARTIS Onderzoekt.
A.F. Portielje
Natura Artis Magistra staat voor ‘natuur als de leermeesteres van kunst en wetenschap’. En van die natuur kunnen we nog óntzettend veel leren. ARTIS stelt het park al sinds haar oprichting open voor wetenschappelijk onderzoek.
Sterker nog, verschillende beroemde gedragswetenschappers deden al pionierswerk in ARTIS . Wetenschappelijk onderzoek levert nieuwe kennis en informatie op over dierenwelzijn, evolutie en biodiversiteit. Deze kennis wisselt ARTIS uit met andere dierentuinen en natuurbehoudsorganisaties.
Samenwerking met anderen
ARTIS werkt nauw samen met universiteiten, hogescholen en andere kennisinstituten, zowel nationaal als internationaal. ARTIS stelt haar plek daarnaast open voor leerstoelen van verschillende universiteiten. In 2009 werd de allereerste leerstoel aangesteld in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam. De Bijzondere Leerstoel Cultuur, Landschap en Natuur was verbonden aan de faculteit der Geesteswetenschappen en werd geleid door de eerste ARTIS-hoogleraar Dr. Erik. A. de Jong. Sinds 2020 is de nieuwe leerstoel Cognitieve Gedragsecologie ingesteld in ARTIS. Een samenwerking met de Universiteit Leiden.
Onderzoek naar cognitieve gedragsecologie
Prof. dr. Karline Janmaat is Bijzonder hoogleraar Cognitieve gedragsecologie, een gezamenlijke leerstoel tussen Universiteit Leiden en ARTIS. Ze richt zich samen met onderzoekers en studenten vooral op hoe mens en andere dieren beslissingen maken en hun geestelijke vermogens gebruiken om voedsel te verzamelen. Zoals het vermogen tot planning en kansberekening maar ook onze neiging om irrationele keuzes te maken. Vergelijkend onderzoek naar andere dieren, de ARTIS-dieren en hun soortgenoten in het wild, geeft inzicht in de evolutie en ontwikkeling van onze hersenen. Dit helpt om ons eigen gedrag en dat van de andere diersoorten beter te begrijpen.
lees meer over onderzoek naar cognitieve gedragsecologie
Onderzoek in microbiologie
Prof. dr. ir. Remco Kort is microbioloog, onderzoeker en professor aan de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU). Middels zijn werk als Micropia-professor, laat hij een groot publiek kennismaken met het allerkleinste leven op aarde. In het laboratorium van de Micropia-leerstoelgroep vindt toegepast microbiologisch onderzoek plaats naar de rol die bacteriën spelen bij onze gezondheid. Er wordt gekeken naar de samenstelling van humane microbiota, de verbanden tussen deze samenstelling en de menselijke gezondheid, en wordt er onderzoek gedaan naar de gezondheidsvoordelen van bijvoorbeeld gefermenteerde voeding en probiotica.
lees meer over onderzoek in microbiologie
Onderzoek naar biodiversiteit
Biodiversiteit is de verzameling van alle levende organismen op een bepaalde plek. Een diverse leefomgeving is essentieel voor het gehele ecosysteem, en daarmee ook van levensbelang voor de mens. De diversiteit aan soorten, en hun specifieke interacties onderling, vormen de basis van onze voedselvoorziening. Ook onze medicijnen, bouwmaterialen, en kwaliteit van water, de bodem en de lucht zijn hiervan afhankelijk. ARTIS werkt sinds 2021 mee aan ARISE, een project dat als doel heeft om al het meercellige leven in Nederland in kaart te brengen. Pas als we precies weten wat er allemaal leeft, kunnen we acties ondernemen om de diversiteit te behouden.
lees meer over onderzoek naar biodiversiteit
Onderzoek naar dierenwelzijn en diergedrag
Door het gedrag van dieren te bestuderen, kunnen we meer te weten komen over wat dieren nodig hebben en hoe het met ze gaat. Oftewel, hun welzijn.Waar dieren in het wild vaak niet lang op één plek blijven, en zeker de sterk bedreigde soorten soms nog maar amper worden waargenomen, kunnen dieren in dierentuinen van dichtbij worden geobserveerd. Bovendien kan de kennis over het gedrag gecombineerd worden met onderzoek naar fysiologie, veterinaire zorg en genetica. Dit maakt dierentuinen een belangrijke plek voor onderzoek en voor het behoud van dieren in het wild.
lees meer over onderzoek naar dierenwelzijn- en gedrag
Onderzoek naar gezondheid en geneeskunde
Veterinaire onderzoeken in dierentuinen dragen niet alleen bij aan de goede diagnose en zorg voor de dieren in het park, maar kennis van de effecten van mogelijke ziekten en/of behandelingen is ook cruciaal om de vaak ernstig bedreigde soortgenoten in het wild beter te kunnen monitoren én beschermen. Veel van de ervaringen en onderzoeksresultaten van dierenartsen worden daarom ook gepubliceerd en gedeeld op internationale congressen.