Het stond Helga Hattuma tegen, die berg aan luiers die een gemiddeld kind gebruikt, voordat het alles op de bestemde plek kan doen. Daarom ging ze op zoek naar wasbare luiers. Dat was niet alleen een wereld op zich, er bleek ook nog een andere mogelijkheid te zijn: zindelijkheidstraining vanaf de geboorte van het kind.

,,Wat is er een keuze in wasbare luiers! Maar toen ik daar op YouTube naar ging zoeken, kwam ik de zindelijkheidstraining vanaf de geboorte tegen. Ik had er nog nooit van gehoord en werd nieuwsgierig. Andrea Olson heeft er een website en een eigen bedrijf over. Ik heb een boek van haar gekocht en ben dat gaan lezen. Daarna was ik ervan overtuigd dat het moest kunnen.”

Hattuma abonneerde zich op haar website en kocht een speciaal babypotje en zindelijkheidsbroekjes: katoenen broekjes met een katoenen inleg die een klein plasje kunnen opvangen. Ze ging aan de slag zodra baby Antony geboren was.

,,Op de website staan online trainingen en die ben ik gaan volgen. De methode heet ‘elimination-communication’ (EC) in de VS, in Nederland heet het gewoon babyzindelijkheidstraining. Gelukkig zag mijn partner het ook helemaal zitten.”

Geluidjes

Communicatie is een sleutelwoord bij de zindelijkheidstraining. ,,Je leert heel goed op te letten. Vaak geeft een kind aan wanneer het aandrang heeft en maakt het bijvoorbeeld bepaalde geluidjes. Dan kun je het meteen boven een potje hangen. Wij maakten dan altijd een geluidje, zodat hij wist dat hij kon gaan plassen: ‘psssss’. Groot voordeel is dat je kind zo van jongs af aan weet dat dit de bedoeling is. Als je het kind de eerste jaren van zijn leven luiers omdoet, leert het dat een luier de plek is om naar het toilet te gaan, en daarna moet je hem dat weer afleren. Dat is veel lastiger!”

De kraamverzorgster vond het eerst maar niks. Zij moest weten of de baby wel genoeg plaste en wat voor kleur de urine had. En dat kon alleen met een luier, beweerde ze. ,,Wij hebben de plasjes opgevangen en voor haar in een jampotje bewaard. Dat is natuurlijk veel duidelijker dan een plasje dat voor het grootste deel in een luier wordt opgenomen. Zeker in zo’n Pamper.”

Parttime

De kraamverzorgster stond versteld. ,,Ze is het later zelf gaan proberen en stuurde me een foto van haar twee maanden oude zoontje op een potje. Geen idee hoe het verder is gegaan. Het was voor haar ook niet fulltime te doen, zoals voor mij. Ik ben de hele dag bij mijn kind, zij heeft haar werk buitenshuis. Ouders zijn wel extra trots en verbaasd als ze merken dat hun kleintje dat al zo jong kan, op een potje plassen. Dat is heel leuk om te zien!”

Maar parttime kan het ook, weet Hattuma. Sterker nog, na twaalf of achttien maanden zijn de meeste kinderen zindelijk met deze methode, blijkt uit onderzoek van Olson. En of je het parttime of fulltime hebt gedaan, maakt weinig uit. ,,Op dit moment - hij is nu veertien maanden - is het een beetje wachten tot de training klaar is. Hij weet alles al lang. Vanaf zes maanden snapte hij al: ‘als je me boven het potje houd, moet ik wat doen’. Met een maand of zeven was hij aan het uitproberen of hij zijn plasje nog even kan ophouden. Hij zit nu ook in een fase waarin hij niks opgelegd wil krijgen. Hij moet eerst kunnen lopen, heb ik begrepen, dan schijnt het klaar te zijn.”

Consequent

De reacties van vrienden en familie zijn wisselend. ,,In het begin vond iedereen het raar. ‘Nou, succes hoor’, met zo’n knipoog. Maar ik ben consequent met hem naar het toilet gegaan, vanaf het begin. En dan zien mensen dat het wel werkt.”

In het begin deden Hattuma en haar partner het ook ’s nachts. Vlak voor of vlak na de voeding moeten baby’s altijd plassen, wist ze. Maar Antony werd er na een tijdje niet heel gelukkig van. Hij wilde na de voeding altijd slapen en voor de voeding was hij te hongerig en werd het huilen. Met hem ook ’s nachts boven het potje te hangen is ze daarom gestopt. Antony kreeg toen een wasbare luier aan voor de nacht, en nu een trainingsbroekje.

Er is een aantal momenten dat je zeker weet dat je kind moet plassen, vertelt Hattuma. En daarom werkt ook de parttime babyzindelijkheidstraining goed.

,,Neem de momenten waarop de baby wakker wordt. Volwassenen moeten altijd naar de wc als ze net wakker zijn, en dat geldt ook voor baby’s. En als je de baby van de ene naar de andere plek brengt, van het ene zitje naar het andere bijvoorbeeld, krijgt hij ook vaak aandrang. Je kunt ook alleen van die momenten gebruik maken.”

Heel traject

Het is best een traject, geeft Hattuma toe. ,,Soms doet hij weken alles in het potje, dan weer periodes niet. Op dit moment doet hij de helft in een potje en de andere helft in het trainingsbroekje.” Maar een gewone zindelijkheidstraining is ook een hele toestand.

Ze kent geen andere mensen die hetzelfde doen, maar haar vrienden raken nu wel geïnteresseerd. Een van hen heeft haar boek geleend en vrienden met kinderen beginnen nu eerder met het potje. Maar veel mensen betreden liever geen ongebaande paden, denkt ze. ,,Dat geldt ook voor wasbare luiers. En dat is heel jammer, want een kind gebruikt vanaf dag één tot het zindelijk is echt vrachtwagens vol aan luiers. Als je die in één keer voor je deur gekieperd kreeg, zou je ervan schrikken.”

Consultatiebureau

Op het consultatiebureau werd licht sceptisch gereageerd op haar zindelijkheidsmethode: ‘Dat klinkt als conditionering’. ,,De verpleegkundige noteerde: ‘Is begonnen met zindelijkheidstraining,’ Alsof ik toen pas net begonnen was. En wat is zindelijk maken anders dan conditioneren? Toen Antony de keer daarna zo’n zindelijkheidstrainingsbroekje droeg, waren ze toch wat verbaasd. Dat dat kon!”

Antony is echt zindelijk als hij altijd aangeeft dat hij moet, vindt zijn moeder. ,,En dan dag en nacht. Dat doet hij nu soms wel en soms niet. Hij maakt dan bepaalde geluiden of kijkt me op een bepaalde manier aan. Er zijn plaatsen waar hij nooit poept of plast, bij ons in bed of op de bank, bijvoorbeeld. Als hij dan moet, zegt hij ‘af!’. Hij begint nu ook ‘poep’ te zeggen.”

Zindelijk maken gaat met sprongen, net als de hele ontwikkeling. ,,Op rustige momenten gaat alles goed, dan draagt hij een trainingsbroekje, ongeveer vanaf een jaar. Maar toen hij net leerde kruipen of als hij andere nieuwe dingen leert, heeft hij even iets anders aan zijn hoofd dan aangeven dat hij op het potje moet.”

Communicatie

Er zitten veel voordelen aan de training, vindt Hattuma, en dat betreft niet alleen de zindelijkheid. ,,Het leuke is dat je vanaf het begin heel erg bezig bent met de communicatie met je kind. Je leert je kind zo heel goed kennen.”

Het aantal luiers dat ze bespaard heeft, moet aanzienlijk zijn. Gemiddeld heeft ze per dag drie of vier luiers gebruikt, inclusief die voor ’s nachts. Met de kanttekening dat een luier al in de was gaat na één plasje. ,,Bijkomend voordeel is dat Antony nooit luieruitslag heeft gehad.”

Baby’s plassen eigenlijk alleen als ze nodig moeten, weet ze. En als je ze na een tijdje uit de draagzak haalt, moeten ze ook meestal plassen. Baby’s zijn daarom eerder zindelijk in culturen waar ze de hele dag meegedragen worden. De methode vergt een omslag in het denken, weet Hattuma. Maar als het toch al zo’n gedoe is, die hele zindelijkheidstraining, en als ook deels deze methode volgen al loont, waarom zou je het laten?