Elaeagnus, of chalefs, is een geslacht van struiken of kleine bomen met een dichte structuur, geurende bloemen en zilverachtig blad waarin zowel wilde als gekweekte planten voorkomen vanwege hun decoratieve waarde. Dit geslacht wordt gekenmerkt door een wereldwijde verspreiding - verschillende soorten groeien in China, Japan, Korea, Taiwan, Pakistan, Iran, Turkije, Europa, de Verenigde Staten en Canada, en hun natuurlijke verspreidingsgebied kan variëren van het noorden van gematigde zones tot tropische en subtropische gebieden. Maar het onderscheidt zich vooral door zijn eetbare vruchten met onderbenut potentieel, zowel op het gebied van voeding als voedselproductie.
Fruits d'Elaeagnus umbellata, ou chalef d'automne
Deze kleine ronde of langwerpige vruchten, vaak met rood vruchtvlees en een schil gespikkeld met goud en zilver, hebben inderdaad interessant nutritioneel potentieel als functionele voedingsmiddelen. Ze bevatten fenolische aminozuurverbindingen en flavonoïden en zijn bijzonder rijk aan lycopeen, een antioxidant. Bovendien zouden ze de volgende eigenschappen hebben: zuivering van het bloed, pijnstillend effect, wondgenezing, preventie van bepaalde vormen van kanker, antimicrobiële en slijmoplossende eigenschappen, enzovoort.(Zie tabel 1). Ten slotte zouden de zaden van Elaeagnus aanzienlijke hoeveelheden eiwitten en vetten bevatten..
Veel soorten die behoren tot de familie Elaeagnaceae, waaronder het geslacht Elaeagnus, hebben het vermogen om atmosferische stikstof te fixeren, kunnen groeien in droge omgevingen en verdragen hoge bodemzoutgehaltes. Met andere woorden, ze kunnen gedijen in moeilijke omstandigheden. Ze worden vaak als hagen in stedelijke gebieden geplant vanwege hun decoratieve waarde, hun droogtetolerantie, hun aanpassingsvermogen aan een breed scala van bodemtypes, hun vermogen om vervuiling te voorkomen en hun aantrekkingskracht voor vogels.
Een Elaeagnus haag aan de Noordzee, in België. Er worden weinig of geen vruchten waargenomen bij dichte hegbeplanting.
In juni 2022 publiceerden onderzoekers van de Chinese Academy of Sciences, de Jiangxi University of Chinese Medicine en de faculteit Toegepaste Technologieën en Wetenschappen van de Universiteit van Hainan een artikel over het onderbenutte potentieel van chalefs op het gebied van fruitproductie. Dit team heeft maar liefst 10 in het wild voorkomende Elaeagnus-soorten in China geïdentificeerd die zouden kunnen worden gebruikt voor het ontwikkelen van fruitselecties.(Bekijk tabel 2), Er zijn tot op heden weinig variëteiten geselecteerd voor pomologische doeleinden. (Pomologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de studie en teelt van fruit.)
Onder hen zou Elaeagnus conferta, met zijn grote vruchten, als stichtende soort kunnen dienen, terwijl Elaeagnus gonyanthes een belangrijke genetische bron vertegenwoordigt vanwege zijn lange steel. Elaeagnus lanceolata en Elaeagnus delavayi zouden kunnen worden gebruikt om doornloze hybriden te verkrijgen, terwijl de vijf klimmende soorten zouden kunnen worden gebruikt om commerciële rassen met een hoog rendement te creëren voor geautomatiseerd beheer van velden. Het is vermeldenswaardig dat zelfonverenigbaarheid een veelvoorkomend kenmerk is bij Elaeagnus, wat de mogelijkheid biedt om nieuwe rassen te creëren door interspecifieke hybridisatie. Zo is Elaeagnus x ebbingei een hybride verkregen uit Elaeagnus pungens en Elaeagnus macrophylla, twee soorten die op verschillende breedtegraden langs de zuidoostkust van China voorkomen.
Vruchten van Elaeagnus x ebbingei op ons perceel nabij Brussel, België.
Gezien het uitgebreide verspreidingsgebied van dit geslacht zouden Elaeagnus-vruchten kunnen worden gepopulariseerd in veel delen van de wereld en vers gegeten kunnen worden of verwerkt tot bijvoorbeeld sap, likeur, snoep, vruchtenleer of jam. Chalefs verdienen het om uit hun sierrol te worden gehaald waarin ze vaak worden beperkt, en hun fruit- en voedingskwaliteiten te worden erkend. Na deze korte introductie over het geslacht, laten we eens nader kijken naar de drie soorten die we op ons testperceel telen, namelijk Elaeagnus x ebbingei, ook bekend als Ebbing's chalef, Elaeagnus umbellata, of herfstchalef, en Elaeagnus multiflora, of Japanse goumi.
Bekijk de vergelijkende tabellen van Elaeagnus-soorten
Chalef d’Ebbing
De Elaeagnus x ebbingei, die in 1929 in Nederland voor decoratieve doeleinden is gecreëerd, is het resultaat van de hybridisatie van twee inheemse Aziatische soorten: Elaeagnus macrophylla en Elaeagnus pungens. Deze struik kan tot 5 meter hoog en breed worden en heeft zilverkleurig, soms bont blad dat het hele jaar door aanblijft. De chalef d'Ebbing verdraagt zeer goed maritieme omstandigheden, is bestand tegen wind, droogte en vorst (tot -20°C), en kan gemakkelijk worden gesnoeid. Hoewel hij de voorkeur geeft aan matig vruchtbare grond, kan hij groeien in verschillende soorten grond, zolang deze maar goed gedraineerd is, inclusief arme en droge grond. Elaeagnus x ebbingei is dus in staat om te groeien onder moeilijke omstandigheden, zelfs in de schaduw, waarbij hij echter weinig tot geen vruchten zal produceren. Bovendien is hij weinig vatbaar voor plagen, met slechts melding van een psyllide, Cacopsylla fulguralis, wiens overmatige honingdauwproductie de ontwikkeling van roetdauw bevordert (een plantenziekte veroorzaakt door verschillende soorten schimmels die groeien op het oppervlak van bladeren, stengels en vruchten, wat de chlorofylassimilatie vermindert en mogelijk een potentieel vector kan zijn voor virussen en ziekten. Elaeagnus x ebbingei is zelfsteriel, dus minstens twee planten van verschillende variëteiten zijn nodig voor bestuiving en vruchtzetting (in onze kwekerij hebben we de standaardvariëteit en de variëteit Limelight geplant). Het is belangrijk op te merken dat volgens sommige rapporten de Elaeagnus x ebbingei moeilijk vrucht draagt na een strenge winter.
De vrucht van de Elaeagnus x ebbingei is langwerpig van vorm, ongeveer 2 cm lang en 1,3 cm breed, en heeft een zoete smaak die doet denken aan snoep met een lichte zuurheid wanneer hij rijp is. Vóór dit stadium is de vrucht ruw en samentrekkend. Het vruchtvlees is zacht, enigszins gelatineachtig en aangenaam. De vrucht bevat een vrij grote vezelige pit die ook kan worden gegeten en enigszins doet denken aan pinda's qua smaak. Merels zijn ook dol op deze vruchten, dus het kan nodig zijn om een beschermend net te plaatsen. Dit is de chalef die tot nu toe onze aandacht heeft getrokken, omdat hij in mei aangename vruchten produceert, zeer vroeg in het seizoen.
Chalef of herfstolijf
De Elaeagnus umbellata, oorspronkelijk afkomstig uit Oost-Azië, is een bladverliezende struik die tot 5 meter hoog en breed kan worden. Hij bloeit eind april en draagt vrucht aan het begin van de herfst. De herfstchalef is zelfonverdraagzaam, wat betekent dat minstens twee planten van verschillende variëteiten nodig zijn voor bestuiving en vruchtzetting (er zijn gedeeltelijk zelfvruchtbare variëteiten beschikbaar). Elaeagnus umbellata is niet gevoelig voor specifieke ziekten of plagen. Het is een pionierplant die van zonnige standplaatsen houdt (hoewel hij halfschaduw tolereert), relatief goed bestand is tegen droogte en gedijt op verschillende soorten grond, van zanderig tot kleiig, van licht kalkhoudend tot zuur, maar de voorkeur geeft aan diepe, goed doorlatende grond met een grove textuur. De herfstchalef verdraagt goed strenge snoei.
De vrucht van de herfstchalef heeft een diameter van ongeveer 8 mm en bevat ook een grote eetbare pit. Het is sappig, heeft een zoetzure smaak en verliest zijn samentrekkende smaak wanneer het volledig rijp is. Vaak worden er jam van gemaakt. Een volwassen plant kan tot 14 kg fruit per jaar produceren.
Variëteiten van herfstolijven of chalefs
Red Milan: Poolse variëteit met rode vruchten.
Sweet Milan: Poolse variëteit met rode vruchten.
Amber: Variëteit van herfstolijf met gele vruchten, produceert in september.
Big Red: Variëteit geselecteerd door Martin Crawford, met rode vruchten.
Brilliant Rose: Variëteit met roze/rode vruchten uit de VS (Tennessee).
Garnet: Variëteit met donkerrode vruchten.
Hidden Springs: Variëteit met roze/rode vruchten uit de VS (Tennessee).
Jewel: Geselecteerd door de Hidden Springs Nursery in de VS (rode vruchten).
Late Scarlet: Late variëteit (oktober) geselecteerd door Martin Crawford.
Newgate: Variëteit geselecteerd door Martin Crawford
Red Cascade: Variëteit met rode vruchten.
Ruby: Variëteit met glanzende rode vruchten.
Sweet & Tart: Variëteit met roze/rode vruchten.
POINTILLA® FORTUNELLA®: Poolse variëteit met gele vruchten
Noble Coral: Duitse hybridevariëteit (mogelijk een echte hybride) van multiflora x umbellata.
Goumi du Japon
Oorspronkelijk afkomstig uit China, Korea en Japan, is Elaeagnus multiflora een bladverliezende struik, soms licht stekelig, die tot 3 meter hoog en breed kan worden. Het bloeit in het voorjaar en rijpt in de zomer. De Japanse goumi is gedeeltelijk zelfvruchtbaar, dus het is aan te raden, maar niet noodzakelijk, om minstens twee planten van verschillende variëteiten te planten om de vruchtzetting te bevorderen. Elaeagnus multiflora is niet gevoelig voor specifieke ziekten of plagen. Het geeft de voorkeur aan goed doorlatende grond en zonnige locaties, maar verdraagt ook halfschaduw. De Japanse goumi heeft geen specifieke kweekvereisten, behalve een licht zure tot alkalische grond.
Bestuiver die een Elaeagnus multiflora-struik, of Japanse goumi, bestuift aan het einde van april op ons perceel.
De vrucht van de Japanse goumi, aan een lange steel, is ongeveer 1 cm lang en heeft een zoetzure tot zoete smaak die doet denken aan rode bessen. Het wordt geconsumeerd wanneer het volledig rijp is, anders kan het samentrekkend zijn, en het bevat een grote eetbare pit. Meestal wordt er sap, appelmoes of jam van gemaakt.
goumis varieteiten
Sweet Scarlet: Variété ukrainienne à fruits rouges. Populaire aux USA. Autostérile
Goumi SPP: Variété autrichienne. Autofertile
Carmine: Variété américaine à fruits rouges. Disponible aux USA.
Jahidka: variété de petite taille. Ukraine.
Red Gem: Variété russe, populaire aux USA
Gigantea (Daiougoumi): Aux plus gros fruits. Très bon potentiel pour l'hybridation.
Var. Macrocarpa: Aux plus gros fruits (3.5 grammes, comparés aux aux autres qui font 1 gramme)
Ces variétés disponibles en Ukraine et Russie :
Variétés d'Ukraine - L'vivyanochka, Obukhivska, Borinka, Borinka 2 Halychanka, Lonhynka, Gutsulka, Chorus
Variétés de Russie -
Moneron, Shikotan, Uroz Hayraya Varilova
Conclusion
Samenvattend heeft het geslacht Elaeagnus veel potentieel voor fruitproductie, en we hopen dat er in de toekomst nieuwe selecties zullen worden gemaakt. In de tussentijd bevelen we Elaeagnus x ebbingei van harte aan, het is een gemakkelijke plant om te kweken en we hebben genoten van de vruchten ervan begin mei, voordat de merels hetzelfde deden.
Aarzel niet om de deuren van de kwekerij binnen te stappen of u aan te melden voor een rondleiding (in het frans) Als u meer wilt weten over deze boeiende kleine fruitbomen, Elaeagnus.
Bronnen
- Abdalla, T.E., « Some Wild Elaeagnus Species: Overview, Description, Biochemistry, and Utilization » dans Mariod, A. (eds), Wild Fruits: Composition, Nutritional Value and Products, 2019, Springer.
- Cheng, C., Fan S., Wang, C., Ye, L., Wang, Z., Huang, H., « Phylogenetic Analysis of Elaeagnus L. in China: A Basis for Genetic Improvement of a Berry Crop » dansFrontiers in Plant Science, 9 juin 2022, vol. 13, art. no 899079.
- Cocquempot, Christian, et Germain, Jean-François, « Un nouveau ravageur de l'Elaeagnus X ebbingei en France: Cacopsylla fulguralis », PHM-Revue horticole, août 2000, no 416, p 32 à 34.
- Patel, Seema, « Plant genus Elaeagnus: underutilized lycopene and linoleic acid reserve with permaculture potential » dans Fruits, 2015, vol. 70(4), p. 191 à 199.
- Pirc, Helmut, Encyclopédie des fruitiers sauvages ou méconnus – Pour le jardin & la haie fruitière, Ulmer, 2022.
- Plants for a Future, Elaeagnus x ebbingei - A Plant for all Reasons, https://pfaf.org/user/cmspage.aspx?pageid=61, consulté le 26 mai 2023.