Heuchera x brizoides | Kwiaty ogrodowe

Żurawka

2 sierpnia, 2012 — zojalitwin

©Heuchera

Opis

Rodzina: Saxifragaceae – skalnicowate

Dopiero w 1980 roku, kiedy Brian Halliwell wprowadził odmianę ‚Palace Purple’, żurawki wróciły do łask jako rośliny ozdobne z liści.

Rodzaj Heuchera obejmuje 55 gatunków częściowo zimozielonych lub wiecznie zielonych roślin. W uprawie znajdują się 4 najpopularniejsze gatunki. Są to:

żurawka krwista (H. sanguinea),

żurawka amerykańska (H. americana),

żurawka drobnokwiatowa (H. micrantha)

żurawka drżączkowata (H. x brizoides)

W ramach wszystkich gatunków istnieją odmiany mieszańcowe. Jednak ostatni gatunek został utworzony by zmieścić tam wszystkie mieszańce między poszczególnymi gatunkami. W chwili obecnej większość powstających nowych odmian zaliczana jest właśnie do tego gatunku.

Żurawki tworzą kępki liści o średnicy 25–55 cm. Wyrastają one z krótkiego kłącza i są osadzone na długich ogonkach. Najczęściej mają 5–9 klap. Liście mogą być matowe lub błyszczące, włochate lub gładkie, i mogą mieć kontrastowe użyłkowanie, a także takie które zmieniają kolor wraz z porami roku. Ich wielkość jest bardzo różna od zupełnie małych do ogromnych. Przy uprawie żurawek o liściach w intensywnych kolorach innych niż zielony należy pamiętać, że najpiękniej są wybarwione wiosną. Wraz ze starzeniem się liści intensywność koloru bardzo się zmniejsza. Czasem liście zielenieją. Każda kępka wydaje kilka lub kilkanaście pędów kwiatostanowych. Kwiaty są pojedyncze, długości 3–15 mm, dzwonkowate lub bardziej kuliste. W zależności od gatunku i odmiany, zebrane w grona lub luźne wiechy. Starsze odmiany selekcjonowano na zasadzie ładne kwiaty to z reguły zielone liście. Nowsze takie jak ‚Rave On,’ ‚Swirling Fantasy,’ ‚Harvest Lemon Chiffon’ czy ‚Shanghai’ mają zarówno ładne kwiaty jak i kolorowe liście. Niemniej na rynku ogrodniczym dalej królują starsze odmiany. Istnieje także grupa odmian, które kwitną bardzo długo, czasem aż po przymrozki. Przykładem mogą być odmiany Milan’ czy ‚Paris’.

Dla lepszej orientacji w możliwościach żurawek przytoczę wykaz starszych czyli łatwiej dostępnych odmian w podziale(dość umownym) na kolory.

Bursztynowo-brzoskwiniowy

‘Georgia Peach’ ‘Ginger Ale ’ ‘Midas Touch’ ‘Maroon Blush’ ‘Pinot Gris’

Prawie czarny

‚Black Beauty’ ‘Creole Nights’ ‘Midnight Rose’ ‘Obsidian’

Brązowy

‘Cherries Jubilee’ ‘Chocolate Ruffles’ ‘Mahogany’ ‘Mocha’ ‘Molly Bush’ ‘Root Beer’ ‘Vesuvius’

Złoty

‘Amber Waves’ ‘Caramel’

Zielony

‘Apple Crisp’ ‘Green Spice’ ‘Malachite’ ‘Mint Julep’ ‘Paris’ ‘Peppermint Spice’

Limonkowożółty

‘Citronelle’ ‘Electra’ ‘Electric Lime’ ‘Lime Marmalade’ ‘Lime Rickey’ ‘Pear Crisp’

Pomarańczowy

‘Delta Dawn’ ‘Marmalade’ ‘Peach Flambé’ ‘Southern Comfort’ ‘Tiramisu’

Karminowy

‘Amethyst Myst’ ‘Berry Smoothie’ ‘Big Top Burgundy’ ‘Frosted Violet’ ‘Midnight Bayou’ ‘Plum Pudding’ ‘Plum Royale’ ‘Purple Petticoats’

Czerwony

‘Autumn Leaves’ ‘Fire Chief’ ‘Cherry Cola’

Sezonowo wielobarwny

‘Cajun Fire’ ‘Miracle’

Srebrny

‘Amethyst Myst’ ‘Cinnabar Silver’ ‘Gypsy Dancer’ ‘Harvest Burgundy’ ‘Mocha Mint’ ‘Plum Pudding’ ‘Rave On’ ‘Silver Scrolls’ ‘Prince of Silver’

Srebrny z zielonym

‘Color Dream’ ‘Green Spice’ ‘Harvest Silver’ ‘Magic Color’ ‘Mars’ ‘Mint Julep’ ‘Neptune’ ‘Saturn’ ‘Venus’

Zielony z białym

‘Midnight Rose’ ‘Snow Angel’

Występowanie

Gatunki żurawek znajdziemy na terenie całej Ameryki Północnej od Kanady aż po góry Meksyku.

Wysokość

W czasie kwitnienia od 40 do 80 cm. Sama kępka liści rzadko przekracza 30-40 cm.

Termin kwitnienia

Jest to bardzo uzależnione od gatunku i odmiany. Pierwsze kwiaty pojawiają się już w końcu maja ostatnie w sierpniu.

Kolor kwiatu

Są to rośliny przede wszystkim ozdobne z liści. Kwiaty to raczej dodatek do liści i w większości są w kolorach od białego przez róż do czerwieni w przeróżnej intensywności. Jest też kilka odmian mających blado żółte kwiatki.

Stanowisko

Standardowo sadzimy je w półcieniu lub w cieniu wysokich drzew o niezbyt mocnej koronie. Wiadomo jednak, że nie zawsze mamy tak dogodne miejsca. Wówczas idziemy na kompromis. Roślinom wybieramy miejsca w pobliżu większych roślin, które będą je ocieniały w najgorętszych godzinach dnia. Wiadomo, że np. odętka ma nawet po ścięciu kwiatostanów te 60 cm więc z powodzeniem osłoni w czasie południa rosnącą przed nią 30 centymetrową żurawkę. Przy takim słonecznym miejscu musimy jednak żurawkom zapewnić dostateczną ilość wody. Słońce i suche podłoże to koniec żurawek. Zatem mając nie najlepsze stanowiska, i mimo to koniecznie chcemy mieć żurawki musimy więc zapłacić dodatkową pracą związaną z podlewaniem.

O jednym jednak trzeba pamiętać. Rośliny dopiero kupione musimy hartować do niesprzyjających warunków. Normalnie rosły one w cieniowanych szklarniach i posadzone z marszu na słonecznym stanowisku będą miały popalone liście. Natomiast dopiero co ukorzenione sadzonki, sadzimy do doniczek i stawiamy w dogodnym dla nich miejscu. Dopiero jak rozbudują system korzeniowy czyli po 2-3 miesiącach można myśleć o wsadzeniu ich w bardziej słoneczne stanowisko.

Wymagania

Żurawki wymagają gleby przepuszczalnej lecz próchnicznej, żyznej o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym, umiarkowanie wilgotnej, dlatego podczas suszy wymagają podlewania. Sadzenie żurawek na cięższych glebach jest ryzykowne. Mogą wypaść już pierwszej zimy. Mając takie gleby musimy je zdrenować. Pierwsze co to musimy pomyśleć o korzeniach dorosłej żurawki, a nie sadzonki jaką kupiliśmy. Dlatego kopiemy dołek raczej dół, za duży nawet dla dorosłej żurawki. Na spód dajemy 10 centymetrową warstwę żwiru. Ziemię z dołka mieszamy najlepiej 2:1 ze średniej wielkości żwirem. Na spód dajemy tyle ziemi by postawiona doniczka wierzch miała tylko nieco niżej niż powierzchnia gruntu. Potem zasypujemy resztę. Sadząc latem nie zapomnijmy zrobić lekkie wgłębienie, bo w trakcie suchych i gorących dni trzeba roślinę podlewać. Natomiast nasze kochane piaseczki uzdatniamy przekopując większą powierzchnię z dużą ilością kompostu. Można też kopać spory dół i zaprawiać go kompostem.

Właściciele już rocznych roślin powinni zauważyć, że górne korzenie są albo tuż pod powierzchnią ziemi albo już nad. To wypychanie korzeni jest cechą wszystkich żurawek. Jeśli nie ma potrzeby przesadzania górne korzenie odsypać kompostem lub ziemią z ogródka. Po około 3 latach zaczyna być widoczne drobnienie liści, zahamowanie wzrostu, gorsze kwitnienie. To czas na wykopanie, podzielenie kępki i ponowne posadzenie. Jeśli sadzimy w tym samym miejscu wymieńmy ziemię z dołka na kompost lub przynajmniej wymieszajmy ją pół na pół z kompostem.

Żurawki bardzo dobrze reagują na dokarmianie. Te o kolorowych liściach warto podlewać co 2 tygodnie nawozem do pelargonii. Duża zawartość potasu i żelazo poprawią nam wybarwienie liści. Przy zielonych odmianach wystarczy jeśli wiosną damy dawkę azofoski. Właściciele roślin o niezbyt ciekawych kwiatach powinni wiedzieć, że szybko i nisko wycięte kwiatostany wpływają na poprawę wyglądu rośliny. Te które nie kwitły mogą być nawet dwa razy tak duże i zawsze ładniej wybarwione niż te kwitnące. Oczywiście odmiany które pięknie kwitną bo tak były hodowane np. ‚MYSTERIA’, ‚HERCULES’, ‚SNOW STROM’, ‚MILAN’ nikomu nie przyjdzie do głowy ciąć przed kwitnieniem. Należy jednak ściąć szybko po przekwitnięciu by roślina nie wysilała się na wiązanie nasion. Na ten rok koniec prac przy żurawkach. Dopiero wiosną należy ściąć stare liście. Przy ciepłej pogodzie szybko zobaczymy nowe listeczki.

Żurawkę można sadzić pod orzechem bo jest tolerancja na garbniki wydzielane przez korzenie tego drzewa.

Mrozoodporność

Podczas bezśnieżnych zim żurawki należy lekko przykryć przewiewnym materiałem, np. gałązkami drzew iglastych. Natomiast młode rośliny okrywamy obowiązkowo. Jedynym wyjątkiem jest żurawka krwista, tej nic nie ruszy.

Rozmnażanie

Długo by opowiadać proszę zobaczyć ten film

Pokazuje on jak rozmnażamy żurawkę przez sadzonki. To malutkie co facet odrywa od większej części to tzw. krótkopędy. Są to w tym roku wyrosłe pędy na ubiegłorocznej gałązce. Odrywa się to jak pokazane z tzw. piętką czyli kawałeczkiem tego zdrewniałego pędu. Ziemia do ukorzeniania to zwykła ziemi do kwiatów lecz zmieszana z drobnym żwirem. Żwir zapewni nam odpływ każdego nadmiaru wody i ziemia pozostanie zawsze wilgotna lecz nigdy nie mokra. Sadzonki potrzebują od 2 do 4 tygodni na ukorzenienie się. Kto nie ma cienistego miejsca w ogrodzie wstawia do worka plastikowego i trzyma w mieszkaniu z dala od promieni słonecznych. Mając więcej niż jedną odmianę każdą doniczkę obowiązkowo etykietujemy od razu przy wsadzaniu sadzonki. Rozmnażanie przez sadzonki lepiej robić wiosną kiedy temperatury nie przekraczają 25 0C. Sadzonki wówczas łatwiej się ukorzeniają.

Jeśli nie musimy mieć tak wielu sadzonek wystarczy kępkę podzielić i już.

(duże powiększenie bowiem nasiona sa wielkości maku) Gatunki i ustalone odmiany(np.‘Palace Purple’) można rozmnażać z siewu nasion. Wysiewów dokonujemy w marcu lub kwietniu. Pikujemy jak mają co najmniej 2 liście właściwe. Do gruntu wysadzamy w końcu maja. Siewki kwitną na trzeci rok.

Choroby

Czasem możemy dostrzec, że młode listki wychodzą już obgryzione. To robota pędraków.

Z chorób praktycznie tylko jedna stanowi realne zagrożenie. Jest nią rdza. Ona wprawdzie nie zabije rośliny, ale żurawki wyglądają okropnie. W naszym kraju występuje bardzo rzadko w przeogromnej większości jest przywleczona z sadzonkami. Jeśli zauważymy pomarańczowe plamy na spodzie liści oberwać te porażone liście i opryskać roślinę co najmniej 2 razy środkiem grzybobójczym.

Sporadycznie, ale w czasie mokrego lata może wystąpić szara pleśń.

Zastosowanie

Żurawki świetnie wyglądają posadzone w pojemnikach.

Zarówno samodzielnie jak i w większej kompozycji.

Liście żurawek można wykorzystywać do układania bukietów. W wodzie żyją bardzo długo. Osobom o zielonych rękach nawet się ukorzenią.
Ponieważ są roślinami zimozielonymi można z nich tworzyć świąteczne ozdoby na drzwi wejściowe.

Uwagi

Nazwa rodzajowa ”Heuchera” jest ukłonem Linneusza w stosunku do swego przyjaciela austriackiego profesora medycyny i botanika Johanna Heinricha von Heucher żyjącego w latach 1677-1746.

Przypisy