Het verschil tussen Allerzielen, Allerheiligen en Halloween

Wat is het verschil tussen Allerzielen, Allerheiligen en wat heeft Halloween daarmee te maken? Een korte beschrijving en wat dit alles voor jou kan betekenen.

Allerheiligen

Op 1 november eert de katholieke kerk de meer dan honderdduizend (!) heiligen. Heilig word je pas als de kerk dat verklaart. Kan alleen als je bijzonder rechtschapen en gelovig was en misschien ook nog wonderen verrichtte. Op Allerheiligen staat een goed en juist leven leiden en het einde der tijden centraal. Tijdens Allerheiligen draagt men missen op aan heiligen en bezoekt men kerkhoven. In de avond begint men met de voorbereidingen van Allerzielen op 2 november. Die avond voor Allerzielen noemt men Allerheiligenavond.

Allerzielen

Op 2 november gedenken we met Allerzielen onze dierbaren. Allerzielen is een van oorsprong katholiek feest dat een beetje in de vergetelheid was geraakt, maar tegenwoordig steeds vaker op begraafplaatsen wordt gevierd. ’s Avonds is de begraafplaats feeëriek verlicht met vele lichtjes en vuurkorven, terwijl dichters en muzikanten hun kunsten tussen de grafstenen en gedenkstenen tonen. Maar wat is de oorspronkelijke betekenis van dit gebruik en wat is het verschil tussen Allerzielen, Allerheiligen en wat heeft Halloween daarmee te maken?

Herkomst Halloween

In Engeland verbasterde Allerheiligenavond “All Hallows evening” tot “Halloween”. De van oorsprong katholieke viering veranderde daar in een woest wereldlijk feest. Hoewel Halloween dus van oorsprong zeker iets met Allerheiligen en Allerzielen te maken had, is het daar in de loop der eeuwen behoorlijk los van komen te staan.

Geschiedenis Allerzielen

Al in de tiende eeuw werden alle gestorven kloosterbroeders herdacht tijdens een gedenkdag op 2 november, die was ingevoerd door abt Odilo van Cluny. Tweehonderd jaar later wordt deze datum als een officiële feestdag ingevoerd door de Paus. Johannes XIX wilde daarmee alle gelovige zielen herdenken en gelovigen aanzetten tot het bidden voor hun zielenheil.

Waarom was Allerzielen nodig?

Het begint met het idee van het vagevuur. Volgens de rooms-katholieke kerk zijn alle (overleden) zielen zondig; de een wat meer dan de ander natuurlijk. Als iemand overlijdt, gaat de ziel volgens de Katholieke kerk eerst naar het “vagevuur” waar de ziel gelouterd moet worden voordat deze tot God in de hemel kan opstijgen. Ben je te zondig geweest, dan wacht de hel, maar in het vagevuur is er hoop en zicht op een plaatsje in de hemel. In de bijbel wordt het vagevuur voor het eerst genoemd in een brief van Paulus.

De tijd in het vagevuur, waar men boete doet voor zonden begaan tijdens het aardse leven, zou bepaald geen pretje zijn. Maar om die arme lijdende zielen een handje te helpen kunnen de levenden voor hen bidden. Daarmee zou hun tijd in het vagevuur verkort worden en een deel van de schulden kwijt gescholden. Bijkomend voordeel voor de biddende levenden is dat ze zo ook hun eigen zonden een beetje afkopen.

Allerzielen de dag zelf

Van oorsprong ging men met Allerzielen eerst naar de Mis, liep men mee met een processie en bad men voor de overledenen. Het branden van een kaarsje en het bezoek aan het kerkhof stonden ook op het programma. Op de begraafplaats versierde men het graf liefst met witte bloemen, vaak chrysanten.

Eten op de begraafplaats

Tijdens Allerzielen werden ook vaak broodjes uitgedeeld – het eten van deze zogenaamde zielenbroodjes zou de verlossing van zieltjes betekenen. Maar deze brooduitdeling was daarmee ook een vorm van kerkelijke armenzorg. In Latijns-Amerika viert men Allerzielen nog steeds uitbundig met eten. De hele familie gaat mee naar het kerkhof met tassen afgeladen met eten en drinken. Ter plekke worden de graven en grafstenen versierd met bloemen en slingers en daarna geschransd en gedronken. Het is een feestelijke gebeurtenis waar naar wordt uitgekeken.

Allerzielen verhalen

In het donker op de begraafplaats, met brandende lichtjes, gebeden en herinneringen aan de overledenen, gaf aanleiding tot (sterke) verhalen. Het is niet vreemd dat verhalen ontstonden over doden die even terugkwamen, brandende lichtjes die de weg konden wijzen, klokken die geluid werden en het plaatsen van bosjes gekruist stro op graven die het kwade moesten afweren. Dit gebeurde nog tot ver in de twintigste eeuw.

Bloemenzee

In katholieke landen veranderen de overwegend grijze begraafplaatsen rond Allerzielen in bloemenzeeën. Nederlandse begraafplaatsen huren steeds vaker muzikanten en dichters in die ter plekke hun kunsten ten gehore brengen. Vele kleine lichtjes en vuurkorven toveren een feeërieke sfeer op de begraafplaats.

Goed voor de doden zorgen

De huidige manier om Allerzielen te vieren sluit daarmee aan bij een eeuwenoude traditie: we moeten goed voor onze doden zorgen. Daarmee laten we zien dat we onze dierbaren niet vergeten zijn en hoewel ze overleden zijn, ze in onze harten en gedachten voortleven.

We wensen u een mooie Allerzielen!