Jas aandoen. Want het gaat stormen - Goed voor jou
Jas aandoen. Want het gaat stormen - Goed voor jou
Jas aandoen. Want het gaat stormen - Goed voor jou
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
www.hup-ado.be<br />
Respect yourself. Protect yourself.<br />
Seksuele<br />
gezondheid:<br />
<strong>Jas</strong> <strong>aandoen</strong>.<br />
<strong>Want</strong> <strong>het</strong> kan <strong>stormen</strong>!<br />
Preventie van<br />
baarmoederhalskanker<br />
SOwhAt?<br />
Dr. Love<br />
Een vaccinatie<br />
tegen HPV
6<br />
Check this out!<br />
Ben jij een meisje tussen 16 en 18 jaar?<br />
Dan kan je echt wel iets doen aan <strong>het</strong><br />
kleine maar niet onbelangrijke risico op<br />
baarmoederhalskanker.<br />
Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt<br />
door een infectie met <strong>het</strong> Humaan Papillomavirus<br />
(HPV). Ook al is de kans klein dat<br />
je ooit deze ziekte krijgt, toch moet je er<br />
<strong>voor</strong> zorgen dat die kans nooit werkelijkheid<br />
wordt. Baarmoederhalskanker kan je<br />
leven kosten. In dit boekje vind je alle<br />
nodige informatie.<br />
Bespreek <strong>het</strong> ook met je ouders,<br />
je huisarts, schoolarts of je gynaecoloog.<br />
De redactie<br />
10<br />
15<br />
Dr Love<br />
www.hup-ado.be<br />
Respect yourself. Protect yourself.<br />
Van kleine virusjes met grote gevolgen ...<br />
Preventie van baarmoederhalskanker<br />
Een vaccinatie tegen HPV<br />
SOwhAt?<br />
Wist je dat ...<br />
Getuigenis<br />
Dr. Love<br />
Seksuele gezondheid: <strong>Jas</strong> <strong>aandoen</strong><br />
Kleine meisjes worden groot ...<br />
Verklarende woordenlijst<br />
22<br />
Inhoud:<br />
20<br />
8<br />
10<br />
12<br />
14<br />
15<br />
16<br />
4<br />
6<br />
16
Van kleine virusjes met grote gevolgen ...<br />
Hoe <strong>het</strong> allemaal begint…<br />
HPV (Humaan papillomavirus) veroorzaakt<br />
baarmoederhalskanker.<br />
In ons land is dit virus jaarlijks verantwoordelijk<br />
<strong>voor</strong> 667 nieuwe kankers<br />
en 326 doden.<br />
Verschillend, maar toch familie<br />
Er bestaan verschillende types van<br />
<strong>het</strong> HPV-virus. Nu kennen we al 120<br />
types maar deze hebben niet allemaal<br />
dezelfde gevolgen.<br />
Er zijn virussen die huidwratten kunnen<br />
veroorzaken, andere kunnen<br />
baarmoederhalskanker en andere<br />
kankers veroorzaken, en nog andere<br />
genitale wratten. Omdat de virussen<br />
de mens uitkiezen als gastheer, kan<br />
haast niemand er aan ontsnappen.<br />
Heb je seks gehad met je vriend, dan<br />
kan je hierdoor besmet raken met<br />
<strong>het</strong> gevreesde virus. Iedere mens<br />
heeft zijn eigen immuunsysteem.<br />
Dit immuunsysteem kan een virus<br />
na een tijdje vanzelf opruimen. Maar<br />
die opruiming gebeurt niet altijd<br />
even goed...<br />
In <strong>het</strong> kort…<br />
Virussen worden normaal gesproken<br />
door je lichaam onschadelijk<br />
gemaakt. Ook HPV-virussen. Als<br />
de virussen langer dan verwacht<br />
in je lichaam blijven, kunnen ze de<br />
normale huishouding van de cel zo<br />
zwaar verstoren dat er letsels ontstaan<br />
in de besmette laag cellen.<br />
Deze letsels kunnen uitgroeien tot<br />
kanker, ook al is dat niet altijd <strong>het</strong> geval.<br />
Bij minder dan 1 % procent van<br />
de vrouwen leidt dit tot baarmoederhalskanker.<br />
Protect yourself<br />
Ons land staat aan de wereldtop als<br />
<strong>het</strong> over vaccinaties <strong>gaat</strong>. Wie bij ons<br />
<strong>het</strong> officiële vaccinatieschema volgt,<br />
dat aanbevolen wordt door de Hoge<br />
Gezondheidsraad, is beschermd tegen<br />
kinderverlamming, tetanus, dikoor,<br />
mazelen, rubella, infecties met<br />
gevaarlijke meningokokken…<br />
Humaan papillomavirus (HPV)<br />
Nu is ook de vaccinatie<br />
tegen baarmoederhalskanker<br />
aanbevolen door<br />
de Hoge Gezondheidsraad.
Preventie van baarmoederhalskanker<br />
Met screening<br />
en vaccinatie<br />
samen kan je baarmoederhalskanker<br />
vermijden.<br />
A.Vaccinatie<br />
Wie virus zegt, zegt vaccinatie…<br />
De cellen van de baarmoederhals<br />
zijn de favoriete plekjes van een<br />
groep Humaan Papillomavirussen.<br />
Deze virussen kunnen dus langer<br />
in je lichaam blijven zitten en enkele<br />
van hen (onder andere <strong>het</strong> HPV<br />
16 en 18-virus) kunnen onze cellen<br />
zodanig wijzigen dat er een risico<br />
op gevaar is.<br />
En dat gevaar betekent <strong>het</strong> mogelijke<br />
begin van een kanker. Wie<br />
zich wil laten vaccineren moet wel<br />
beseffen dat <strong>het</strong> vaccin niet alle<br />
vormen van baarmoederhalskankers<br />
kan <strong>voor</strong>komen. De vaccinatie<br />
beschermt echter wel tegen meer<br />
dan 70 procent van de gevallen<br />
(tegen types HPV 16 en 18).<br />
B. Screening (uitstrijkjes)<br />
Alle seksueel actieve vrouwen zouden<br />
zich moeten laten screenen.<br />
Screening is <strong>het</strong> Engelse woord <strong>voor</strong><br />
uitstrijkje. Met zo’n uitstrijkje kan je<br />
tekenen van beginnende kanker opsporen<br />
(abnormale cellen).<br />
De arts neemt enkele cellen weg ter<br />
hoogte van de baarmoederhals met<br />
een houten spatel of een borsteltje.<br />
Hij of zij onderzoekt met een microscoop<br />
of de cellen normaal zijn.<br />
Er wordt aangeraden screening te<br />
doen bij vrouwen die minstens 25<br />
jaar zijn en seksueel actief zijn.<br />
Dit uitstrijkje moet om de drie jaar<br />
herhaald worden. Zo kan je tijdig ingrijpen<br />
als er iets fout loopt.<br />
Zorg er dus <strong>voor</strong> dat je vanaf je<br />
25ste bij deze groep behoort. Vaker<br />
dan één keer om de drie jaar hoeft<br />
echt niet.<br />
Wat je ook moet weten, is dat je<br />
ook regelmatig een uitstrijkje moet<br />
laten nemen.
Een vaccinatie tegen HPV<br />
Waarom zich laten vaccineren?<br />
Sommige meisjes vinden een vaccinatie<br />
maar niets. Zij zijn bang dat<br />
de vaccinatie pijn doet! Een aantal<br />
prikken, een beetje plaatselijke pijn,<br />
wat roodheid of koorts, wegen toch<br />
niet op tegen <strong>het</strong> gevaar van een<br />
kanker te krijgen?<br />
Hoe werkt de vaccinatie?<br />
Het vaccin zorgt <strong>voor</strong> bescherming<br />
tegen een aantal HPV-types door<br />
de aanmaak van afweerstoffen in<br />
je lichaam. Deze afweerstoffen kunnen<br />
deze virussen opruimen.<br />
Vaccineren op jonge leeftijd =<br />
bescherming als seksueel actieve vrouw<br />
Door de vaccinatie komt je lichaam<br />
in aanraking met een namaakvirus<br />
en <strong>het</strong> wordt immuun. Bij een nieuwe<br />
besmetting met een echt HPV-type<br />
herkent <strong>het</strong> lichaam van iemand<br />
die al gevaccineerd is, <strong>het</strong> virus en<br />
<strong>gaat</strong> dan onmiddellijk over tot de<br />
opruiming.<br />
Waarom zijn er drie injecties nodig?<br />
Om de beste bescherming te bekomen,<br />
worden er drie injecties over<br />
een periode van 6 maanden toegediend.<br />
Er is een bepaalde tijd nodig<br />
<strong>voor</strong> die opbouw.<br />
Na 3 injecties bent je optimaal beschermd.<br />
Momenteel weet men niet<br />
in welke mate men beschermd is<br />
tegen nieuwe HPV infecties indien<br />
men slechts één of twee dosissen<br />
toegediend krijgt.<br />
Vaccinatie van jongens?<br />
Jongens kunnen drager worden van<br />
<strong>het</strong> virus en meisjes besmetten.<br />
Jongens kunnen ook ziek worden<br />
van HPV. De HPV studies in verband<br />
met <strong>het</strong> <strong>voor</strong>deel van de vaccinatie<br />
bij jongens zijn echter nog niet beëindigd.<br />
De vaccinatie van jongens<br />
is dus niet aanbevolen.<br />
Kan je nog een HPV infectie krijgen,<br />
indien je al ingeënt bent?<br />
Door de vaccinatie, ben je beschermd<br />
tegen een infectie met de<br />
in <strong>het</strong> vaccin aanwezige HPV types.<br />
Het is echter wel nog mogelijk een<br />
infectie te krijgen met de HPV types<br />
die niet aanwezig zijn in <strong>het</strong> vaccin.<br />
Daarom is <strong>het</strong> zeer belangrijk steeds<br />
een uitstrijkje te laten nemen, om de<br />
drie jaar, zo gauw je 25 bent.<br />
Vaccineren: waar? wanneer? hoe?<br />
Elke arts (huisarts, gynaecoloog,<br />
pediater,…) kan de <strong>voor</strong>schriften<br />
<strong>voor</strong> de drie dosissen van <strong>het</strong> vaccin<br />
maken. Met een <strong>voor</strong>schrift kun<br />
je <strong>het</strong> vaccin aankopen bij de apotheker.<br />
De arts zal <strong>het</strong> vaccin toedienen<br />
in de bovenarm. Niet bang<br />
zijn: een gynaecologisch onderzoek<br />
is niet nodig alvorens te vaccineren,<br />
zeker als je nog niet (of nog niet zo<br />
lang) seksueel actief bent!<br />
Het vaccinatieschema respecteren,<br />
is zeer belangrijk: de drie dosissen<br />
moeten bij <strong>voor</strong>keur binnen<br />
de zes maanden gegeven<br />
worden.
SOwhAt?<br />
Seksueel overdraagbare<br />
<strong>aandoen</strong>ingen (soa) is een<br />
verzamelnaam <strong>voor</strong> infectieziekten<br />
die je kan oplopen door seksueel<br />
contact. Bij mannen geven soa<br />
vaak expliciete klachten, terwijl<br />
<strong>het</strong> bij vrouwen in veel gevallen<br />
over vage klachten <strong>gaat</strong>.<br />
De meeste soa worden <strong>voor</strong>namelijk<br />
overgedragen door<br />
<strong>het</strong>eroseksueel contact,<br />
maar er zijn<br />
ook een aantal<br />
soa die meer<br />
<strong>voor</strong>komen bij<br />
mannen die<br />
seks hebben met<br />
mannen.<br />
Meest <strong>voor</strong>komende soa<br />
In België ontbreken exacte cijfers<br />
over <strong>het</strong> <strong>voor</strong>komen van soa. Uit<br />
registratiegegevens blijkt dat chlamydia,<br />
genitale wratten en trichomonas<br />
<strong>het</strong> meest <strong>voor</strong>komen bij<br />
vrouwen. Bij mannen is dat syfilis,<br />
genitale wratten en chlamydia.<br />
• Chlamydia Trachomatis is een<br />
geniepige soa omdat de meeste<br />
vrouwen er geen klachten van ondervinden.<br />
Twee tot drie weken na<br />
besmetting kunnen de volgende<br />
symptomen <strong>voor</strong>komen: meer of<br />
andere afscheiding, pijn of branderig<br />
gevoel bij <strong>het</strong> plassen, pijn<br />
in de onderbuik, pijn bij <strong>het</strong><br />
vrijen of klaarkomen, tussentijdse<br />
bloedingen. Mannen<br />
ondervinden meestal wel<br />
klachten: waterige afscheiding<br />
uit de penis en pijn bij<br />
<strong>het</strong> plassen.<br />
• Genitale wratten kunnen verschijnen<br />
op vagina, penis of aars.<br />
De wratjes kunnen ook in de vagina,<br />
aars, baarmoederhals of<br />
urinebuis <strong>voor</strong>komen. Soms is<br />
<strong>het</strong> slechts één wratje, maar <strong>het</strong><br />
kunnen er ook meerdere zijn. De<br />
wratjes kunnen bijna onzichtbaar<br />
zijn. Ze veroorzaken geen pijn,<br />
maar wel jeuk en irritatie.<br />
• Trichomonas kan bij vrouwen al<br />
na enkele uren klachten geven:<br />
stinkende grijswitte tot groengele<br />
afscheiding, ontstoken schaamlippen,<br />
irritatie van de huid bij de vagina,<br />
pijn bij <strong>het</strong> plassen. Mannen<br />
ondervinden meestal geen klachten,<br />
soms lichte afscheiding of branderig<br />
gevoel bij <strong>het</strong> plassen.<br />
• Syfilis doorloopt verschillende<br />
stadia. Eerst verschijnt een pijnloze<br />
zweer, meestal op of in de buurt van<br />
de geslachtsorganen of de mond.<br />
Deze zweer verdwijnt vanzelf. In de<br />
tweede fase kunnen symptomen<br />
<strong>voor</strong>komen zoals huiduitslag (nietjeukende<br />
roze-rode vlekjes), haaruitval,<br />
wratachtige afwijkingen op<br />
huid en slijmvliezen, koorts, hoofden<br />
botpijnen. Ook deze symptomen<br />
verdwijnen vanzelf, dat betekent<br />
niet dat de ziekte <strong>voor</strong>bij is. Syfilis<br />
<strong>gaat</strong> dan over in een ‘slapende’ fase<br />
waarin niet altijd symptomen <strong>voor</strong>komen.<br />
Zonder behandeling kan<br />
<strong>het</strong> beschadiging veroorzaken aan<br />
vitale organen (hart, bloedvaten) en<br />
<strong>het</strong> centraal zenuwstelsel.<br />
Bescherming<br />
Gebruik van een condoom biedt<br />
een behoorlijke bescherming tegen<br />
de meeste soa. Maar indien<br />
<strong>het</strong> condoom <strong>het</strong> symptoom (zweer,<br />
blaasje, wrat) niet voldoende afschermt,<br />
kan een besmetting alsnog<br />
worden overgedragen. Consequent<br />
en correct gebruik van condooms<br />
verlaagt de kans op besmetting<br />
met soa echter aanzienlijk. Als je<br />
<strong>het</strong> condoom in je relatie wil weglaten,<br />
laat je best samen een soa<br />
check-up uitvoeren bij je huisarts.<br />
Meer informatie<br />
info@sensoa.be<br />
www.sensoa.be<br />
Bron: artikel door Sensoa, “BASICS: preventie van seksueel overdraagbare <strong>aandoen</strong>ingen”
Wist je dat…<br />
HPV/SOA’s en<br />
uitstrijkjes: de feiten<br />
1. Kan je HPV erven van je moeder?<br />
Van je ouders?<br />
HPV is niet erfelijk, je krijgt <strong>het</strong> niet<br />
van je ouders. Je krijgt <strong>het</strong> door seksuele<br />
contacten. Beschuldigende<br />
vingers hoeven helemaal niet, want<br />
<strong>het</strong> HPV virus zit zo verspreid bij de<br />
mens en leeft er al zo lang, dat na<br />
verloop van tijd bijna iedereen die<br />
seksueel actief is, ooit een HPV besmetting<br />
zal krijgen.<br />
2. Kan HPV doorgegeven worden als<br />
<strong>het</strong> <strong>voor</strong> beiden de eerste keer is?<br />
Indien je maagd bent, en je vriendje<br />
ook, is er geen probleem!<br />
Maar ben je zo zeker dat <strong>het</strong> ook<br />
<strong>voor</strong> hem de eerste keer is? Wat is<br />
de eerste keer? Indien je genitaal<br />
contact hebt gehad, is dit voldoende<br />
<strong>voor</strong> overdracht van HPV!<br />
3. Kan je besmet geraken met HPV<br />
door te zoenen?<br />
Neen, zeker niet! Tenzij je <strong>gaat</strong> zoenen<br />
op andere plaatsen dan op de<br />
lippen, je weet wel…<br />
4. Hoe kan je zien dat een jongen<br />
HPV heeft?<br />
Genitale wratten zijn bloemkoolachtige<br />
wratten, die op de penis of op<br />
genitale delen <strong>voor</strong>komen. Kijk uit,<br />
ze zijn zeer besmettelijk! Steek <strong>het</strong><br />
licht dus maar aan, als je <strong>voor</strong> de<br />
eerste keer onder de lakens duikt!<br />
De gevaarlijkste HPV’s (types 16<br />
en 18) die baarmoederhalskanker<br />
veroorzaken, kan je niet zien. Dus,<br />
protect yourself!<br />
5. Zit <strong>het</strong> HPV virus in bloed of in<br />
sperma?<br />
Het HPV virus zit niet in <strong>het</strong> bloed en<br />
ook niet in <strong>het</strong> sperma. De besmetting<br />
gebeurt via <strong>het</strong> contact tussen<br />
de huid en <strong>het</strong> slijmvlies (dus de genitale<br />
huid van de jongen kan HPV<br />
bevatten, en zo overgedragen worden<br />
op <strong>het</strong> meisje). Een condoom<br />
beschermt je tegen HPV, maar niet<br />
volledig, want de HPV zit in de genitale<br />
zone (net naast …)<br />
6. Is een uitstrijkje verplicht <strong>voor</strong><br />
vaccinatie? Vanaf wanneer is<br />
<strong>het</strong> verplicht?<br />
Je moet geen schrik hebben, je<br />
moet zeker geen uitstrijkje laten<br />
nemen als je 16 jaar bent, en nog<br />
nooit seksueel contact hebt gehad!<br />
Indien je “HET” al gedaan hebt, en<br />
<strong>jou</strong>w vriendje ook al verschillende<br />
vriendinnetjes heeft gehad, is <strong>het</strong><br />
risico op een HPV infectie echter al<br />
groter. Jouw arts kan je raad geven!<br />
7. Wat zijn de symptomen van SOA’s?<br />
Wat moet je doen als<br />
je denkt dat je een SOA hebt?<br />
Jeuk, pijn bij plassen, pijn in de onderbuik,<br />
etterige afscheiding, blaasjes,<br />
zweertjes, tussenbloedingen,<br />
vaginaal verlies,… er zijn veel verschillende<br />
symptomen mogelijk.<br />
Ga naar je dokter als je denkt dat<br />
je een SOA hebt. Je dokter heeft<br />
beroepsgeheim, hij zal <strong>jou</strong>w moeder<br />
niet bellen om te zeggen wat hij<br />
bij <strong>jou</strong> heeft ontdekt! Hij kan je wel<br />
behandelen, met antibiotica vb. Belangrijk<br />
is om SOA’s te <strong>voor</strong>komen:<br />
protect yourself!<br />
8. Hoe bescherm je je<br />
<strong>het</strong> beste tegen SOA’s?<br />
Veilig vrijen is de boodschap.<br />
Je condoom beschermt tegen de<br />
meeste SOA’s. Er bestaan vaccins<br />
die beschermen tegen HPV.<br />
9. Hoe groot is de kans dat je<br />
besmet wordt met een SOA’s?<br />
Sommige SOA’s komen <strong>voor</strong>al <strong>voor</strong><br />
bij holebi’s, andere dan weer bij <strong>het</strong>ero’s.<br />
SOA’s komen meer en meer<br />
<strong>voor</strong>, omdat “HET” meer en meer<br />
gedaan wordt!<br />
10. Wie heeft baat bij vaccinatie<br />
tegen HPV?<br />
Voor een maximaal effect gebeurt<br />
de vaccinatie bij <strong>voor</strong>keur vóór <strong>het</strong><br />
eerste seksuele contact. Maar ook<br />
bij meisjes en jonge vrouwen die al<br />
seksueel actief zijn, kan vaccinatie<br />
nog nut hebben.
G etuigenis<br />
Kim (23) “HPV, dat wens ik zelfs<br />
mijn ergste vijand niet toe”<br />
Op haar twintigste kreeg Kim te horen<br />
dat ze besmet was met <strong>het</strong> Humaan<br />
Papillomavirus: zij hield er genitale<br />
wratten aan over.<br />
Kim is 23 jaar en studeert <strong>voor</strong> kleuterleidster.<br />
Drie jaar geleden werd bij<br />
haar HPV vastgesteld. Ze had toen<br />
een vaste vriend en wist niet wat haar<br />
overkwam. Haar leven werd helemaal<br />
omgegooid...<br />
“Ik ga nu al drie jaar op regelmatige<br />
basis op controle bij de gynaecoloog<br />
en steeds is er de angst dat ik hervallen<br />
ben. En dat zou betekenen dat<br />
ik opnieuw pijnlijke behandelingen<br />
moet ondergaan.”<br />
Genitale wratten komen <strong>voor</strong> bij seksueel<br />
actieve mannen en vrouwen<br />
van alle leeftijden, rassen, sociale<br />
klassen en zowel bij <strong>het</strong>eroseksuele<br />
als homoseksuele personen. Omdat<br />
wratten vaak pas na lange tijd zichtbaar<br />
worden, kunnen personen die al<br />
langere tijd seksueel non-actief zijn,<br />
toch besmet zijn met HPV.<br />
Zwaar schuldgevoel<br />
“Ik praat er nooit over met mensen<br />
want ik ben bang dat ze gaan denken<br />
dat ik met veel mannen naar bed ga,<br />
terwijl ik een vaste vriend had toen ze<br />
HPV ontdekt hebben bij mij.<br />
Als behandeling moest ik zowel in de<br />
vagina als op de schaamlippen een<br />
crème smeren. Dit was zeer pijnlijk.<br />
Zeker op die plaats, en <strong>het</strong> ergste<br />
was dat ik twee jaar lang heb moeten<br />
volhouden. Het is ook niet bevorderlijk<br />
<strong>voor</strong> je seksleven. Mijn ouders begrepen<br />
me toen ik ermee naar huis<br />
kwam, maar mijn vriend heeft toen<br />
getwijfeld of ik niet met een andere<br />
man had geslapen.”<br />
Hoewel besmette vrouwen dikwijls de<br />
schuld krijgen van hun vriend, beseffen<br />
velen onder hen niet dat eigenlijk<br />
de mannen de grootste schuldigen<br />
zijn in <strong>het</strong> spel.<br />
Waarom ik?<br />
Sommige mensen voelen zich erg<br />
slecht als ze genitale wratten krijgen.<br />
Dit slechte gevoel komt <strong>voor</strong>t<br />
uit schaamte, een gevoel van onaantrekkelijkheid<br />
en een mindere interesse<br />
in seks. Mensen zijn soms boos<br />
op hun seksuele partner. “Genitale<br />
wratten zijn smerig en ik ben iemand<br />
die zich verzorgt en op mijn hygiëne<br />
let en toch heb ik <strong>het</strong>”.<br />
“Wat mij <strong>het</strong> meest frustreert, is dat ik<br />
maar twee vriendjes heb gehad, <strong>voor</strong><br />
de rest ben ik nog met niemand anders<br />
naar bed geweest. En als ik kijk<br />
naar mijn vriendinnen, die hebben al<br />
zoveel vriendjes gehad en dan vraag<br />
ik me af waarom precies ik <strong>het</strong> moest<br />
krijgen. Het leven is soms oneerlijk.”<br />
“Ik heb er een tijd lang van afgezien<br />
dat ik genitale wratten heb. Er is ook<br />
<strong>het</strong> feit dat ik telkens ik een nieuwe<br />
relatie begin, tegen de jongen zal<br />
moeten zeggen dat ik een soort ziekte<br />
heb en dat als we niet <strong>voor</strong>zichtig<br />
zijn, hij <strong>het</strong> ook zal krijgen. Welke jongen<br />
kan daarmee leven?”<br />
“Ik probeer er zo weinig mogelijk<br />
aan te denken, maar als je zo vaak<br />
op controle moet en je er elke keer<br />
opnieuw moet doorheen sleuren… Ik<br />
hoop gewoon dat ik binnenkort van<br />
die wratten af ben en weer een normaal<br />
leven kan leiden. En volgens<br />
mijn gynaecoloog is de kans groot<br />
dat mijn genitale wratten nooit meer<br />
terugkeren.”<br />
Dr. Love<br />
Zit je na deze beklijvende getuigenis zelf<br />
ook met een heleboel vragen en wil je jezelf<br />
beschermen? Aarzel niet en stuur je vraag<br />
aan onze Dr. Love op volgend adres:<br />
drlove@hup-ado.be<br />
Raadpleeg zeker ook de website:<br />
www.hup-ado.be,<br />
die helpt je al op weg!
Seksuele gezondheid:<br />
<strong>Jas</strong> <strong>aandoen</strong>. <strong>Want</strong> <strong>het</strong> kan <strong>stormen</strong>.<br />
Je hebt al een tijdje een toffe relatie en<br />
je vriend is echt de max. Hoog tijd <strong>voor</strong><br />
meer dan een tongzoen, vind je zelf. Tijd<br />
<strong>voor</strong> een leuke, maar ook megaspannende<br />
ontdekkingstocht. Snelheidsregels zijn er<br />
niet, <strong>het</strong> is aan <strong>jou</strong> en je vriend om <strong>het</strong><br />
tempo te bepalen. En er is nog iets wat<br />
je moet bepalen. <strong>Want</strong> als de weerman<br />
storm <strong>voor</strong>spelt, doen slimme mensen<br />
een jas aan.<br />
Sex vergelijken met een storm klinkt misschien<br />
belachelijk. Maar de mogelijke gevolgen<br />
van sex hebben wel degelijk<br />
de kracht van een orkaan.<br />
En dan hebben we <strong>het</strong> niet<br />
alleen over dat HPV-virus<br />
uit de vorige<br />
bladzijden. Maar<br />
ook over soa’s<br />
en ongewenste<br />
zwangerschappen.<br />
Surf eens naar<br />
<strong>het</strong> fotoverhaal op<br />
laura.be en bekijk<br />
de storm in haar<br />
leven…<br />
Vandaag kan je kiezen uit acht<br />
soorten jassen. Ken jij ze?<br />
1. Deze populaire jas <strong>voor</strong> je<br />
vriend bestaat tegenwoordig in<br />
alle kleuren en zelfs geuren. Hij<br />
is van soepel rubber en heeft<br />
één super<strong>voor</strong>deel: hij beschermt<br />
zowel tegen zwangerschap<br />
als tegen soa’s! Je kan<br />
je vriend een beetje helpen bij<br />
<strong>het</strong> passen door <strong>het</strong> topje toe<br />
te knijpen (zodat er zeker geen<br />
lucht meer in zit). Opgelet: niet<br />
wassen maar weggooien na<br />
gebruik. Overal te koop.<br />
2. Hetzelfde type jas vind je ook<br />
in de vrouwenafdeling. Minder<br />
populair, maar met <strong>het</strong>zelfde<br />
super<strong>voor</strong>deel. Het passen<br />
vraagt een beetje oefening.<br />
Iets duurder en te koop bij de<br />
apotheek.<br />
Al de rest verschilt nogal: enkel <strong>voor</strong><br />
meisjes (want meestal met hormonen)<br />
en enkel te koop op <strong>voor</strong>schrift<br />
van een dokter. Nadeel: ze beschermen<br />
niet tegen soa’s en HPV.<br />
3. Deze is een speciale. Drie weken<br />
moet je hem stipt elke morgen<br />
innemen en dan één week<br />
niet. Dat komt door de hormonen<br />
die er in zitten. Oh wee als<br />
je hem vergeet.<br />
4. Hetzelfde als (3), maar dan<br />
recht in je bil. Eén keer om de<br />
drie maanden, en <strong>voor</strong> de rest<br />
hoef je aan niets te denken.<br />
<strong>Goed</strong>koop, maar soms met bijwerkingen.<br />
5. Een klein, soepel en T-vormig<br />
jasje in plastiek, ofwel met een<br />
fijn koperdraadje ofwel met<br />
hormonen. Een dokter past<br />
hem aan, maar daarna voel je<br />
hem niet meer. Biedt een betrouwbare<br />
en lange bescherming.<br />
Prijs valt best mee.<br />
6. Hetzelfde als 3 en 4, maar deze<br />
keer op je arm of buik. Eén keer<br />
per week, drie weken wel, één<br />
week niet. Wel duurder.<br />
7. Een specialleke, die weinig<br />
mensen kennen. Eén keer<br />
goed <strong>voor</strong> drie weken, dan een<br />
week uitdoen.<br />
8. Ongeveer <strong>het</strong>zelfde als 3, 4, 6<br />
en 7. Eén keer in je arm laten<br />
inbrengen door een dokter,<br />
maar dan goed <strong>voor</strong> drie jaar.<br />
Oplossing:<br />
1. condoom 2. vrouwencondoom<br />
3. pil 4. prikpil<br />
5. spiraaltje 6. pleister<br />
7. ring 8. implantaat<br />
Meer info: www.laura.be<br />
Onbetrouwbare methoden:<br />
coïtus interruptus en periodieke<br />
onthouding.
Seksuele gezondheid: vervolg<br />
Voor <strong>het</strong> geld moet je <strong>het</strong> niet laten!<br />
Risico’s lopen omdat <strong>het</strong> te duur is.<br />
Vroeger gebeurde <strong>het</strong> wel vaker. Vandaag<br />
hoeft dat zeker niet meer. De regering<br />
heeft immers besloten om jongeren te<br />
helpen, samen met de apothekers en<br />
de ziekenfondsen.<br />
Concreet:<br />
Wanneer je jonger bent dan 21,<br />
krijg je <strong>voor</strong> sommige <strong>voor</strong>behoedsmiddelen<br />
(diegene die je bij<br />
de apotheker koopt op <strong>voor</strong>schrift)<br />
een korting van €3 per maand. Gewoon<br />
je <strong>voor</strong>schrift en je SIS-kaart<br />
meenemen naar de apotheker.<br />
Door dit systeem zijn sommige pillen<br />
bij<strong>voor</strong>beeld helemaal gratis.<br />
<strong>Want</strong> <strong>voor</strong> een doos met drie strips<br />
krijg je 3 x €3, dus €9 terug.<br />
By the way,<br />
wat doet een ziekenfonds?<br />
Wist je dat…<br />
… je vanaf je geboorte al lid bent<br />
van een ziekenfonds?<br />
… je zelf een ziekenfonds kan kiezen<br />
zodra je begint te werken?<br />
… je ziekenfonds er <strong>voor</strong> zorgt dat je<br />
de kosten <strong>voor</strong> dokters, tandartsen<br />
en ziekenhuizen grotendeels<br />
terugkrijgt?<br />
… Partena ziekenfonds daar bovenop<br />
allerlei <strong>voor</strong>delen <strong>voor</strong> <strong>jou</strong><br />
in petto heeft?<br />
… zoals kortingen <strong>voor</strong> jongerenvakanties,<br />
kampen en sportclubs?<br />
… kortom, dat je ziekenfonds je wil<br />
helpen om actief en gezond door<br />
<strong>het</strong> leven te gaan?<br />
… ook veilig vrijen daarbij hoort?<br />
Vandaar dit boekje…<br />
www.partena-partners.be
Kleine meisjes worden groot<br />
Hoe kan je op<br />
een prikkelende,<br />
creatieve manier een<br />
condoom integreren?<br />
Bravo! Het condoom beschermt<br />
je tegen aids, vervelende ziektes,<br />
ongewenste zwangerschappen én<br />
vroegtijdige ejaculaties. Verzin dus<br />
maar eens één excuus om <strong>het</strong> niet<br />
te gebruiken. Hoor ik daar de mannen<br />
in koor roepen dat seks minder<br />
leuk wordt omdat ze minder voelen?<br />
Dat <strong>het</strong> zo vervelend is om de vrijpartij<br />
stop te zetten? Je moet op<br />
zoek naar dat rubbertje dat zo ver<br />
weg zit, in je portefeuille, in je broekzak,<br />
in je broek die je halverwege de<br />
trap liet vallen... Maar hun lage pijngrens<br />
kennende, willen mannen niet<br />
weten hoe <strong>het</strong> voelt om een abortus<br />
te ondergaan. En al helemaal niet<br />
hoe <strong>het</strong> voelt om een druiper te hebben.<br />
Overtuig hem dus toch maar<br />
om <strong>voor</strong> dat condoom te gaan!<br />
Of beter nog: breng <strong>het</strong> zelf bij<br />
hem aan! Dat vindt hij vast erotisch,<br />
aangenaam en prikkelend...<br />
Een eerste basisregel: zorg er<strong>voor</strong><br />
dat je je condooms altijd bij de hand<br />
hebt, bij<strong>voor</strong>beeld onder je bed of<br />
in je nachtkastje. En haal er dan maar<br />
eentje tegelijk boven, anders zet je je<br />
lieve schat teveel onder druk... Wees<br />
<strong>voor</strong>zichtig bij <strong>het</strong> uitpakken. Ringen<br />
of vingernagels kunnen <strong>het</strong> gemakkelijk<br />
scheuren. Wacht tot zijn penis<br />
helemaal hard is, zet <strong>het</strong> condoom<br />
op zijn eikel en knijp de lucht uit <strong>het</strong><br />
topje. Doe je dat niet, dan vormt er<br />
zich een luchtzakje dat tijdens een<br />
felle vrijpartij warm wordt en uitzet,<br />
waardoor <strong>het</strong> condoom kan barsten.<br />
Je bent misschien geneigd om <strong>het</strong><br />
een beetje gemakkelijker te maken<br />
met glijmiddel, maar dat doe je beter<br />
Meer weten?<br />
Het boek “100 Hete Vragen”<br />
(uitgeverij ARS Publishing)<br />
werd geschreven door<br />
Isabelle Dams en is verkrijgbaar in<br />
de betere boekhandel.<br />
Stuur een mailtje met je<br />
contactgegevens en de codewoorden:<br />
“<strong>het</strong>e vragen” naar<br />
wedstrijd@hup-ado.be<br />
en maak kans op één van<br />
de 50 exemplaren.<br />
niet want daardoor kan <strong>het</strong> rubbertje<br />
er tijdens <strong>het</strong> vrijen weer afglijden.<br />
Eenmaal <strong>het</strong> condoom rond zijn penis<br />
zit, kan je hem wel een aangename<br />
sensatie bezorgen door hem<br />
met een beetje glijmiddel af te trekken.<br />
Kies dan altijd <strong>voor</strong> glijmiddel<br />
op waterbasis. Glijmiddel op basis<br />
van olie, zoals babyolie en vaseline,<br />
breken <strong>het</strong> rubber af.<br />
WIN!
Verklarende woordenlijst<br />
Baarmoeder<br />
De baarmoeder is een hol orgaan<br />
met dikke wanden. Het bevindt zich<br />
in <strong>het</strong> bekken, onmiddellijk naast <strong>het</strong><br />
rectum en de blaas. De baarmoeder<br />
bestaat uit <strong>het</strong> baarmoederlichaam<br />
en de baarmoederhals.<br />
Baarmoeder<br />
Vaccinatie<br />
abnormale cellen op te sporen die<br />
zich eventueel kunnen ontwikkelen<br />
tot baarmoederhalskanker.<br />
Baarmoederhals<br />
De baarmoederhals is <strong>het</strong> onderste<br />
deel van de baarmoeder dat uitmondt<br />
in de vagina.<br />
HPV (Humaan Papillomavirus)<br />
Er bestaan meer dan 100 types Humaan<br />
Papillomavirus. De meeste zijn<br />
relatief goedaardig, zoals deze die<br />
verantwoordelijk zijn <strong>voor</strong> de wratten<br />
die <strong>voor</strong>komen op handen en voeten.<br />
In de genitale zone kan <strong>het</strong> Humaan<br />
Papillomavirus zowel bij mannen als<br />
bij vrouwen <strong>voor</strong>komen.<br />
Het immuunsysteem op zich kan in<br />
de meeste gevallen alleen <strong>het</strong> virus<br />
verwijderen.<br />
Baarmoederhals<br />
Bij een vaccinatie wordt een virus of<br />
bacterie in dode of verzwakte vorm in<br />
je lichaam geïnjecteerd. Je lichaam<br />
reageert daarop door antistoffen te<br />
produceren, die <strong>het</strong> virus of de bacterie<br />
vernietigen. De volgende keer<br />
dat je lichaam in aanraking komt met<br />
dat virus of die bacterie, activeert <strong>het</strong><br />
de antistoffen. Zo maken de ziektekiemen<br />
minder kans en wordt je minder<br />
snel ziek.<br />
Screening<br />
De screening van baarmoederhalskanker<br />
is aanbevolen bij alle vrouwen<br />
tussen 25 en 65 jaar om de 3<br />
jaar. Bij dit onderzoek worden er cellen<br />
afgenomen van de baarmoederhals<br />
om ze te analyseren onder de<br />
microscoop. Dit onderzoek dient om<br />
Preventie<br />
Preventie is <strong>voor</strong>komen dat er problemen<br />
ontstaan door <strong>voor</strong>af in te<br />
grijpen. Vaccinatie & screening<br />
vormen samen de preventie tegen<br />
baarmoederhalskanker.
Voor meer info: www.hup-ado.be<br />
V.U.: Stefaan Lauwers, Coupure Links 103, 9000 Gent<br />
Ondernemingsnummer: 0411.696.011<br />
www.partena-partners.be
Change language