Welke appelboom kiezen?

Er zijn heel veel soorten appelbomen (Malus domestica). Maar welke moet u nu kiezen? We vertellen graag wat meer over appelbomen, zodat u een goede keuze kunt maken voor uw tuin. Want een appelboom is een aanwinst voor elke tuin; met prachtige bloesem in de lente en appeltjes vanaf de (na)zomer.

Appelboom keuzehulp

Er zijn een aantal vragen die u zichzelf kunt stellen om het kiezen te vergemakkelijken:

• Welke smaak wilt u: zoet, zuur, of iets er tussenin?
• Waarvoor gebruikt u de appel? Wilt u een handappel of een moesappel?
• Wanneer is de oogsttijd? Deze kan van midden juli tot in november vallen.
• Hoe lang zijn de appels te bewaren? Sommige rassen zijn maar korte tijd smakelijk, andere kunt u maanden bewaren in een koele, vorstvrije ruimte.
• Hoeveel ruimte hebt u voor een appelboom? Of u nu een heel kleine tuin of zelfs alleen ruimte voor een grote pot hebt, er is altijd wel een appelboom te vinden die past. Er zijn 3 zaken die hierbij van belang zijn: 
  1. de onderstam en daarmee de grootte;
  2. de vorm van de boom;
  3. en is het een zelfbestuivend ras of niet.

Smaak en gebruik van de appel

Bij vrijwel elk appelras wordt bij Directplant iets gezegd over de smaak, waar de appel geschikt voor is en of deze goed bewaard kan worden of niet. Er zijn alleskunners die zowel lekker zijn als handappel, goed verwerkt kunnen worden én redelijk lang houdbaar blijven. Maar soms zijn dit wel weer rassen die niet goed ziekteresistent of niet zelfbestuivend zijn. Bij dat laatste moet u een tweede ras planten voor vruchten, wellicht een reden om naar een andere appel te kijken.  

Lekker als handappel, moesappel en goed te bewaren:

• Elstar: herfstappel, oud ras, populair, maar kan last hebben van ziektes.
• Ecolette: herfstappel, ziekteresistent.
• Topaz: winterappel, ziekteresistent (lei-appel Topaz).

Vroege tot late appels

Zomerrassen

Deze zijn van half juli t/m augustus te plukken. De meeste zijn kort houdbaar. Bijvoorbeeld:

• Delcorf: zomerappel, oogsten vanaf half augustus, bewaren tot maximaal half oktober, zachtzure smaak, niet zelfbestuivend; bestuivers zijn de Elstar en Granny Smith.
• Benoni: topper voor de particuliere tuin, oogst eind augustus, niet lang houdbaar, zelfbestuiver en goede bestuiver voor andere appelbomen, zoete handappel, niet om te verwerken.

Andere vroege appels: Red Devil (rood vruchtvlees), James Grieve (hand- en moesappel), Discovery (zachtzuur), Transparente Jaune (de vroegst oogstbare appel, geschikt voor verwerking).

Herfstrassen

Herfstrassen oogst u ongeveer van eind augustus tot eind september en (afhankelijk van het ras) kunnen de appels tot ongeveer november bewaard worden. Bijvoorbeeld:

• Santana: herfstappel, ziekteresistent, allergie-appel, bestuiving wordt aangeraden, appels zijn maar een maand te bewaren.
• Greensleeves: herfstappel, oogst vanaf september, wordt in oktober lichter geel en zoeter, zelfbestuivend, friszure sappige appel, ziekteresistent, goede vervanger voor Granny Smith.

Andere herfstappels: Rode Boskoop (goudreinet), Cox Orange Pippin (zoet), Jonathan (zachtzuur).

Winterrassen

Oogsttijd rond oktober tot in november. Winterappels kunnen meestal het langst bewaard worden. Bijvoorbeeld:

• Notarisappel: winterappel, oogsten september/oktober, populair appelras, goede handappel, zelfbestuivend, maar bestuift geen andere appelboom (triploïde ras).
• Jonagold: één van de bekendste appels, zoet, te bewaren tot januari, redelijk zelfbestuivend, maar een betere oogst met bestuiving door bijvoorbeeld Elstar, Cox of Sterappel.

Andere winterappels: Golden Delicious (bekende appel, zachtzuur), Granny Smith (zuur), Rode Dijkmanszoet (goede droogappel), Groninger Kroon (kan op vrijwel alle grondsoorten).

Onderstammen en grootte van appelbomen

Malus domestica wordt geënt op een onderstam. De onderstam bepaalt hoe groot de appelboom wordt. Hoe hoger de onderstam is, hoe groter het wortelgestel wordt. Hoe meer wortels, hoe groter en ouder de boom kan worden. En hoe groter je boom, hoe meer opbrengst je krijgt. Een laagstam zal korter leven (denk aan ca. 15 jaar) dan een hoogstam appelboom, die meer dan 80 jaar oud kan worden.

In onderstaande gaan we uit van gemiddelden. Let altijd op de informatie bij het betreffende ras. Bovendien gaan we ervanuit dat u de appelboom snoeit. Snoeit u niet, dan worden de bomen groter en breder. Niet snoeien betekent ook dat u minder oogst zult hebben. Want door te snoeien, zorgt u ervoor dat er voldoende licht op de takken valt, waardoor de vruchten beter groeien.

Laagstam of struikvorm

• stamhoogte tot 50 cm
• hoogte 2-3,5 meter
• plantafstand 3-4 meter
• oogst tot 20 kilo

Halfstam

• stamhoogte 120 cm
• hoogte 2,5-4 meter
• plantafstand 5 meter
• oogst 30-50 kilo

Hoogstam

• stamhoogte 180-200 cm
• hoogte 5-6 meter
• plantafstand 7 meter
• oogst meer dan 100 kilo

Vormen van appelbomen

Naast een laag-, half- of hoogstam, kunt u ook nog kiezen voor een appelboom in leivorm. Deze kunnen op verschillende hoogtes zijn geënt: van laagstam tot hoogstam. Een laagstam lei-appel (het leirek begint dan vaak rond de 60-80 cm) is bijzonder als haag achter een border of afscheiding in de tuin.   

Heel smal blijven zuilvormen. Zuilfruit wordt ook wel kolomfruit of ‘ballerinaboom’ genoemd. Zuilfruit wordt soms maar 20 cm breed. Lees hier meer over zuilfruit. U kunt deze ook als haag aanplanten of als accent in de tuin.  

Tot slot zijn er nog minibomen, die uiteindelijk maar 150 cm hoog worden. Leuk in de border met onderbeplanting of in een pot. Direct naar de mini-appel.

Zelfbestuivende appelrassen

Niet-zelfbestuivend wil zeggen dat u een tweede appelras nodig heeft voor bloei en dus vruchten. Dat tweede ras moet op ongeveer hetzelfde moment bloeien en binnen 100 meter staan. Een sierappel kan ook een gewone appelboom bestuiven. Heeft u niet veel ruimte, dan kunt u ook denken aan een mini-appel of struik- of zuilvorm als bestuiver. Wilt u maar één appelboom in de tuin? Kies dan voor een zelfbestuivend ras. Wel blijft het zo dat ook deze meer opbrengst geeft als er een ander appelras bij wordt geplant, maar noodzakelijk is het niet. Bijvoorbeeld:  

• Rosette: zomerappel, oogsten in augustus, is van binnen en buiten rood, goed ziekteresistent, zelfbestuivend, lichtzoet.
• Summer Red: dieprode vroege zomerappel, friszuur, handappel, dessertappel.

Bekijk hier meer zelfbestuivende appelbomen. Of lees meer over: fruit verzorgen en bemesten * snoeien van fruitbomen * 9 fruitbomen voor een mini-boomgaard * snoeien van appelbomen en perenbomen