Letselschade bij burgeraanhouding door beveiliger: Een beveiliger wil een vrouw aanhouden in een supermarkt vanwege het vermoeden van winkeldiefstal. De vrouw weet de winkel te verlaten en springt achterop de fiets van een toevallige voorbijganger. De beveiliger achterhaalt de vrouw en pakt haar schouder vast. Hierna valt de vrouw van de fiets. Bij de val breekt de vrouw een been. De vrouw stelt de beveiliger aansprakelijk voor haar letselschade.
In eerste instantie wees de rechtbank de vordering af. Het slachtoffer gaat in beroep. Het gerechtshof Den Haag beoordeelt daarom nogmaals of de beveiliger aansprakelijk is voor de letselschade die ontstaat bij de burgeraanhouding. Uiteindelijk wijst de rechter de schadeclaim af. De rechter neemt deze beslissing, omdat:
- De beveiliger de vrouw wilde aanhouden en overdragen aan de politie;
- De kans op letsel door het vastpakken van de vrouw die achter op de fiets zat, was volgens de rechter niet zo groot dat de beveiliger de vrouw had moeten laten wegfietsen;
- De beveiliger had in plaats van de vrouw ook de fiets kunnen vastpakken, maar onduidelijk is of de vrouw in dat geval niet was gevallen;
- Het slachtoffer veroorzaakt zelf het gevaar. Door te vluchten en achterop een fiets te springen terwijl zij werd achtervolgd, veroorzaakt zij een potentieel risicovolle situatie.
Strafrechtelijke vervolging beveiliger
Het OM besloot de beveiliger niet te vervolgen voor het ‘geweld’ dat is gebruikt bij de aanhouding. Het slachtoffer is daarom een artikel 12 SV procedure gestart. De rechter beoordeelt in deze procedure of het OM een strafrechtzaak tegen de ‘verdachte’ moet beginnen. Het gerechtshof oordeelt dat de beveiliger proportioneel geweld gebruikte en dat het OM hem niet hoefde te vervolgen.
Aanhouding door een burger art. 53 SV
Een burger mag een burger aanhouden als deze op heterdaad wordt betrapt. Doel van het burgerarrest is om de verdachte over te dragen aan de politie:
‘Op grond van art. 53 Sv is het een burger toegestaan om tot aanhouding over te gaan, mits sprake is van een geval van ontdekking op heterdaad en de aanhouding tot doel heeft de verdachte onverwijld over te dragen aan een opsporingsambtenaar.’
Proportionaliteit en subsidiariteit
Bij de burgeraanhouding mag gepaste dwang of geweld worden gebruikt. Welke handelingen toegelaten zijn beoordelen we aan de hand van de proportionaliteit en subsidiariteit. Dit betekent dat we beoordelen of het geweld in verhouding staat tot het doel van de aanhouding en of er een minder bezwarende wijze was om de aanhouding te verrichten:
‘In het geval van een dergelijke burgeraanhouding mogen die handelingen worden verricht die in de gegeven omstandigheden noodzakelijk zijn om de verdachte onder controle te krijgen, waar nodig met gepaste dwang of geweld, teneinde hem (onverwijld) te kunnen overdragen aan een opsporingsambtenaar. De vraag welke handelingen in het geval van een dergelijke burgeraanhouding mogen worden verricht teneinde de verdachte onder controle te krijgen en hem te kunnen overdragen aan een opsporingsambtenaar dient te worden beantwoord aan de hand van de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Van de ene persoon mag in dit verband op grond van zijn hoedanigheid of bijzondere vaardigheden meer worden gevergd op het vlak van de proportionaliteit dan van een ander, waarbij de proportionaliteitseis ertoe strekt te beoordelen of het optreden niet in onredelijke verhouding staat tot het te bereiken doel.’
Aanhouding door beveiliger was proportioneel
De partijen verschillen van mening over de wijze waarop de vrouw van de bagagedrager van de fiets viel. De vrouw stelt dat zij met twee benen aan een kant zat. Volgens de beveiliger zat de vrouw met beide benen aan een andere kant. De rechter vindt dat de beveiliger proportioneel handelde, daarbij is niet belangrijk hoe de vrouw precies achterop de fiets zat. De beveiliger wilde de vluchtende vrouw aanhouden. De kans dat de vrouw gewond zou raken bij de aanhouding was niet zo groot dat de beveiliger de vrouw niet mocht vastpakken. De rechter geeft bovendien aan dat de gevaarlijke situatie ontstond, doordat de vrouw vluchtte en achterop een fiets sprong. De rechter vindt daarom dat de beveiliger niet aansprakelijk is voor de letselschade die de vrouw opliep toen de beveiliger haar aanhield:
‘Ook als zij toen met beide benen aan één zijde zat, was de kans op het veroorzaken van zwaar letsel niet zo groot dat [geïntimeerde] zich van het (blijven) vasthouden van haar schouder had moeten onthouden. Er is sprake van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, niet van disproportioneel handelen van [geïntimeerde] (ook niet in zijn functie van beveiliger). Daar komt overigens bij dat het [appellante] zelf is geweest die een potentieel risicovolle situatie (valgevaar) heeft gecreëerd door weg te blijven vluchten en daarbij achterop een langsrijdende fiets te springen, terwijl zij wist dat van [geïntimeerde] al rennend in haar richting kwam.’
Subsidiariteit: fiets in plaats van schouder vastpakken
De vrouw vindt dat de beveiliger niet haar, maar de fiets had moeten vastpakken. De rechter wijst er op dat de beveiliger de vrouw en niet de fiets of fietser wilde aanhouden. Bovendien is het onvoldoende duidelijk of de vrouw niet was gevallen als de beveiliger de fiets en niet de schouder van de vrouw had aangeraakt.
Professionele beveiliger en letselschade bij burgeraanhouding
Of handelen proportioneel is, beoordelen we aan de hand van de specifieke persoon. In de hierboven opgenomen overwegingen staat: ‘Van de ene persoon mag in dit verband op grond van zijn hoedanigheid of bijzondere vaardigheden meer worden gevergd op het vlak van de proportionaliteit dan van een ander’. Een beveiliger zal dus eerder aansprakelijk zijn als het handelen niet in verhouding staat tot het doel. De rechter benoemt daarom dat het vastpakken van de vluchtende verdachte in dit geval niet disproportioneel is voor een beveiliger.
Gratis rechtsbijstand
Gebruik maken van gratis rechtsbijstand bij letselschade? Neem contact op. Ons telefoonnummer is 0800 – 44 55 000. U kunt het onderstaande contactformulier invullen als u wilt dat een van onze medewerkers contact met u opneemt. Ons algemene e-mail adres is info@letselschadespecialist.nl.
Bron: www.rechtspraak.nl Gerechtshof Den Haag 26 september 2023, ECLI:NL:GHDHA:2023:1909