Mei '68 dreunt nog na in Frankrijk

Het taboe op autoriteit dat na de massale opstanden van het voorjaar van 1968 werd ingesteld, heeft er volgens Sarkozy toe geleid dat kinderen niet meer naar hun ouders of de leraar luisteren, dat werken (voor een baas) in een slecht daglicht is komen te staan en dat de politie als vijand wordt gezien. Bovendien staat een doorgeslagen gelijkheidsideaal in de ogen van Sarkozy aan de basis van de uitwassen van het huidige speculatieve kapitalisme. "Goed en kwaad bestonden niet meer" ,zei hij. "En omdat alles gelijkwaardig is, is alles toegestaan." Veertig jaar geleden namen studenten de Parijse wijk Quartier Latin in en richtten ze barricaden op tegen de politiemacht CRS, die zij CRS-SS noemden.

Het voorjaar van 1968 leidde op talrijke andere plekken ter wereld tot grootse demonstraties. Op het hoogtepunt gingen acht miljoen mensen de straat op. Maar nergens brengt 'mei '68' veertig jaar later nog steeds zulke heftige en verschillende reacties teweeg als in Frankrijk.

In politiek opzicht veranderde de hete lentemaand van 1968 niet veel in Frankrijk. Zeker, de oude oorlogsheld Charles de Gaulle deed een jaar later afstand van de macht. Maar in de verkiezingen die volgden, stemde het Franse volk met een ruime meerderheid op de door hem benoemde premier Georges Pompidou.

Mei '68 liet vooral sporen na in de zeden en sociale gebruiken. Het was niet voor niets dat de opstanden aan de universiteit van Nanterre, een arme voorstad net buiten Parijs, begonnen met de eis dat mannelijke en vrouwelijke studenten bij elkaar op bezoek mochten komen in hun studentenflats.

Sarkozy, de eerste Franse president sinds 1968 die destijds geen politieke rol speelde - hij was dertien - heeft niets van de betekenis van de opstanden begrepen.

Vinden veelal linkse Fransen, die in veel gevallen zelf betrokken waren bij de opstanden.

In hun recente boeken schrijven zij dat de vrijheden in de huidige samenleving en de sociale vooruitgang er niet geweest waren zonder mei '68 of in ieder geval zijn bespoedigd dankzij het straatprotest.

Zonder mei '68 was abortus nog steeds een misdaad geweest, net als homoseksualiteit, dat nog lange tijd als een geestesziekte beschouwd werd, vinden zij. Zonder mei '68 was de vader nog steeds het 'gezinshoofd' geweest, die wettelijk uiteindelijk de autoriteit heeft over het gezin.

De opstanden leidden bovendien tot meer persvrijheid, omdat de staatstelevisie weigerde klakkeloos het regeringsstandpunt te verwoorden.

Het milieubewustzijn bloeide op en veel jongeren gingen zich om de minderbedeelde medemens bekommeren.

Nieuwe studentenprotesten worden steevast vergeleken met mei '68. Deze maand nog lieten scholieren op spandoeken weten bereid te zijn de acties nog eens dunnetjes over te doen. Vooral tijdens de langdurige protesten tegen een flexibel arbeidscontract (CPE) in 2006, waarbij het Quartier Latin opnieuw het centrum van het oproer was, viel de term 'soixante-huit' regelmatig.

Het grote verschil tussen nu en veertig jaar geleden is echter het conservatisme van de huidige beweging. De 68'ers wilden verandering en streden voor creativiteit en zelfontplooiing. De huidige generatie jonge Fransen hoopt vooral op een vaste baan en een redelijk bestaan.

De ironie wil dat de 68-generatie, geïdealiseerd door veel huidige studenten, hen vaak juist in de weg zit. De 'revolutionaire babyboomers' kwamen vaak terecht op goede plekken en creëerden gunstige sociale voorwaarden.

De huidige jeugd draait goeddeels op voor de kosten en moet ook nog eens het eigen pensioen bij elkaar sparen.

Wellicht nog ironischer is de inmiddels wijdverbreide conclusie dat de grote vijand van '68, Sarkozy, zelf een 'kind van '68' is.

Zonder de zedenrevolutie die de protesten tot gevolg hadden, had een (inmiddels twee keer) gescheiden levensgenieter als Sarkozy nooit toegang gekregen tot het presidentiële Elyséepaleis. Zijn claim op het 'recht op geluk' ook voor de president, die hij deed nadat hij zijn relatie met Carla Bruni openbaar had gemaakt, had een slogan van mei '68 kunnen zijn.

- De auteur is correspondent van deze krant in Parijs