Travelpro - mei 2022 by Travelpro

JOYCE AKKERSDIJK

“We doen Nederland er niet zomaar even bij”

Weinig vertrouwen in Schiphol

Tim van der Wel en Arjan Kastelein MET ELKAAR IN GESPREK

Loont misdaad? nr. 5 - mei 2022

Spelen op de mooiste banen in het buitenland

Golfreizen bij TUI: Je complete golfreis gemakkelijk geboekt Meerdere golfbanen in de buurt Keuze uit hotels als RIU, TUI BLUE, ROBINSON Voor meer informatie en ons aanbod Ga naar TUI.nl/sports/golf

VOORWOORD

SIPHOL: POMPEN OF VERZUIPEN Als ik alle reacties over de gang van zaken op Schiphol van de afgelopen weken moet geloven, dan zijn de laatste dagen van de luchthaven geteld. Het is overigens niet de eerste keer dat bezoekers van de luchthaven het zó slecht hebben. Jaren geleden kwamen reizigers ook al bijna om van de honger en dorst. Naast de milieuactivisten balen nu ook mensen die wél graag vliegen vanaf Schiphol, én reisprofessionals, zo blijkt wel uit ons onderzoek waarover je in dit magazine meer leest. Een ander item in dit magazine waar we als reissector niet over uitgesproken raken, is het faillissement van D-RT. Gezien de ervaring met andere faillissementen zal dat voorlopig wel een hele lange voorstelling worden. Niet zo saai als Shakespeare zijn beroemdste voorstelling ‘Hamlet’, maar wel onbegrijpelijker voor velen. Omdat wij in de wandelgangen stemmen hoorden opgaan dat het onterecht zou zijn dat de voormalige eigenaren € 450.000 krijgen voor de Intellectueel Eigendom (IE)-rechten van het vorig jaar failliet verklaarde D-RT, vroegen wij branchegenoten hoe zij erover denken. Een interessante mix van reacties moet ik zeggen. In dit magazine overigens ook genoeg ander leesvoer, want hoewel we werken in de reissector met z’n allen geweldig vinden, is het op dit moment ook flink aanpoten en dan komt de drukste periode van het jaar er nog aan. Ga voor de ontspanning even zitten om de visie van onze gastcolumnisten Tirso Tromp (Aruba Tourism Authority) en Marco Ammerlaan (Sunny Cars) te lezen. Of wat te denken van de interviews die Sharon had met Erik Mouthaan (correspondent RTL Nieuws in New York City) en Wibi Soerjadi (componist en concertpianist). Je denkt ze te kennen, maar na het lezen van de interviews kijk je er misschien wel heel anders tegenaan. En ze geven beiden ook nog eens interessante tips. We gingen voor deze editie ook zelf op pad. Zo bezocht Rahanna de Celebrity Beyond, het nieuwste schip van Celebrity Cruises. Dylan reed naar een pretpark waar een muis hem welkom heette. Nee, niet die, maar Ed Euromaus. Wat zou Mickey daarvan vinden? Arjan Kastelein (Personal Touch Travel) en Tim van der Wel (Avila Reizen) interviewden elkaar. Interessant om te lezen hoe collega’s in de reissector elkaar ook buiten de sector om kennen. Natuurlijk ‘vergeet’ ik nog heel veel artikelen, maar als lezer wil je ook nog een beetje worden verrast. Wie nog tips heeft, leuke invalsideeën, houd ons op de hoogte!

Arjen Lutgendorff Hoofdredacteur arjen@travelpro.nl

Terugkomend op Schiphol. Tijdens het schrijven van dit voorwoord bedacht ik mij dat het misschien wel helpt om een groot stadion of grote hal te bouwen naast Schiphol waarin reizigers en vakantiegangers worden vermaakt. Een plek waar je uren van tevoren al wél wilt zijn. Schiphol regelt daarbij inleverlocaties voor de koffers, een eerste gratis drankje en natuurlijk de Schiphol-bingo! Daarbij maak je kans op mooie prijzen; overnachtingen in prachtige accommodaties, gratis vliegtickets naar de mooiste bestemmingen, kaartjes voor sportevenementen of artiesten, kortingen op je volgende reis, een butler of piccolo of een meet & greet met een BN’er. Oh ja, ik vergeet natuurlijk de beveiliging. Tja, daarom ben ik natuurlijk geen directeur van Schiphol. Maar er zal deze zomer met een vergrootglas worden gekeken naar het reilen en zeilen op Schiphol, waarbij velen zich zullen afvragen of het voor de ex-topman van Shell pompen of verzuipen wordt? Het wordt dus pompen of verzuipen da's de enige manier om de juiste koers te varen met de wind in onze rug Geniet met volle teugen; zulke tijd komt nooit terug Laten we hopen dat er een manier wordt gevonden om het schip de juiste koers te laten varen en dat we deze zomer met volle teugen kunnen genieten!

Arjen Lutgendorff

08. TRAVELPRO RESEARCH

Is vertrekken vanaf Schiphol nog leuk?

16. CULINAIR FRANKRIJK

Dé bestemming voor fijnproevers

INHOUD

24. ERIK MOUTHAAN

met insider-tips voor New York

MEER COLUMNS 07. Arjen Lutgendorff 29. Tirso Tromp 54. Marco Ammerlaan

INTERVIEWS 34. Jacqueline Sajet 38. Hans Venhuizen 96. Joyce Akkersdijk en Anne Raamsteeboers

30. LOONT MISDAAD?

Verbijstering over regeling oud-eigenaren D-reizen 4

COLOFON

42. 100 ATTRACTIES EN WATERPRET Ontwikkelingen in Europa-Park

74. WIBI SOERJADI over zijn liefde voor Disney

Tom van Apeldoorn - Uitgever T.J. van Apeldoorn - Commercieel Directeur Arjen Lutgendorff - Hoofdredacteur Sharon Evers - Eindredacteur Dylan Cinjee - Redacteur Rahanna van Stapele – Redacteur Theo de Reus - Redacteur Tijn Kramer - Redacteur Judith Wetselaar - (Web)redacteur Dennis de Groot - Sales Manager Dennis Ebbers - Sales Manager Danielle van Ewijk – Sales Support Tina Bakker - Sales Support Iris Beenen - Graphic Design Kantooradres: Arendstraat 33A, 1223 RE Hilversum Tel: +31(0)35-2005481 E-mail: redactie@travelpro.nl Internet: www.travelpro.nl Verantwoording: Travelpro is een uitgave van uitgeverij T&S Productions B.V.

48. PRIJSVRIJ EN D-REIZEN

vieren hun samenwerking

78. VERRE REIZEN Waarom je juist nu moet gaan!

Dit magazine is als volgt verspreid: Oplage: 7.218 Digitaal via issuu.com Nieuwsbrief: 7.400+ abonnees Social media: 12.500+ volgers Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31(0)251-25 79 24 Fax +31(0)251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 12 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.

56. MIDDEN-OOSTEN 88. MEDISCHE REIZEN Bekende en onbekende plekken

66. DUO-INTERVIEW

naar Turkije met Riks de Jong

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij ons wordt opgezegd. Dit kan uitsluitend per mail: info@travelpro.nl Kijk voor actuele tarieven op travelpro.nl/abonneren. Vragen? redactie@travelpro.nl Auteursrechten: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde database, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Travelpro.

Arjan Kastelein & Tim van der Wel 5

OPENING ZOMER 2022

Oproep aan alle helden! Beleef het nieuwe MARVEL Universum!

BOEK NU EN PROFITEER VA N F L E X I B E L E V O O R W A A R D E N

Oproep aan alle helden! Maak je klaar voor de Marvel Avengers Campus. Het nieuwe themaland voor alle helden in Disneyland® Paris opent in de zomer van 2022. Als nieuwe rekruut beleef je machtige MARVEL missies.

Verzamelen! Rekruten van alle leeftijden ontdekken hun superkrachten in Spider-Man W.E.B. Adventure, een missie met Spider-Man vol actie. Gebruik je web-slingerkracht tegen Peter Parker zijn Spider-Bots voordat ze de campus afbreken!

Helden gezocht! Iron Man en Captain Marvel vragen je hulp om de aarde te redden van een intergalactische dreiging in de hyperspannende attractie Avengers Assemble: Flight Force. Veel succes, rekruut. De aarde rekent op jou!

Heldenwerk maakt hongerig In PYM Kitchen vind je keuze aan heldeneten. Laad je energie weer op met een buffet van hoofdgerechten en snacks in alle maten. De chef-koks verkleinen en vergroten ingrediënten met de PYM Particle technologie van Ant-Man & The Wasp.

Strijd mee in het hart van de actie Train samen met Spider-Man in het Hero Training Center. En wees altijd op je hoede, want de spanning en actie van MARVEL kunnen je op elke plek en op elk moment verrassen.

Maak je klaar voor je missies Kies je beste uitrusting en nieuwste Campus-technologie voor je volgende Spider-Man W.E.B. Adventure bij Mission Equipment.

Eet als een Superheld Vlieg voor pizza’s, pasta’s en salades naar de Stark Factory een counterservice-restaurant en werkplaats waar Superhelden hun uitrusting ontwikkelen en repareren.

VOLG DE OPLEIDING IN DE DISNEY STARS APP

Sommige belevenissen, shows of evenementen zijn mogelijk niet beschikbaar of kunnen worden gewijzigd, afhankelijk van de ontwikkeling van de veiligheids- en gezondheidsmaatregelen en de richtlijnen van de overheid of andere redenen inclusief maar niet beperkt tot slechte weersomstandigheden of renovatie. Wij nodigen je uit om de website DisneylandParis.com te bezoeken voor meer informatie en om de gezondheids- en veiligheidsmaatregelen te raadplegen. ©Disney ©2022 MARVEL. Euro Disney Vacances S.A.S. – Ingeschreven onder nummer 383.850.278 in het Franse handelsregister van Meaux - aandelenkapitaal €12.000.000 - statutair gevestigd in 1 rue de la Galmy, 77700 Chessy - ingeschreven in het register van Franse reisorganisaties onder het nummer IM077100030. Euro Disney Associés S.A.S. licenties L-D-2019-335, L-R-2022-678, 681, 684, 686, 689, 695, 696, 700, 702, 707, 712, 725, 730, 731 en 4484.

RESEARCH

VAKANTIE MET VERTREK VANAF SCHIPHOL IS NIET MEER LEUK

WEINIG VERTROUWEN IN SCHIPHOL

DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

“Ik stuur actief aan op andere luchthavens”, “ik houd mijn hart vast”, “de problemen zullen niet opgelost zijn”, “ik boek nu in ieder geval niet meer vanaf Schiphol of het moet niet anders kunnen”, “dit is slecht voor de reisbranche, net nu we weer opkrabbelen” en “ik vrees voor de zomer”.

chiphol en KLM, met de staking van bagageafhandelaars, hebben duidelijk een slechte beurt gemaakt de afgelopen meivakantie en reisprofessionals zijn dan ook absoluut niet te spreken over de gang van zaken. De luchthaven moet het ontgelden op alle vlakken en reizigers worden actief een vertrek vanaf andere luchthavens aangeraden. Schiphol creëerde chaos Joost van Doesburg (campagneleider FNV Schiphol) is uitgesproken over de gang van zaken. “We hebben in oktober vorig jaar gewaarschuwd, in februari en begin mei met een onderzoek, Schiphol heeft er niks mee gedaan en het tot een chaos laten uitlopen. Medewerkers, die het minst verdienen en de meest onzekere contracten hebben, zijn daar de dupe van geworden. We willen concrete verandering en de Schiphol Group is daarvoor verantwoordelijk. Lukt dat niet, dan zijn we genoodzaakt om weer in actie te komen. Wij willen veel meer vaste banen op Schiphol, een beter minimumloon en gezonde en veilige werkomstandigheden. Mensen voelen zich door de mangel gehaald, Schiphol-medewerkers voelen zich niet gewaardeerd. Als er niks verandert lopen er nog meer mensen weg, het ziekteverzuim is aan het oplopen.” Directie vervangen “Schiphol heeft de zaken duidelijk niet onder controle en regionale luchthavens gaan profiteren. De directie van Schiphol heeft overduidelijk gefaald en communiceert onduidelijk. Schiphol kan en mag de luchthaven niet sluiten voor passagiers (behalve bij terreur) en mag helemaal niet vragen

of luchtvaartmaatschappijen bepaalde vluchten annuleren. Schiphol dient te faciliteren en als ze dat niet kunnen, dan is dat het probleem van Schiphol en niemand anders. Er is een groot verschil tussen lijndienstmaatschappijen en charters. Charters hebben minder vliegbewegingen op een dag en nemen meer passagiers mee terug met doorgaans hogere bezetting. Daardoor kunnen ze minder makkelijk vluchten samenvoegen. De overstappende passagiers worden op geen enkele wijze genoemd of belast. Volgens mij kan je door deze groep te belasten prima extra personeel werven voor zowel de bagage-afhandeling als douane. De directie dient onmiddellijk te worden vervangen wegens mismanagement. Maar dit is vooral een oplossing voor de lange termijn. Op korte termijn verwacht ik zeer grote problemen voor het hoogseizoen. Genoeg nieuw personeel werven en inwerken lukt nooit voor het hoogseizoen. Wellicht met een flinke seizoensbonus van €1000 voor drie maanden werken. Moet de bonus wel voor zowel nieuw als bestaand personeel gelden. Daarna moet Schiphol structureel een stuk meer gaan betalen”, aldus Freek Sikkema (De Reis Expert).

‘‘

De directie dient mijns inziens te worden vervangen wegens mismanagement

Dick Benschop

Excuses Benschop “Ik bied mijn excuses aan alle passagiers aan. Lange rijen, mensen die hun vlucht hebben gemist en waarvan de vakantie in het water is gevallen. Dit is niet de kwaliteit die we als Schiphol willen leveren. We zullen ervoor zorgen dat het voor de zomer ook verbetert. We gaan iets doen dat nieuw is en dat is een grens stellen aan het aantal vluchten dat vertrekt vanaf Schiphol”, aldus Schiphol-directeur Dick Benschop. “Dit doet pijn, zo’n meivakantie, terwijl we ons eigenlijk toch goed hadden voorbereid en het lukt dan niet. De consequenties die het voor mensen heeft, is niet leuk, zeker niet als er iets in duigen valt voor mensen. Gelukkig, uiteindelijk, met lang wachten en ook wel iets later weggaan met vertraging, zijn de meeste mensen wel op weg gekomen. Je merkt dat mensen zich in de loop van de week er ook wel wat op zijn gaan instellen, maar er waren natuurlijk boze en onthutste passagiers, mensen die zich er echt op instellen en waarbij het dan ook wel weer lukt en soms, wat ook wel heel fijn is, passagiers die ons succes wensen. Maar dit is niet wie we zijn, wie we willen zijn, dus dat moet anders, het moet beter.” Peppi en Kokki Verschillende CEO’s uit de reiswereld reageerden via landelijke media al op de chaos op Schiphol tijdens de meivakantie. Marc van Deursen (CEO D-reizen/

Prijsvrij) liet aan de Telegraaf weten: “De consument moet de dienstverlening op Schiphol krijgen die het verdient. Voor corona kraakte het al, maar het mag geen ’Peppi en Kokki-luchthaven’ worden.” Steven van der Heijden (CEO Corendon) liet aan Travelpro weten: “De communicatie ‘kom niet naar Schiphol’ is ongenuanceerd en onnodig. Weliswaar was en is het zeer druk op Schiphol, maar dat geldt vooral voor vertrekhal 1 en 2 waar de incheckbalies van de KLM zich bevinden. In vertrekhal 3 verliep de incheck prima en waren de rijen niet langer dan normaal. De communicatie had dus moeten luiden: ‘Kom niet naar Schiphol als u een vlucht bij KLM en partners hebt geboekt’.” Niet rooskleurig “Als het gaat zoals afgelopen meivakantie dan zie ik het somber in. Er zal ongetwijfeld een personeelsprobleem zijn. Laat ze daar eerst een goede oplossing voor zoeken. Zolang deze er niet is, zullen ze wat aan de slots moeten doen, want wat er nu is gebeurd kan echt niet. Ik was blij dat 95% van mijn klanten vanaf Duitse luchthavens zijn vertrokken. Ik zie de zomer niet rooskleurig tegemoet”, aldus Monique Berkenbosch

RESEARCH

(ZRA bij TUI at Home). Marlous de Boer (ZRA bij The Travel Club Epe) ziet de toekomst van vakanties/ reizen met vertrek vanaf Nederlandse luchthavens wel in stand blijven. “Op dit moment wil men graag, in 2023 gaan we de schade voelen.” Open Lelystad “Ik zou kiezen voor kleinere luchthavens en Lelystad Airport openen. Schiphol is te groot, afstanden naar de gates zijn ver en als alles goed doorloopt gaat het wel, maar zodra er ergens oponthoud is met douane of bagage loopt het mis. Ga voor kleinere luchthavens en ik stel voor om Lelystad Airport te openen. Klein en overzichtelijk en dan is het geld, dat daaraan is uitgegeven, niet voor niets geweest”, aldus Carla Meeuwisse (ZRA bij Reiscreaties). Zekerheid gevraagd "Deze problemen zijn niet nieuw; ook in de jaren vóór corona waren er flinke problemen in de meivakantie en liepen de wachttijden sterk op. Er stond reeds een overleg met Schiphol gepland op directieniveau, maar vooruitlopend hierop is door de ANVR gevraagd hoe dit nu zo uit de hand is gelopen en wat hieraan wordt gedaan", aldus ANVR-directeur Frank Oostdam. "Met een drukke zomer in het vooruitzicht willen wij de zekerheid hebben dat onze passagiers op goede wijze op Schiphol kunnen vertrekken en terugkeren.” Zwaar gedupeerd “Vanuit onze positie in het zuiden zal ik eerder Düsseldorf Airport aanraden dan Schiphol en/ of Eindhoven Airport. De reizigers worden zwaar gedupeerd wat uiteindelijk de reiswereld niet ten goede komt en veel gaat kosten. Ik begrijp de staking heel goed. Investeer in personeel en kijk ook naar het management. Het is niet iets van dit jaar. Kijk naar de landen om ons heen en vraag je af waarom het daar wel soepel kan”, aldus Pascale van Dijk (D-reizen Vught). Stress “Met name Schiphol geeft klanten veel te veel stress. Langer dan drie uur van tevoren aanwezig zijn en dan nog hopen dat je vlucht haalt, is niet meer leuk op vakantie gaan. Dat geeft geen voorpret, maar juist veel voorstress”, aldus Lien Luigjes (Travel Specialist). “Ik adviseer steeds vaker kleinere airports. Er is maanden gewaarschuwd. Dan huurt KLM een dag voor de meivakantie een externe afhandelaar in en communiceert dit een dag van tevoren. Ook de

douane heeft te weinig capaciteit ingezet. Ik vrees nog erger voor de zomervakantie als er niets verandert. Er hangen zeker nog boekingen boven de markt die nog even aankijken. Ik ben bang dat die afhaken.” Uitdagend “Het geld in de reisbranche gaat nog immer naar dik betaalde bestuurders en op foto's breed glimlachende bobo's. Of marges worden overboord gekieperd naar de consument voor het draaien van volume. Je ziet waar het toe leidt. Geld komt in ieder geval nooit terecht bij de mensen op de werkvloer: de handjes aan de koffers of die de reserveringen moeten verwerken voor het verdienen van een degelijke boterham. Ik stuur weg van een vertrek in het weekend. De meeste van mijn reizigers volgen mij in wat ik voorstel naar aanleiding van mijn onderbouwing”, aldus Walter Colijn (ZRA bij Travel Counsellor Huizen).

‘‘

Schiphol geeft klanten veel te veel stress Meer problemen Volgens Benschop is er al een jaar geleden gestart met het oplossen van de problemen rondom de beveiliging, waarmee hij reageert op de kritiek dat de FNV al in oktober vorig jaar waarschuwde voor personeelstekort. “We zijn eigenlijk een jaar geleden al begonnen rond de beveiliging, want we weten dat het een knelpunt is. Gelukkig zijn er veel mensen in dienst gebleven en we zijn mensen gaan terughalen. Ook met de beveiligingsbedrijven zijn we in gesprek gegaan, die hebben we ook garanties gegeven, want zij vroegen zich af of er wel werk zou zijn. Dan maak je een planning en een paar weken voor zo’n meivakantie zet je dat ongeveer vast, wat we verwachten. Nu blijkt dat er toch heel veel meer passagiers in de laatste twee weken zijn geboekt, ook meer dan de luchtvaartmaatschappijen verwachtten. Daardoor waren de passagiersaantallen hoger dan verwacht en als het ging om de beveiliging, de echte inzet, was meer dan 10% lager dan was afgesproken omdat er mensen ziek waren. Als je die twee lijnen combineert in een strak systeem waar alles samenvalt, dan krijg je zulke consequenties. We zijn nu goed aan het kijken om aantrekkelijk te zijn, ook op het gebied van arbeidsvoorwaarden. Ik heb er ook absoluut met werknemers over gesproken.”

ENQUÊT

emnstioaldgjkhfpr veT wantkvIijdsb agen.vroldquêtp

Verwacht je dat de drukte die we de afgelopen dagen hebben gezien op Schiphol gevolgen heeft? Ja: 95,2%

Wanneer ik of mijn klanten vanaf Schiphol vertrekken en er is sprake van vertraging, vind ik dat er niet goed wordt gecommuniceerd. Er moet beter worden gecommuniceerd.

Nee: 4,8%

Ja 88,3% Nee 11,7%

Vind jij de stakingen van afgelopen weekend terecht? Ja 49,5% Nee 50,5%

Wat zijn je grootste ergernissen wanneer je in het hoogseizoen op vakantie gaat met vertrek vanaf Schiphol? De lange rijen 60,4%

Schiphol kan de piekmomenten tijdens het hoogseizoen goed aan.

De vertragingen 16,7% Bagage die niet wordt meegenomen 7,3%

Ja 3,8% De hoge prijzen voor consumpties 3,1% Nee 96,2% Weinig zitplekken bij de gate 1% Slechte communicatie 6,3% Raad jij of overweeg jij bij de verkoop van reizen voor het hoogseizoen om bepaalde airlines af te raden (bijvoorbeeld in verband met drukte, kans op stakingen, bagage die niet wordt meegenomen, enz.)?

Overige 5,25

Ja 40,4% Nee 59,6 %

Je kan in het hoogseizoen beter vanaf een luchthaven in België of Duitsland vliegen dan vanaf Schiphol Ja 78,8%

Raad jij of overweeg jij bij de verkoop van reizen voor het hoogseizoen om bepaalde Nederlandse airports af te raden in verband met te verwachte drukte, mogelijke stakingen, enz.

Nee 21,2%

Nee 24% Is vakantie met vertrek vanaf Schiphol nog wel leuk? Ja, Schiphol 62,5% Ja 22,3% Ja, meerdere Nederlandse luchthavens 12,5% Nee 77,7% Ja, Rotterdam 1%

RESEARCH

Uitbreiding in Duitsland Corendon heeft, mede door de chaos op Schiphol, besloten om te starten met de verkoop van 100.000 nieuwe vliegvakanties vertrekkend vanaf vier Duitse luchthavens. Atilay Uslu (oprichter Corendon): “Er worden momenteel massaal vakanties geboekt en om geen ’nee’ te hoeven verkopen, breiden wij ons aanbod continu uit. In de afgelopen weken is het ons duidelijk geworden dat uitbreiding vanaf Schiphol er deze zomer niet in zit. Ook op de regionale luchthavens in Nederland is het niet mogelijk om op korte termijn grootschalig uit te breiden. Daarom zijn we over de grens gaan kijken. Onze Turkse zusterairline vliegt al vanaf Münster/Osnabrück, Weeze, Düsseldorf en Keulen, en we hebben afgesproken dat we per direct 100.000 stoelen kunnen inzetten voor de vliegvakanties voor onze Nederlandse en Belgische vakantiegangers naar populaire zonbestemmingen. Zonder stress en lange wachtrijen.”

bij wanneer je een realistische planning maakt en reizigers van tevoren laat weten hoe een en ander gaat zijn. Als je boven je macht gaat draaien, als je net alsof doet, alsof het wel gaat lukken en het gaat niet lukken, dan heb je die problemen. Uiteindelijk moet je de tering naar de nering zetten, verantwoordelijk draaien en veilig werken.”

Kapot bezuinigd? Op de vraag of Benschop niet vindt dat Schiphol kapot is bezuinigd, laat hij weten: “Ja, er is op de luchthaven te lang gestuurd op de kosten en te weinig op kwaliteit. Toen ik begon, heb ik dat gezegd en dat zijn we aan het omdraaien. Dat gaat nog niet zo heel snel, maar daar zijn we wel mee bezig. Dat betekent dat we naar de positie van werknemers kijken, naar de arbeidsvoorwaarden en beloning. Het minimumloon van bagagemedewerkers gaat in grote stappen omhoog, we zijn bezig om kwaliteitseisen te stellen aan de afhandeling en zijn nu in overleg met de beveiligingsbedrijven.” Op opmerkingen of Schiphol er niet een beetje ‘too little too late’ mee is begonnen, reageert Benschop dat Schiphol er al langer mee bezig is. “We komen nu uit een krimp die gigantisch was. Tijdens de coronacrisis zaten we zelfs op een moment op min 97% en nu zitten we op een enorme groeispurt en die gaat met groeipijn gepaard. Er zijn op de hele Nederlandse markt arbeidstekorten. Dat zijn geen excuses, maar het is wel de achtergrond waarin we op dit moment werken. Je moet niet onderschatten hoe krap de arbeidsmarkt is. We dachten een heel eind te zijn, maar doordat er op het laatste moment toch weer dingen gebeuren, zoals een staking, uiteindelijk toch meer passagiers en minder beveiligers, daar moeten we lessen uit trekken voor de zomer. Op een gegeven moment moeten we reëel zijn; we gaan met de luchtvaartmaatschappijen bespreken wat de mogelijkheden zijn en of er een begrenzing komt als het gaat om aantal vluchten en aantal passagiers om situaties zoals tijdens de meivakantie te voorkomen.” Benschop wil er niets van weten dat het een armoedige bedrijfsvoering is om aan luchtvaartmaatschappijen te vragen om minder vluchten uit te voeren. “Iedereen heeft er belang

De kop d’r veur Het is de vraag hoelang reizigers de lange rijen op Schiphol voor lief blijven nemen. Toch wordt er nog maar weinig verplaatst naar de regionale Nederlandse luchthavens, zo merkt ook Groningen Airport Eelde. Voor een van de reisprofessionals die reageerde op de enquête is het wel duidelijk welke beslissingen er moeten worden genomen: “Meer inzetten op vertrek vanuit de regio. Als je vanuit Drenthe naar Schiphol kunt, kan dat ook andersom (vliegen vanaf Groningen Airport Eelde). De problemen die nu spelen is een direct gevolg van niet/onvoldoende anticiperen op de opstart na de coronacrisis. Van 0 naar 100 in 3 seconden vergt visie en inzet. In de hele branche is de werkdruk hoog en is er te weinig personeel. Ik vraag me echter wel af waar al die mensen (in bijvoorbeeld security) allemaal zijn gebleven. Zijn die echt allemaal elders aan het werk gegaan? Maar goed, daar los je nu niks mee op. Inzet van (particuliere) beveiligingsbedrijven? Er moet wel iets gebeuren, want anders is de ramp in de zomervakantie niet te overzien. En dat lossen we niet allemaal op met lagere werkdruk en meer loon. Dus op z’n Drents… de kop d’r veur.” Jos Olde Nordkamp (Reisburo Vemde Travel) stuurt zijn klanten naar Düsseldorf Airport. “De toekomst voor reizen vanaf Nederlandse luchthavens zie ik niet best in. Te lange wachttijden en onvriendelijk, wij boeken nu al massaal met vertrek vanaf Düsseldorf.”

‘‘

Het is ons duidelijk dat uitbreiding vanaf Schiphol er deze zomer niet in zit

Genuanceerder “Onze ochtendvluchten zijn zonder problemen vertrokken en in principe zou dat voor de middagvluchten ook gelden als Schiphol iets genuanceerder had gecommuniceerd. Nu is dat nog maar de vraag. Wij zullen zo lang mogelijk wachten

met vertrek totdat zoveel mogelijk passagiers aan boord zijn, zodat ze vandaag nog aan hun vakantie kunnen beginnen. Voor veel van onze klanten is het de eerste keer in lange tijd dat ze eindelijk weer eens op vakantie kunnen gaan.” De Barin laat, net als ANVR, weten de kosten van geschrapte vluchten op de luchthaven te gaan verhalen. Sandra de Moor (Reisgraag.nl) zegt: “Schiphol is zo groot geworden dat we merken dat mensen steeds vaker Schiphol willen vermijden. De berichten van afgelopen week geven dat nog een extra zetje. Met de overige luchthavens in Nederland hebben we geen problemen en die worden als positief ervaren.”

‘‘

Schiphol-medewerkers voelen zich niet gewaardeerd

Nachtverbod regioluchthavens opheffen “Wij boeken onze klanten vanaf Duitsland en Eelde”, zo laat Gerda Klooster (Klooster Winschoten) weten. Ruby Verboom (ZRA bij Personal Touch Travel): “Laten we erop hopen dat het weer goed komt met Schiphol. Ik vind het toch een hele fijne luchthaven om van te vertrekken.” Een andere reisprofessional laat weten: “Schiphol wil een grote speler zijn, maar kan bij een calamiteit (staking, wind, sneeuw et cetera) de problemen niet aan, omdat er geen rek meer is. En dan komt in Den Haag ook nog iemand op het idee de zomervakantie in te korten. Hoe kun je dat verzinnen? Maar dat er in Den Haag totaal geen visie is, zien wij natuurlijk ook aan Lelystad Airport. Lowcost airlines willen goedkoop, dan ga je toch niet een aparte terminal bouwen (op Schiphol) om deze luchtvaartmaatschappijen aan te trekken? Inmiddels is easyJet zo groot dat die zeven gates ook al veel te weinig zijn. Is vliegen vanaf Schiphol überhaupt nog leuk? Maar is er een alternatief? Aanbod vanaf andere luchthavens is te weinig of de tijden zijn slecht. Het nachtverbod op regioluchthavens opheffen, geeft charters al meer mogelijkheden en ontlast Schiphol. Vervolgens de lowcosters naar Lelystad, dat geeft in elk geval een klein beetje ‘lucht’.”

onderdeel van een veel groter probleem. Gebukt onder werkdruk en slechte arbeidsvoorwaarden ziet het ernaar uit dat de onrust onder luchtvaartpersoneel in heel Europa steeds verder toeneemt. Personeel van Volotea, Lufthansa en Ryanair kondigde eerder al stakingen aan, en dat lijkt nog maar het begin. “Wij houden de Europese vakbonden in de luchtvaart nauw in de gaten. De komende maanden kan het weleens tot een kookpunt komen, met grote stakingen als gevolg. Voor personeel in de luchtvaartsector gaat het niet alleen om de personeelstekorten, maar ook om de slechte arbeidscondities. Deze ontwikkelingen zouden een grote impact kunnen gaan hebben op de hele industrie en dus op passagiers.”

Veel groter probleem Problemen bij KLM en Schiphol zijn volgens Tom van Bokhoven van vlucht-vertraagd.nl slechts een klein

Niet echt een visitekaartje “Alles is op Schiphol gericht, dat is het eerste wat je kunt boeken bij de touroperators. Voor de regionale

RESEARCH

luchthavens komt later de pakketprijs. Eelde is wel goed genoeg voor nood, maar waarom wordt hier niet meer gebruik van gemaakt? Scheelt toch weer veel verkeer op de weg richting het westen, beter voor het milieu. Het is nu een bijna werkloze airport aan het worden in het hoge noorden met veel te weinig opties om vanuit hier op vakantie te gaan. Als hier meer gebruik van zou worden gemaakt, is het op Schiphol een stuk rustiger, zal alles beter verlopen en heb je een betere spreiding. Dit kan echt beter. Klanten vertrekken ook liever niet meer vanaf Schiphol vanwege de drukte, ze kiezen steeds vaker voor Bremen, Düsseldorf, en Weeze. Dit is qua prijs ook aantrekkelijker. Ik boek op dit moment het liefste een vertrek vanaf Duitse luchthavens voor het hoogseizoen. Dit is nu goed uit te leggen door de chaos op Schiphol”, aldus Karin Bakker (ZRA bij Personal Touch Travel). “Als Schiphol eenzijdig zegt de vluchten

te gaan annuleren of een winterdienstregeling, dan is dit een kwalijke zaak. Wij werken als reisagent/ touroperator allemaal ontzettend hard, klanten zijn toe aan vakantie, dit kun je niet maken. Schiphol wist dat dit eraan zat te komen, na twee jaar nauwelijks reizen is de luchthaven hier totaal niet op voorbereid. Dit komt weer neer op de schouders van de reisagente en touroperators die het ook al twee jaar heel moeilijk hebben. Wie gaat dat betalen én vooral weer oplossen? Een vlucht boek je niet zomaar even om, daar hangen ook hotels et cetera aan vast. Hier is iedereen de dupe van. En daarbij, het is niet echt een visitekaartje voor Nederland.”

“HIER KUN JE CULINAIR ZÓ VERRAST WORDEN” Als de gastronomie van je land op de lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van UNESCO staat, dan weet je dat het goed is. Voeg daar een prachtige natuur, heerlijk weer en mooie accommodaties aan toe en je hebt een succesverhaal. We hebben het over Frankrijk.

DOOR: DYLAN CINJEE & BART MATTHIJS

16 Riquewihr

Bordeaux

Campagnes Er wordt flink geïnvesteerd in het toerisme in Frankrijk. Vorig jaar zomer kondigde de Franse president Emmanuel Macron het herstel- en transformatieplan voor het Franse toerisme aan, goed voor een investering van € 2 miljard. Nooit eerder liet een Franse president zich zo uitdrukkelijk uit over het nationale toerisme. Het plan heeft twee hoofddoelen: Frankrijk ’s werelds belangrijkste toeristische bestemming maken en dé bestemming worden voor duurzaam toerisme. Om de kwaliteit van het verblijfsaanbod te verbeteren staat onder meer een hervorming van de classificatie van accommodaties gepland. De indelingscriteria worden hoe dan ook om de vijf jaar aangepast. De nieuwe classificatie, die in de loop van 2022 wordt doorgevoerd, houdt rekening met de belangrijkste ontwikkelingen van de laatste jaren, die door de gezondheidscrisis in een stroomversnelling zijn geraakt: duurzaamheid, digitalisering en innovatie. Frankrijk zet ook in op consequent doorgevoerde communicatiecampagnes. De campagne Explore France is toe aan zijn tweede editie en is bedoeld om de terugkeer van Europese bezoekers te bewerkstelligen. Voor het initiatief, dat wordt gesteund door Atout France, wordt € 10 miljoen uitgetrokken. De doelstelling van de campagne: informeren en geruststellen, inspireren en de positionering rond duurzaam toerisme versterken. Daarnaast zet het in op slow travel; natuurbeleving, lifestyle, cultureel erfgoed en gastronomie. Laatstgenoemde worden hier verder onder de loep genomen. Frankrijk mikt daarmee op tien prioritaire markten in Europa: Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Italië, Zwitserland, Oostenrijk, Duitsland, Denemarken en Zweden. #ChooseFrance De internationale campagne #ChooseFrance mikt dan weer op de terugkeer van internationale meetings, congressen en business events. De lokale Convention Bureaus kunnen uitpakken met eersteklas infrastructuur, innovatieve toepassingen en een aantrekkelijk netwerk van providers. Ook hier geldt het sterke commitment voor de organisatie van meer duurzame events.

Om dit alles te bewerkstellingen zal een Frans paviljoen worden voorzien op de belangrijkste MICE-beurzen wereldwijd: IMEX Frankfurt, IMEX America (Las Vegas), IBTM World (Barcelona) en The Meetings Show (Londen). Tot slot worden een reeks van studiereizen gehouden om meeting- en eventprofessionals ervaring uit de eerste hand te laten opdoen. Frankrijk zal vanzelfsprekend het maximale willen halen uit de grote sportevenementen dat het in 2023-2024 gaat organiseren, tegelijk een kans voor wereldwijde hospitality professionals. Het gaat daarbij om de World Ski Championships Courchevel Méribel 2023, Rugby World Cup 2023 en uiteraard de Olympische en Paralympische Spelen van Parijs in 2024. Gastronomie Steeds meer reizigers willen tijdens hun vakantie terug naar de essentie, kennismaken met tradities en culturen verder ontdekken. Daarom bundelen regio’s Auvergne-Rhône-Alpes en Bourgogne-Franche-Comté, maar ook Provence Tourisme en Gard Tourisme hun krachten om een gemeenschappelijke toeristische bestemming te creëren: de Vallée de la Gastronomie France. Het geheel vormt een gastronomische reis langs de valleien van de Saône en de Rhône tot aan de Middellandse Zee: 620 kilometer zintuiglijke ervaringen, met de ambitie om de ambassadeur te worden van de Franse gastronomie op internationaal niveau. Het doel is om reizigers - of het nu gaat om gezinnen, koppels of groepen te laten kennismaken met de gastronomische rijkdom van het gebied. Ontdek deze bestemming door de professionals te ontmoeten, zoals chef-koks, restauranteigenaren, producenten, ambachtslieden of de experts in de wijnhuizen. Het is voor het eerst in de Franse geschiedenis dat drie grote regio's hun krachten bundelen om een nieuwe toeristische bestemming te lanceren die gewijd is aan gastronomie en de ontdekking van lokale wijnen en producten. Het is logisch dat deze drie regio's in de top vier met Michelinster bekroonde regio's van Frankrijk staan. De ontwikkeling van dit nieuwe toeristische aanbod is uniek en toont een sterke ambitie om een dé bestemming voor fijnproevers te worden.

Van A tot Z Vakantiedeals zijn gestart

p o d g r o z e b n o Ga B W N A e d t e m is e r Jaha, daar zijn ze weer. De van A tot Z Vakantiedeals zijn begonnen. Van Ameland tot Zuid-Afrika, van Après-ski tot Zomercocktail en of je klanten nu het type ‘Ach, wat mooi’ of ‘Zo, wat chill!’ zijn, bij de ANWB boek je nu de allerfijnste vakanties met korting tot € 500. Wist je dat je bij ons terecht kunt voor vakanties in meer dan 90 landen? Van Amerika tot Zweden, van autovakanties tot zeecruises en van actieve familievakanties tot zalige hotelarrangementen, je vindt het bij de ANWB.

vanaf*

€ 558

€ 3.248

p.p.

8 dagen

22 dagen

Actieve familievakantie Franse Alpen

Groepsrondreis Grand Tour West-Amerika

• Met rotsklimmen, abseilen en bivakovernachting

• Ontdek de wereldsteden Los Angeles, Las Vegas, San Diego en San Francisco

• Het programma wordt begeleid door deskundige en betrouwbare Nederlandse instructeurs • Individuele vakantie met groepskarakter: samen met andere gezinnen avonturen beleven * 2 volwassenen bij vertrek op 09-07-2022

Ga voor meer informatie en de voorwaarden naar: reisagent.anwbreizen.nl

• Ontdek het natuurschoon in o.a. Grand Canyon National Park en Bryce Canyon National Park • Inclusief non-stop vlucht met KLM * 2 volwassenen bij vertrek op 07-09-2022

Culinair verrast Birgitte geniet zelf tijdens een vakantie in Frankrijk van de combinatie van heerlijke natuur en kleine, typisch Franse dorpjes. “Op het terras ben je meteen onder de locals en het heerlijke eten maakt van Frankrijk voor mij de ideale bestemming. Genieten van verse vis, met uitzicht op de prachtige kust van Bretagne, dat is voor mij vakantie. Maar er zijn meer aanraders. In de Elzas raad ik Winstub Brendelstub in Riquewihr aan. Een winstub is een traditioneel wijnbar/restaurant, de eigenaar van dit restaurant heeft tevens een gastronomisch restaurant met een Michelinster in Riquewihr. Je begrijpt dat de kwaliteit van deze winstub dan ook zeker gastronomisch te noemen is. In de Bordeaux kun je genieten van de regionale keuken bij Chai Pascal in Saint-Émilion, een van de meest romantische en fotogenieke plaatsjes in Frankrijk. In het plaatsje Labarde, vlakbij Château Giscours is Restaurant Nomade een aanrader, hier wordt een prachtig achtgangenmenu geserveerd. Qua restaurants is de keuze in Frankrijk overweldigend, van regionaal tot gastronomisch op sterrenniveau. En vergeet niet de table d’hôte, genieten van een regionale maaltijd op je overnachtingsadres, bereid door de eigenaar of eigenaresse. Hier kun je culinair zó worden verrast.”

Saint-Émilion

Birgitte Bosma

REIZEN VOOR WIJN- EN FIJNPROEVERS

Dat Frankrijk bij uitstek geschikt is voor een gastronomische en culinaire reis, wordt ook bevestigd door Birgitte Bosma (productmanager en reisspecialist bij Style in Travel). “Frankrijk heeft een enorme variatie aan wijnlandschappen en diversiteit aan wijnen en keukens. Daarnaast is het land eenvoudig bereikbaar per eigen auto, dus we zien dat onze klanten ook regelmatig weer teruggaan om een ander gebied te verkennen. Niet voor niets is Frankrijk dan ook een populaire bestemming voor onze reizigers. Onze reizigers zijn niet alleen reizigers die met eigen auto een Style in Travel-roadtrip maken naar Frankrijk. Wij hebben ook een apart reislabel, Cazebonne, gespecialiseerd in wijnen culinaire reizen. Voor Cazebonne is Frankrijk een van de belangrijkere bestemmingen. Uiteraard zijn alle wijnregio’s de moeite waard om te bezoeken, maar Bordeaux is en blijft een geweldig gebied met fameuze châteaux met wereldberoemde namen. Dichterbij huis, in het noordoosten van Frankrijk, zijn de Elzas en de Bourgogne echte aanraders. Qua wijnen, maar ook hun regionale keuken.”

‘‘

Niets is leuker dan gewoon in een lokaal restaurantje aanschuiven Charmehotels Na een heerlijke maaltijd en een goed glas wijn, willen je klanten natuurlijk ook genieten van een mooie accommodatie. Birgitte: “Wij werken in Frankrijk vooral met kleinschalige charmehotels. Mijn absolute favoriet is Le Haut des Lys in de Loire. Dit kleinschalige hotel was vroeger een ziekenhuis en is door de huidige eigenaren eigenhandig omgebouwd tot hotel. Het is prachtig gelegen, vlakbij Chateau Villandry en op korte afstand van de wijnhuizen van de Loirestreek. Dit is zo’n hotel waar je je meteen thuis voelt. Sinds wij twee jaar gelegen Frankrijk aan ons aanbod hebben toegevoegd, zien wij een grote stijging in het aantal boekingen. Ook nu meer en meer mensen toch ook weer het vliegtuig nemen naar zonbestemmingen, zien we dan ook de roadtrips met eigen vervoer naar Frankrijk populair blijven en dat klanten hiervoor toch vaker een touroperator weten te vinden. Men wil nu niets aan het toeval overlaten en alles

FRANKRIJK

goed hebben geregeld. Wij verwachten dat deze stijgende lijn alleen maar doorzet. Zowel voor de roadtrips van Style in Travel als de culinaire- en wijnreizen van Cazebonne. Bij Cazebonne is de vraag naar Frankrijk nog nooit zo groot geweest. Er is zoveel te zien, doen en proeven in Frankrijk. Maar niets is leuker dan gewoon in een lokaal restaurantje aanschuiven en je laten verrassen door de regionale keuken.” Wijnen, wijnen, wijnen Frankrijk kent vele geliefde regio’s, maar ook de Franse hoofdstad, Parijs, is razend populair en ontvangt jaarlijks miljoenen bezoekers. Parijs is een stad met een rijke historie en kent vele toeristische trekpleisters, zoals het Louvre, Sacre Coeur en Centre Pompidou en de absolute hoogtepunten: de Eiffeltoren en de Notre Dame. Een wandel- of fietstocht brengt je langs alle bezienswaardigheden die de stad te bieden heeft en dat zijn er veel. In heel Parijs zijn terrasjes en restaurants te vinden waar je heerlijke wijnen uit het binnenland kan bestellen. In heel het land kun je op verrassende plekken wijngaarden tegenkomen, zo ook in de hoofdstad. De wijngaard in Montmartre draagt de officiële naam Clos Montmartre en ligt vlakbij Parijs. In 1932 besloot de stad op deze locatie 2.000 druivenstokken te planten en dat werpt letterlijk zijn vruchten af. Een iets jongere wijngaard is Parc de Belleville. Deze wijngaard stamt uit de Karolingische tijd. De 140 druivenstokken groeien schuin tegen de heuvels van het Parc de Belleville. Oesters & Pineau Tussen de kustplaats La Baule in de Atlantische Loirevallei en Hendaye in Baskenland ligt ongeveer 1200 kilometer. Atout France deelt graag tips over deze regio, zoals over de fijne zandstranden en

Wijnkelder in Bourgogne

woeste kusten die de Vendée kenmerken. Talrijke plaatsen vertellen verhalen en zijn bekend tot ver buiten de regionale grenzen: Les Sables d'Olonne is de thuishaven van de Vendée Globe, 's werelds zwaarste single-handed regatta die om de vier jaar plaatsvindt. La Tranche-sur-Mer trekt surfers, kiters en windsurfers aan. Saint-Jean-de-Monts is bekend vanwege de eindeloze stranden en de uitgestrekte bossen lokken je de natuur in. En in Saint-GillesCroix-de-Vie draait alles om een zeer bijzondere delicatesse: de sardine. Op zoek naar een andere delicatesse? Dan ben je op Ré, Oléron, Madame en Aix op de juiste plaats. Traditionele vissershutten, zoutmoerassen en prachtige stranden kenmerken het landschap. Royan heeft villa's uit de Belle Epoque, Rochefort scoort met zijn scheepsarsenaal en in La Rochelle waken de beroemde torens over de haven en de oude stad. Op de borden en in de glazen wordt alleen het beste van land en zee geserveerd: oesters uit Marennes-Oléron, cognac en de aperitiefwijn Pineau des Charentes. Niet bekend met Pineau? Verschillende producenten nodigen uit voor rondleidingen en Pineauproeverijen, bijvoorbeeld in Château Montifaud, Château de Beaulon of Cognac Normandin-Mercier. Op het Domaine Guillon Painturaud kunnen bezoekers tijdens een workshop hun eigen Pineau samenstellen. Het oudste wijngebied van Frankrijk De wijnstreek Provence ligt in het zuidoosten van Frankrijk, het zuidelijke deel van de Provence, de Provence-Alpes-Côte d'Azur. In deze regio liggen bekende steden als Nice, Avignon en Marseille. Deze regio kan jaarlijks rekenen op veel vaste en nieuwe bezoekers. Maar ook de luxe badplaatsen Cannes en St. Tropez aan de Franse Riviéra trekken elk jaar weer vele vakantiegangers. Naast deze

luxueuze vakantiebestemmingen kent de regio ook idyllische dorpjes die stuk voor stuk hun eigen charme hebben. De plaatsen worden gekenmerkt door kleine restaurants, winkeltjes en markten waar de dorpsbewoners hun specialiteiten met veel liefde aanprijzen. Met honderden verborgen straatjes, oude gebouwen en de zon hoog aan de hemel kunnen toeristen zich uren vermaken en kijken ze hun ogen uit. In het noordelijke deel van de Provence is geen wijnbouw vanwege de hoge ligging van gemiddeld 800 meter. De Provence wordt gezien als het oudste wijngebied van Frankrijk. Griekse kolonisten stichtten Marseille ongeveer 600 jaar voor Christus. Het wijngebied strekt zich uit van Nice tot Arles, maar het grootste deel van de wijngaarden ligt in het centrale deel van het gebied. Goede reputatie De stad Bergerac ligt in het zuiden van de Dordogne en heeft een goede reputatie, omdat de inwoners van de stad zich enorm inzetten voor de wijnbouw. Omdat Bergerac vlakbij Bordeaux ligt, lijken de wijnen die uit deze regio komen veel op die uit Bordeaux, toch mogen ze deze naam niet dragen. De oude binnenstad kent vele bezienswaardigheden, daarnaast kan je vanuit daar ook een boottocht maken over de rivier de Dordogne. Niet alleen onder wijnliefhebbers is de Dordogne populair. De regio is beroemd door de grotten vol met prehistorische kunst van meer dan 30.000 jaar geleden. Die grotten staan sinds 1979 op de UNESCO-werelderfgoedlijst en zijn een must voor iedereen die van eeuwenoude cultuur houdt. Vind je zo’n historische ontdekkingstocht voor even leuk, maar wil je ook eens wat anders? Jong en oud kunnen zich vermaken op een van de rivieren die het gebied rijk is. Ga eens raften of neem een verfrissende duik. Daarnaast biedt de regio een enorme keuze aan wandelroutes, waardoor je de flora en fauna van dichtbij kunt bewonderen.

BELEEF EEN DISNEYLICIOUS CULINAIR AVONTUUR IN DISNEYLAND PARIS Ontdek de restaurants met unieke Disney, Pixar & MARVEL thema's, smaken uit alle windstreken en gevarieerde menu's. Met keus uit meer dan 50 fantastische themarestaurants die vers bereide kwaliteitsmaaltijden serveren voor alle smaken, is eten in de Disney Parken, Disney Hotels en Disney Village altijd Disneylicious. Gasten smullen van allyou-can-eat buffetten, topklasse menu's, evenwichtige kindermenu's, veganistische en allergievriendelijke gerechten en snelle snacks op weg naar nieuwe avonturen. Ze kunnen genieten bij het ontbijt, de lunch en het diner. Er is keuze voor alle smaken, leeftijden, budgetten en diëten. Zo genieten ze in de Parijse bistro Bistrot Chez Rémy van beroemde ratatouille aan reusachtige tafels. In Toad Hall restaurant worden Engelse Fish & Chips geserveerd en voor een romantische Italiaanse maaltijd zijn gasten hartelijk welkom in de elegante Pizzeria Bella Notte. Daarnaast kunnen ze smullen van een kleurrijk all-you-can-eat festijn in restaurant Agrabah Café, met specialiteiten zoals couscous, tajine en humus. De lekkerste wensen komen hieruit. Voor creoolse maaltijden kunnen gasten genieten van een culinair avontuur in Captain Jack’s - Restaurant des Pirates in de attractie Pirates of the Caribbean. En in Plaza Gardens en Auberge de Cendrillon beleven gasten een onvergetelijke magische maaltijd met de Disney Figuren en Disney Prinsessen. Daarnaast kunnen gasten ook originele Disneylicious snacks uitproberen, zoals de populaire Mickey wafels en speciale 30e verjaardagssnacks. Een bezoek aan Disneyland Paris is helemaal compleet. Om het meeste uit het verblijf te halen wordt aanbevolen om vooraf maaltijdopties bij te boeken en van tevoren restaurantreserveringen te maken in de officiële Disneyland Paris-app.

Wordt het niet eens tijd om je eigen dromen te volgen?

Dat je in de allerleukste branche werkt wist je natuurlijk al. Maar heb je je wel eens afgevraagd hoeveel leuker het is als je ook nog zelfstandig ondernemer bent? Dat jij besluit hoe, wanneer en voor wie jij je droomreizen samenstelt. Maar wel met de steun van een professionele organisatie die jou met alles kan helpen waar je hulp bij nodig hebt.

Ontdek het nieuwe werken en word net als vele andere reisprofessionals lid van de leukste reisclub van Nederland! Meer weten? Neem snel een kijkje op zelfstandigreisadviseur.nl/dromen

Erik Mouthaan

INTERVIEW

“HET WORDT PAS ÉCHT LEUK ALS JE VOOR EEN TWEEDE KEER IN NEW YORK BENT” Elk kind heeft zo zijn eigen dromen, Erik Mouthaan (correspondent RTL Nieuws) had die ook. Hij wilde naar New York City, en maakte die droom waar. Inmiddels woont hij er al ruim vijftien jaar en voelt hij zich meer een New Yorker dan een Nederlander. Travelpro spreekt hem over The Big Apple en zijn nieuwste boek: New York, de gedroomde stad.

DOOR: SHARON EVERS

indelijk was het dan zover, na jaren van dromen vertrek je naar New York. Hoe was jouw allereerste dag in New York City? “In 1995 ging ik er samen met een vriend naartoe en we stootten elkaar al snel aan bij het horen en zien van twee taxichauffeurs die ‘fuck you’ tegen elkaar riepen. Uiteraard. We hadden zo’n dure tussenvlucht met Royal Jordanian Airlines, waarbij we eerst stopten op IJsland en een paar uur later landden op JFK Airport. Dat ligt in de wijk Queens, dus in plaats van wolkenkrabbers stuitten we op van die houten eengezinswoningen. Was dit nou het New York dat ik kende van televisie? Een lange metrorit later stapten we uit in de buurt van ons YMCA Hostel en raakte ik door alle hoge gebouwen en drukte meteen de weg kwijt. Het was koud, het sneeuwde en ons was op het hart gedrukt op onze hoede te zijn vanwege de hoge misdaadcijfers in die tijd. Op naar het centrum, nam ik me voor. New York is allesbehalve een oude, Europese stad met gezellig een plein bij de kerk. Hier was alles ‘het centrum’. Na onze check-in stapten we een kledingwinkel in om spijkerbroeken te kopen en zongen we mee met ‘What is Love’ van Haddaway dat uit de radio kwam. Het werd mijn eerste kennismaking met de directheid van New Yorkers. ‘You know who sings this song’, vroeg de verkoopster met een zeikerig stemmetje. ‘Ja, ja, Haddaway’, antwoordde ik enthousiast. Zij weer: ‘Yeah, let him sing it!’.” In 2006 word je de opvolger van Max Westerman en ga je aan de slag als Amerika-correspondent voor RTL Nieuws, in New York. Was dit een droom die uitkwam? “Ik wilde graag naar New York, maar had nooit de Soho

drang om naar Amerika te verhuizen. Het aanbod kwam onverwachts, maar vanbinnen wist ik meteen: dit moet ik doen. De gonzende energie in de stad is wat mij het meeste raakt. En er is altijd iets gaande. Ik ben 48, ik ga heus niet iedere avond meer op pad, maar het feit dat het kan, is magisch. Als ik nu naar de kroeg, een voorstelling of noem het maar op wil, dan kan dat. Dat is voor mij de aantrekkingskracht. Je komt hier echt tot leven. Iedereen is vol ambitie bezig met het najagen van zijn droom, iedereen is coole dingen aan het doen of carrière aan het maken. Dat werkt aanstekelijk. Het is een geweldige stad, maar ook een dure stad om te wonen. Wanneer je arm bent en zorg nodig hebt, is er geen vangnet zoals in Nederland. Maar heb je een goede baan, dan heb je toegang tot de beste zorg ter wereld. Dat blijft schrijnend.”

‘‘

Het is mijn doel over te brengen hoe het echt is om in New York te leven en te werken Dus een New Yorker is arm óf rijk? “Om er te kunnen rondkomen, heb je geld nodig, zeker op Manhattan. Anders heb je het behoorlijk zwaar. De verschillen in rijkdom zijn in Amerika erg groot. In het boek schrijf ik dat een vuilnisman vanaf 60.000 tot 100.000 dollar per jaar kan verdienen. Een wet schrijft voor dat een gezin met twee kinderen met een jaarinkomen van 200.000 dollar tot de middenklasse in New York behoort. Dat zijn andere bedragen dan in Nederland, maar het leven is er erg duur. Een appartement met een slaapkamer op Manhattan kost al snel 4.000 dollar per maand.” Ik kan me voorstellen dat je veel meemaakt en ziet als je in een wereldstad als New York woont, maar niet iedereen zal er een boek over schrijven. Waarom heb je dat wel gedaan? “Ik wilde graag iets doen met de kennis die ik de afgelopen vijftien jaar heb opgebouwd. Het is nooit mijn bedoeling geweest om een reisboek te schrijven, ik wil laten zien hoe New York écht is. Heel veel mensen willen er naartoe, zoeken dan de drukte op en willen de hoge gebouwen zien. Maar ze weten natuurlijk niet hoe het er écht is als je er woont, want dan zie je ook de minder leuke kanten van New York. Het kan namelijk een lastige en harde stad zijn, mensen moeten hard knokken om er te kunnen wonen en te werken. Ik vond het ook belangrijk om de gekke

China Town

verhalen te vertellen, de afgelopen jaren heb ik veel bijzondere New Yorkers mogen ontmoeten en ik vond het leuk om daar iets mee te doen.” Elke bezoeker wil natuurlijk de bekende bezienswaardigheden van de stad zien, heb je insider-tips voor onze lezers? “Als je voor de eerste keer in New York bent, moet je natuurlijk naar het Empire State Building, One World Trade Center, 9/11 Memorial Museum et cetera. Daar kan je simpelweg niet omheen. Maar het wordt pas echt leuk als je voor een tweede keer in New York bent. Natuurlijk kan je er heerlijk ronddwalen, maar je moet wel nadenken over waar je gaat wandelen. Veel mensen kiezen voor Times Square, maar daar ziet elke straat er hetzelfde uit. Je moet er zeker wel even gaan kijken, maar ik vind Times Square het minst leuke deel van New York. Ik raad bijvoorbeeld Lower Manhattan aan, daar loop je van China Town naar Soho en om de twee straten begeef je je in een andere sfeer. Dat is

INTERVIEW

New York. Brooklyn vind ik ook fantastisch. Iedereen kent de Brooklyn Bridge, aan de andere kant van de brug aan de waterkant ligt Brooklyn Bridge Park. Dit gezellige park geeft een fantastisch uitzicht op de stad. Maar ook de wijk Dumbo in Brooklyn is erg leuk, hier vind je pandjes met allerlei verschillende restaurantjes en winkeltjes. Voor mensen die het leuk vinden om meer van de multiculturele samenleving van New York te zien, raad ik aan om naar de wijk Queens te gaan. Hier wonen en leven allerlei culturen met elkaar samen. In de ene straat vind je winkels met prachtige sari’s en in de andere straat loop je tegen de Poolse hapjes aan. De hele wereld woont in New York en dan met name in Queens. Deze wijk is wel minder chic en ‘aangeharkt’, maar het biedt het een hele fijne sfeer en is zeker de moeite waard.” Ik ben zelf een paar keer in New York geweest en heb er veel gefietst. Vind je dit een must? “Zeker weten, ik raad het iedereen ook aan. De stad

leent zich uitstekend om er te fietsen. Dat is superleuk. Je kan zelf een fiets huren, bij een bedrijf of een stadsfiets vergelijkbaar met onze OV-fietsen, maar er zijn ook genoeg leuke Nederlanders te vinden bij wie je een fietsexcursie kan boeken. Ze maken met jou een rondje en vertellen je onderweg meer over de stad en over hun leven in New York.” Wat vind je de beste tijd om New York te bezoeken? “De lente is een goede periode om de stad te bezoeken, het is er dan nog niet te warm. In de zomer, en dan vooral in augustus kan het erg warm worden in New York, zo rond de 36 graden. In een stad voelt het dan al snel benauwd en plakkerig, daarom raad ik bezoekers deze periode niet aan. Maar New York kent wel hele fijn nazomers die langer duren dan in Nederland. Als het in Nederland eind oktober, begin november grijs en guur wordt, is het in New York nog heerlijk weer. Maar ik vind New York met kerst ook heel romantisch…”

Ik heb het zelf nog niet gedaan, maar veel mensen maken vanuit New York ook uitstapjes naar andere Amerikaanse steden. Is dit een aanrader? “Echt wel, tegen toeristen in Amsterdam zeggen we ook dat Nederland veel meer is dan alleen de hoofdstad. Vanuit New York ben je binnen anderhalf uur in Philadelphia. Met een uurtje vliegen ben je in Washington DC, het is supergaaf om het Witte Huis eens in het echt te zien. Je kan er ook met een bus naartoe, in zo’n vier uur rijden ben je er en ondertussen krijg je een sightseeing-tour door Amerika. Ik zou New York gebruiken als een springplank naar andere steden.” Je voelt je een echte New Yorker, maar kom je nooit meer terug naar Nederland? “In mijn boek omschrijf ik mezelf als een echte New Yorker: ongeduldig, veeleisend, maar hopelijk met een open blik en met oog voor de absurditeit van het leven. Volgens mij heeft dat altijd in mij gezeten. Ik geloof wel met in ironie naar het leven kijken. Kijken naar wat opvalt. Alles is hier duur, overdreven en gek, maar ook aansprekend. De stad voelt heel open. Het stikt er van de ambitieuze mensen die iets van het leven willen maken. Alles interesseert me aan de stad. Maar toch zit er nog wel wat Nederlands in mij. Ik ben namelijk behoorlijk rationeel. Ik ben niet zo van het keihard ‘Oh My God’ roepen om alles, zoals ze in de VS wel kunnen. Voorlopig zit ik nog goed op mijn plek in The Big Apple, en de komende vier jaar ben

ik sowieso nog aan het werk als correspondent. Toch sluit ik niet uit ooit weer naar Nederland te komen. Nederland is een fijn land om te wonen. Zeker nu de zon tegenwoordig regelmatig schijnt, haha. Maar ik leef erg in het moment. En nu is er geen sprake van terugkomen.” Over het boek In New York, de gedroomde stad gaat Erik op zoek naar wat die ‘greatest city on earth’ zo uniek en verleidelijk maakt. Hij schetst aan de hand van zijn persoonlijke belevenissen en vele ontmoetingen met New Yorkers een open, eerlijk en fascinerend beeld van het echte leven in New York. Met humor en oog voor de absurditeit legt hij uit hoe het eraan toe gaat in the Big Apple. Hij geeft ook een persoonlijk beeld van zijn eigen leven in New York. Zo is hij openhartig over relaties, angsten, successen, twijfels en de lessen die hij leerde. Erik ontdekte dat hij meer vooroordelen had dan hij dacht en dat hij geen persoonlijke beperkingen meer accepteert. Dat in een anonieme wereldstad mensen veel om elkaar geven en het met negen miljoen inwoners ook heel stil kan zijn. En dat New York een geoliede machine lijkt, maar nogal houtje-touwtje aan elkaar hangt. Maar ook hoezeer hij veranderd is door leven in New York en dat zijn blik op de wereld en de mens fundamenteel veranderd is. New York, de gedroomde stad laat je New York, zijn geschiedenis en zijn inwoners beter begrijpen en prikkelt de nieuwsgierigheid naar meer.

Brooklyn Bridge

COLUMN

“HET WORDT ALLEMAAL ANDERS” REIZEN NA EEN PANDEMIE Corona, lockdowns, mondkapjesstress, protesten, inflatie en oorlog. Kunnen of mogen we nog zorgeloos op vakantie dit jaar? Het begon nog zo goed halverwege januari. De lockdown voorbij en ergens in maart zijn de meeste regels losgelaten. Terug naar normaal, voor sommigen het nieuwe normaal. Dat nieuwe normaal ervaar ik gewoon als terug naar ons oude gedrag trouwens. Waar zijn alle visionairs gebleven die overal verkondigden dat reizen nooit meer hetzelfde zou zijn, all-inclusive- en pakketreizen zouden verdwijnen, en dat we ‘massaal’ bewuster zouden reizen? Halverwege de pandemie, toen we weer in beperkte mate konden reizen naar pakweg 25% van de wereld, gingen velen van ons weer op pad. Lange leve Spanje, de Antillen en Drenthe. Je kon al zien aankomen dat alles weer terug naar het oude zou gaan zodra het weer mocht. Nu zijn we twee maanden verder en het nieuwe normaal houdt nu in dat zelfs onder andere kantoorpersoneel van Schiphol wordt ingezet om vakantiedrukte te lijf te gaan. Airlines worden gevraagd om vluchten te annuleren, omdat de hele keten de vraag niet aan kan. De meivakantie hebben we ternauwernood overleefd. Als ik alle boekingsprognoses mag geloven, wordt de ervaring er de komende zomer op de luchthavens niet echt beter op. Moeten we dan zes uur van tevoren al in de rij gaan staan? We zouden toch minder, bewuster en anders gaan reizen? Zo snel kan het gaan. Liep je eerst het risico ‘gecanceld’ te worden als je de inmiddels terugkerende trend van het massatoerisme voorspelde, ben je nu alsnog een held als je groots de groei verkondigd.

Tirso Tromp Area Director Europe Aruba Tourism Authority

Dan nu de advocaat van de duivel aan het woord. Willen we wel echt terug naar het oude (massa)toerismemodel? De marges moeten zeker weer omhoog, minder kortingsacties en focussen op kwaliteit in plaats van kwantiteit. Een duivelsdilemma voor veel reisorganisaties en bestemmingen. De pandemie gaf ons tijd voor reflectie. We hebben wel degelijk nagedacht over hoe we in de toekomst met het toerisme moeten omgaan. Natuurlijk zijn wij er ons van bewust dat het oude groeimodel niet duurzaam is. Op de ABC-eilanden is deze discussie weer springlevend. Hoewel wij de terugkeer van het aantal toeristen verwelkomen, richten wij ons op Aruba ook meer op het tijdens de pandemie gecreëerde model ‘value over volume’. En nu is de vraag of het oude normaal van tijdelijke aard is en de huidige omstandigheden ons alsnog dwingen om die trendwatchers wel serieus te nemen?

Tirso Tromp

Curator: € 450.000 regeling rechtvaardig door pandrecht

Loont misdaad? DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

De reacties uit de reisbranche op het nieuws dat de curatoren een regeling hebben getroffen met Jan Henne De Dijn en Marije Haeck (oud-eigenaren D-reizen), die € 450.000 krijgen voor de Intellectueel Eigendom (IE)-rechten, waren niet mals. Een vaker gehoorde reactie op de regeling in de wandelgangen: loont misdaad? Travelpro spreekt diverse reisprofessionals die met naam en toenaam willen reageren.

H D

e curatoren stelden zich eerder op het standpunt dat Selten geen geldig pandrecht had op de IE-rechten en derhalve geen recht op uitkering van het escrow-bedrag van € 500.000, de tussenrekening waarop de curatoren vorig jaar de € 500.000 hebben gestort die Marc van Deursen (Prijsvrij) voor de IE-rechten had betaald. Op de vraag of de curatoren tot een andere conclusie zijn gekomen en wat precies de reden was dat zij alsnog een regeling hebben getroffen ten aanzien van de opbrengst van de IE-rechten, laat Ton Tekstra (advocaat Blauw Tekstra Uding Advocaten) aan Travelpro weten: “Het werd curatoren tijdens de procedure over de escrow duidelijk dat het pandrecht toch rechtsgeldig was gevestigd. Vervolgens bleek dat RTG, die de vordering (waaraan al in 2016 het pandrecht was verbonden) had overgenomen van Stichting Uniconsult en daarna had overgedragen aan Selten, het standpunt innam dat de overdracht aan Selten rechtsgeldig had plaatsgevonden, zodat Selten ook volgens RTG als pandhouder diende te worden behandeld. Om de discussie over de doorstart en de IE-rechten definitief te beëindigen, is de in het verslag vermelde regeling getroffen.” Tekstra laat desgevraagd weten dat de regeling niets te maken heeft met het feit dat de zaak bij de verkeerde rechtbank (die van Noord-Holland) zou zijn behandeld. De curator wijst erop dat de rechtbank zich eerder bevoegd verklaard heeft. Ook vroeg Travelpro hoe Tekstra het aan ondernemers en consumenten (die geld hebben verloren door het faillissement) zou uitleggen waarom het rechtvaardig is dat de oud-eigenaren van D-reizen de € 450.000 krijgen: “Dat is vanwege het pandrecht.”

Verbijsterd, belachelijk

“Ik ben verbijsterd en vind het belachelijk. Moedwillig is er gehandeld met als resultaat dat D-reizen failliet is. Natuurlijk hebben de omstandigheden daar ook aan bijgedragen, maar om dan nog € 450.000 mee te krijgen daar begrijp ik niks van”, aldus Jeroen Martron (CEO Airtrade). “Als het goed is komt

er in augustus weer een publicatie van het onderzoek. Er loopt onderzoek naar alle ontvangen gelden en betalingen die zijn gedaan en of er paulianeus is gehandeld. Ik ga ervan uit dat er nog wordt gehandeld en dat dit verhaal nog een staartje krijgt.” Martron laat weten een claim te hebben ingediend bij de curatoren. “Maar in alle eerlijkheid weet ik niet of daar ooit een dubbeltje van terugkomt. Maar nu de oud-eigenaren € 450.000 ontvangen, wie weet...”, aldus Martron, die zich ervan bewust is dat er heel veel bedrijven zijn die een schadeclaim hebben ingediend. “Het is een aparte wereld.”

‘‘

Ik ben verbijsterd en vind het belachelijk Ik koop er niks voor

“Ik vind er geloof ik niet zoveel van. Ik heb mijn focus op het heden en de toekomst. Dat D-rt faillissement sleept al veel te lang. Ik wil het onderwerp afronden en door. Ik heb genoeg andere zaken om mij druk om te maken, zo zijn we zoals zoveel reisbedrijven bezig met een hele goede inhaalslag met de boekingen. Ik koop er helemaal niks voor om mij nu druk om dat faillissement te maken”, aldus Natasja Eshuis (CEO Travel Trend). “Travel Trend heeft nog wel een claim uitstaan, maar er is een rij met veel grotere schuldeisers. Tegen de tijd dat de curatoren bij de mkb-ondernemers aan zijn gekomen, is het geld uit de boedel op. Als je een grote schuldeiser bent, is het een ander verhaal. D-reizen was destijds een hele grote klant van ons en we hebben een opdonder van het faillissement gehad, maar doordat het tijdens de coronacrisis gebeurde viel het mee in vergelijking met

ACHTERGROND

De curatoren hebben een regeling getroffen met Jan Henne De Dijn en Marije Haeck (oud-eigenaren D-reizen), die € 450.000 krijgen voor de Intellectueel Eigendom (IE)-rechten van het bedrijf.

de klap die we zouden hebben gehad in een normaal jaar. Het klinkt misschien als slappe hap, maar voor mij voelt het beter om mij los te koppelen van dit onderwerp en mijn eigen ding te doen. Je kunt wel gelijk hebben, maar dat wil niet zeggen dat je gelijk krijgt - of in dit geval geld - in dit soort situaties.”

Hartstikke zuur

“Slechts een van de voorbeelden; reisbureau heeft € 1.800 aan ons aanbetaald, wij moeten via SGR de klant bijna € 6.000 terugbetalen”, aldus Mirjam Bruinvelds (eigenaar Africa Feeling). “Het voelt niet lekker. Het voorbeeld dat ik noemde, is maar één dossier. Ik besef mij heel goed dat Africa Feeling maar een kleine speler is. Ik wil er niet eens over nadenken hoe groot de schade is

voor grotere touroperators. Het is hartstikke zuur dat je zoveel extra moet betalen, terwijl je er helemaal niks aan kan doen. Ik heb wederom aan SGR gevraagd waarom wij zo’n groot bedrag moeten betalen. De betaling die de klant aan het reisbureau heeft voldaan, wordt naar rato verdeeld over de leveranciers. Ook al hebben wij geen vluchten of huurauto geboekt, het landarrangement was een behoorlijk bedrag, waardoor wij ook het grootste bedrag aan de klant moeten betalen. Ondanks dat wij dus geen organisator van deze reis waren, ben ik bang dat er weinig te claimen valt.”

Zakelijk blijven bekijken

Walter Schut (adjunct-directeur ANVR) laat weten dat hij als vertegenwoordiger van de reisbranche in de crediteurencommissie regelmatig

gesprekken voert met de curatoren over het faillissement van D-RT en dat ook de zaak rondom de IE-rechten ter sprake is gekomen. “De curatoren hebben de crediteurencommissie hieromtrent om advies gevraagd en de commissie heeft zich onthouden van een positief of negatief advies. Uiteraard staat de overeenstemming die tot stand is gekomen tussen de curatoren en de voormalig eigenaren van D-reizen los van het verdere onderzoek dat op dit moment door de curatoren wordt gedaan. Ik denk dat dat van groot belang is”, aldus Schut. “Ik kan mij zeker wel voorstellen dat er in de reisbranche wordt geroepen: ‘Hoe is het mogelijk dat zij nog € 450.000 voor die pandrechten krijgen’, maar je moet dit als een juridische afweging zien. Het is gebaseerd op kansen, kosten mogelijkheden en risico. Die afweging hebben curatoren op een gegeven moment gemaakt. Ik snap de emotionele reacties, maar je moet het wel zakelijk blijven bekijken. Van de eerste dag was iedereen al op de hoogte dat er niets in de boedel zit om niet-

preferente crediteuren te betalen, zoals touroperators en consumenten. Dus dit besluit ten aanzien van de IE-rechten heeft geen enkele consequenties voor wat er overblijft voor partijen. Het was al niks en het kan dus ook niks minder worden. Ik ben ook verder wat voorzichtig in oordelen op dit punten op dit moment, mede omdat het onderzoek naar de oorzaak van het faillissement door de curatoren wordt uitgevoerd. Het is dan niet verstandig om vanuit de crediteurencommissie opvattingen te geven.”

Uitermate merkwaardig

“Mijn eerste reactie op het nieuws dat de curatoren een regeling zijn overeengekomen met de oud-eigenaren D-RT waarbij laatstgenoemde € 450.000 ontvangen,

ACHTERGROND

zal ik maar niet herhalen”, zo laat SGR-directeur Erik Jan Reuver daags na het uitbrengen van het nieuwste rapport door de curatoren weten aan Travelpro. “Ik vind het uitermate merkwaardig. We hebben volgende week ook een afspraak met de curatoren om te praten over de afwikkeling van schades, enzovoorts. Het is bijzonder dat ik in het verslag lees dat er nog onderzoek wordt gedaan naar de aansprakelijkheid van het bestuur en dat je aan de andere kant een cheque uitbetaalt van € 450.000. Dan lijkt het erop dat je van mening bent dat je geen verwijt kan maken. Dat vind ik heel vreemd op basis van de informatie die wij hebben aangedragen bij de curator en waar wij ook nog een gesprek over hebben.” SGR heeft 40 miljoen uitgekeerd en verwacht nog 1 miljoen uit te keren aan gedupeerde klanten van het failliete D-reizen/D-rt Groep. Het gaat hierbij om de bruto schade. Over de omvang van het netto-schadebedrag voor SGR, kan Reuver nog niets zeggen. SGR heeft nog vorderingen uitstaan bij touroperators vanwege uitgegeven vouchers en er is nog een bedrag aan uitgewonnen bankgaranties.

‘‘

Mijn eerste reactie op het nieuws zal ik maar niet herhalen Het voelt niet lekker

“Ik moet zeggen dat ik er heel erg verbaasd over was toen ik las dat er een deal was tussen de curatoren en oudeigenaren van D-reizen waarmee zekfde als€ 450.000 was gemoeid. Mijn eerste reactie was dat ik mij er niet al te veel in moest gaan verdiepen, want dan zou ik alleen maar boos worden”, aldus Steven van der Heijden (CEO Corendon). “Anderzijds moet wat juridisch is vastgelegd worden nagekomen. Uiteindelijk maakt het mij niet zoveel uit of zij hier recht op hebben. Het gaat er mij met name om of er sprake was van een fraude bij het faillissement. Dat kunnen we hopelijk beoordelen wanneer de curatoren hun werk hebben afgerond en dan zullen we beslissen of we achter de voormalige eigenaren aangaan. Je kan niet iets waar ze wel recht op hebben verrekenen met iets waar ze misschien geen recht op hebben. Ik snap het gevoel dat er leeft in de branche. Zeker als je als reisorganisatie miljoenen schade hebt opgelopen door bijvoorbeeld het frauduleus uitgeven van vouchers. Maar die € 450.000 en de schade die de zakenpartners van D-rt hebben opgelopen, hebben in principe niks met elkaar te maken. Dat zullen we dan maar moeten accepteren. Als we de oud-eigenaren écht willen aanpakken, dan zullen

we ons richten op hun handelen voorafgaande aan het faillissement. Die schade die ze hebben veroorzaakt, staat los van de merkdiscussie. Maar het voelt niet lekker.”

€ 220 per uur

Het Financieel Dagblad liet er een paar goede rekenaars op los en kwam tot een aantal conclusies waarvan bij menig loonslaaf de oren gaan klapperen en de mond vol tanden zal staan. Van de € 6,7 miljoen op de boedelrekening betaalden de curatoren zichzelf het ‘schamele’ bedrag van € 709.562,64 aan salaris, € 220 per uur. Zoals onlangs bekendgemaakt kregen dus ook Henne De Dijn en Haeck € 450.000, gevolgd door ict’ers die het één en ander aan de praat moesten houden. Al met al wachten er nog zo’n 5.000 schuldeisers op geld, zo’n € 29 miljoen in totaal.

Focus op verdwenen miljoenen

“Het is juridisch juist, maar moreel verwerpelijk. Jan en Marije zijn met een (boekhoudkundig) trucje aan de IE-rechten gekomen, ze hebben er geen cent voor betaald, en hebben iedereen in de reiswereld gefopt”, aldus Hendrik Noorderhaven (CEO EUclaim) op het nieuws dat de oud-eigenaren van D-reizen € 450.000 krijgen voor de IE-rechten. “De curatoren hebben ingezien dat ze een hoger beroep waarschijnlijk zouden verliezen wat betreft de IE-rechten. Het is volgens mij een tactische move van ze geweest. Je leest in het nieuwste verslag ook dat zij zich focussen op belangrijkere zaken. Er is € 40 miljoen verdwenen en de curatoren gaan daar nu serieus met meneer en mevrouw over praten. Bedenk goed dat D-RT van de bedrijven met de hoogste NOW-aanvragen in die periode de nummer 15 was, dus die € 40 miljoen is niet opgegaan aan salarissen. In het jaarverslag van de KVK schrijft de accountant al dat D-RT geen toekomst meer heeft, maar op dat moment zat er nog wel een heleboel geld in. Jan en Marije hebben het afgeschoven op de vouchers, maar een heleboel bedrijven hebben die betaald, maar veel consumenten hebben het geld nooit ontvangen. Daarnaast hebben wij bij EUclaim van elf kantoren, verspreid door heel Nederland, klachten gekregen over het omzetten van vliegtickets naar pakketten. Dat moet wel een opdracht zijn geweest van hogerhand. Daarnaast is er ontzettend veel geld betaald voor een niet werkend systeem. Drie keer een kwartaalbedrag van € 1,5 miljoen, voor een systeem dat nooit heeft gedraaid. Ik denk dat ze er, met alles wat er is gebeurd, niet mee wegkomen. Ik denk dat de curatoren nog niet klaar zijn met Jan en Marije. Er zit maar een paar maanden tussen koop en faillissement, er is € 40 miljoen weg en tal van bedrijven hebben schade opgelopen, dat zijn de curatoren grondig aan het onderzoeken.”

Cagli 34

INTERVIEW

“GEDEELTELIJKE EMIGRATIE GEEFT EEN ANDERE KIJK OP HET LEVEN” DOOR:

SHARON EVERS

De keuze om het jaar in tweeën te delen; zes maanden Nederland en zes maanden Italië was snel gemaakt. “Het is in Italië vaker mooi weer dan in Nederland en we wonen hier heel erg fijn en lekker rustig”, zegt Jacqueline Sajet (Sajet Specials).

en emigratie mogen we het niet noemen, want Jacqueline verblijft sinds 2020 ‘slechts’ zes maanden per jaar in Cagli, regio La Marche. Maar goed, ze verruilt dan wel voor een half jaar haar Nederlandse leven voor La Dolce Vita. Haar eerste kennismaking met La Marche was toen ze in 2012 samen met haar partner de regio bezocht om er op zoek te gaan naar truffels. Die vonden ze, maar Jacqueline vond er meer; de onvoorwaardelijke liefde voor Italië. Onvoorwaardelijke liefde In 2012 was de liefde voor het land niet pril, al vanaf jongs af aan komt Jacqueline in Italië “Het land heeft me altijd aangetrokken, ik spreek de taal vloeiend en daardoor is het een stuk gemakkelijker om er voor een langere tijd te verblijven. Een ander land is nooit ter sprake gekomen” Inmiddels hebben Jacqueline en haar partner de regio, La Marche, in hun harten gesloten, en dat niet alleen. Want het stel is ook bevriend geraakt met de bekendste en beste truffelzoeker uit de regio, Giorgio Remedia. “Eerlijk is eerlijk, deze regio hebben we echt gekozen vanwege de truffels en de bergen, die een fantastisch uitzicht geven, maar ook omdat het niet toeristisch is. La Marche geeft ons naast heerlijke truffels en een geweldige natuur, ook rust, ruimte en cultuur en nog zoveel meer.” Taal Toen Jacqueline en haar partner de knoop doorhakten om parttime in La Marche te wonen, begon het geregel. “Het organiseren van onze gedeeltelijke emigratie ging redelijk snel. Het huis waarin we wonen, hadden we in 2018 al op het oog.” Jacqueline geeft aan dat het enorm scheelt als je in dit geval Italiaans spreekt. “Anders kan het een stuk lastiger verlopen. Daarom is

Jacqueline Sajet

het echt van belang om de taal van een land te spreken waar je je wil gaan vestigen. Of er onvoorziene zaken op ons pad kwamen? Zeker, daar kan je bijna niet omheen. Sommige dingen wisten we simpelweg niet, maar we hebben gelukkig niet te maken gehad met onoverkoombare problemen.” La Dolce Vita Op de vraag wat haar lievelingsplekjes zijn, antwoordt Jacqueline: “In ons huis geniet ik van het zonneterras. In de zomer ga ik graag naar het strand met mijn twee hondjes, dat is op twintig minuten rijden van ons huis.” Zes maanden Italië, betekent niet zes maanden vakantie. Een doodnormale dag begint voor Jacqueline rond 6.00 uur. “Dan sta ik op, en terwijl de zon langzaam opkomt wandel ik met de hondjes. Daarna ga ik aan het werk tot ongeveer 11.30 uur om vervolgens uitgebreid te lunchen. Na de lunch ga ik weer aan de slag en zo rond het einde van de middag ga ik naar onze lokale bar voor een drankje met onze vrienden en kennissen. Het mag

duidelijk zijn; ik geniet iedere dag van La Dolce Vita. Het is geweldig om gedeeltelijk in Italië te mogen wonen, vooral de combinatie met wonen in Nederland maakt het een zeer aangename manier van leven.” Adem in, adem uit Niet alleen het weer is anders in Italië, maar ook de inwoners. “Nederlanders leven binnen achter hun gordijnen, terwijl iedereen in Italië buiten leeft. De lokale bar is het sociale ontmoetingspunt. Daarnaast is het veel ontspannender om hier te zijn, qua werkdruk en zoals ik al eerder zei het mooiere weer.” Ze vervolgt: “Zodra we in Italië aankomen, lijkt het alsof de stress is verdwenen. In Nederland moeten we van alles. Wat we ook altijd achterlaten, is het slechte weer. Dat is ook een van de redenen waarom we voor Italië hebben gekozen. Maar ik mis ook dingen, zoals vrienden, drop, haring, een echte bruine boterham met oude kaas en een saucijzenbroodje. Maar elk half jaar gaan we terug naar Nederland en dan neem ik altijd wat mee uit Italië, zoals verse truffels en natuurlijk de allerlekkerste olijfolie en een heerlijk stuk Parmezaanse kaas.”

‘‘

Eerlijk is eerlijk, deze regio hebben we echt gekozen vanwege de truffels Perfecte combi Jacqueline runt Sajet Specials, luxe op maat gemaakte reizen, vanuit Nederland en Italië. Ze laat aan Travelpro weten: “Het wonen en werken in een ander land dan waar mijn klanten wonen, werkt hartstikke goed. Italië is uitstekend te combineren met mijn werk, want bijna alles gaat online en als mijn klanten mij willen zien vanwege een uitgebreide maatwerkreis, kom ik daar graag even voor terug naar Nederland.” Jacqueline laat weten dat het na twee jaar misère, vanwege dat vervelende virus, sinds januari 2022 weer de goede kant opgaat. “Bestaande en ook nieuwe klanten komen weer met ons in contact voor een mooie op maat gemaakte reis.” Uitbreiding Met Sajet Specials biedt Jacqueline de hele wereld aan, maar op de vraag of we haar kunnen beschouwen als een Italië-expert laat ze weten: “Als je zoveel tijd als ik in Italië besteed, dan word je er vanzelf nieuwsgierig naar, en dan met name naar de diverse mogelijkheden die het land biedt. Ik ben daarom ook gestart met het verhuren van lokale huizen van vrienden die in onze omgeving wonen, daarnaast bied ik ook koopwoningen aan.”

Tip Jacqueline heeft als tip: “Elk jaar zes maanden in het buitenland werken en wonen, raad ik iedereen aan. Het geeft je een andere kijk op het leven.”

Het boeken van reizen was nog nooit zo eenvoudig.

Dutch Travel Services, één krachtige totaaloplossing voor de Nederlandse reisbranche ✓

Gebruiksvriendelijk boekingsplatform

✓

Pakketreizen van Nederlandse en Duitse reisorganisaties

✓

Direct boekbaar, specialistisch aanbod: o.a. rondreizen, ﬂy-drives

✓

Geselecteerd, dynamisch samengesteld reisaanbod met SGR(z) garantie

✓

Transparant afrekenmodel o.b.v. transacties

✓

Doorontwikkeling n.a.v. wensen gebruikers

Meer informatie of een live demo aanvragen? Ga naar dutchtravelservices.nl of bel met onze Sales toppers via 088 – 99 99 757

Hans Venhuizen

REPORTAGE INTERVIEW

Celebrity Beyond officieel van wal DOOR:

RAHANNA VAN STAPELE

Het allernieuwste schip in de vloot van Celebrity Cruises, de Celebrity Beyond, is eind april uitvaren voor haar eerste reis. Travelpro is uitgenodigd voor de testafvaart en spreekt uitgebreid met Hans Venhuizen (CEO van AMCA), Celebrity’s vertegenwoordiger in Nederland.

Vanaf de late ochtend tot in de namiddag van maandag 25 april stapten zo’n 1.200 journalisten, influencers en andere genodigden aan boord van de Celebrity Beyond. Het splinternieuwe schip is de derde in de Edge-serie van Celebrity Cruises. Op het eerste gezicht vertoont de Beyond veel overeenkomsten met haar zusterschepen, de Edge en de Apex, maar het is wel degelijk uitgebreid en verbeterd. Het nieuwe schip is twintig meter langer en daarmee, met een totale lengte van 327 meter, de grootste in de Celebrity-vloot. Daarnaast is er een extra dek toegevoegd. Volledig volgeboekt kan het schip 3.260 gasten kwijt.

‘‘

De voetafdruk van de gemiddelde resortbezoeker is inmiddels 30% meer dan die van een van onze cruisegasten Voorzieningen

Tijdens de reis biedt de bijbehorende cruiseapp inzicht in alle mogelijke accommodaties en activiteiten, wat op een schip van deze afmetingen geen overbodige luxe is. Naast een groot (binnen

en buiten) zwembad, club, indrukwekkend theater, casino en winkelgebied is er een aanbod van 32 restaurants en bars (die aangaande het menu voor een groot deel overlappen en uitgebreid zijn met unieke toevoegingen en uitwerkingen). Het menu is samengesteld door Michelinster-chefkok Daniel Boulud. Daarnaast is er op de Beyond een uitgebreid spa-gedeelte. Een van de vijf pijlers van Celebrity is niet voor niks ‘wellness’. Een van de eyecatchers van de Beyond is de overhangende Rooftop Garden, waar overdag en ’s avonds films en programma’s worden afgespeeld en waar je kan afkoelen in een van de kleinere, ‘zwevende’ zwembaden. Typerend voor schepen uit de Edge-lijn is de zogenoemde Magic Carpet, een dertien-verdiepingen-hoog vrij zwevend platform waarop gasten een cocktail of iets anders kunnen drinken. De Magic Carpet kan worden verhoogd en verlaagd, en wordt sinds de introductie in 2018 op de Celebrity Edge gezien als een van de meest innovatieve designs op een cruiseschip.

Exclusief

Naast de verschillende soorten staterooms kunnen gasten ook verschillende varianten van de luxe suites en nóg luxere villa’s boeken. Nieuw op dit vlak zijn bijvoorbeeld de AquaClass SkySuites, ruime en luxe verblijven met floor-to-cealing-uitzicht op de oceaan en privébalkons. Deze ruimtes zijn ontworpen in samenwerking met de bekende Britse designer Kate Hoppen, met wie intensief samengewerkt is voor de vormgeving van een groot deel van het schip. Voor de gasten die verblijven in de exclusievere accommodaties, zoals bijvoorbeeld de Iconic Suites en Edge Villas, zijn het Retreat Sundeck en de Retreat Lounge op de bovenste verdiepingen. Ook deze ruimte is vernieuwd en aangevuld met twee verdiepingen. Bij het ontwerp en vernieuwing van

Managing Director Jo Rzymowska, CEO Lisa Lutoff-Perlo en kapitein Kate McCue

“DURZAMHEIFTLNG”SB Travelpro spreekt ter plaatse met Hans Venhuizen over de Beyond, de nieuwe generatie cruiseschepen en Nederlandse terughoudendheid. Lisa Lutoff-Perlo (CEO Celebrity Cruises) noemde ‘relaxed luxury’. Wat onderscheidt volgens jou de Edge-schepen van schepen van andere rederijen? “Wij proberen termen als ‘modern luxury’ en ‘new luxury’ te gebruiken, en duidelijker in te zetten op een veel jonger cruisepubliek. Dat proberen we te doen door het hele ontwerp en de inrichting van het schip, dat echt modern is. Dit is met € 1,6 miljard het duurste cruiseschip dat is gemaakt.” Ligt het aanspreken van een jonger publiek lastig in de cruisewereld? “Ja, ik denk dat we nog steeds Loveboat- en Titanicassociaties hebben. De algemene visie van mensen is toch: ‘Je cruiset niet zolang je je eigen tanden nog hebt’. De cruisepenetratiegraad in Nederland is belachelijk laag. Dat is raar, want we zijn van oudsher een zeevarende natie. Met het all-inclusiveconcept en het skiën waren Nederlanders ook laat. Terwijl dat uiteindelijk goed loopt, als je ziet wat bijvoorbeeld Corendon aan boekingen binnenkrijgt. Duitsland heeft ter vergelijking een cruisepenetratiegraad van 4% en Engeland van 3,8%. Nederland haalt op dit moment de 1% nog niet. Ik denk echt dat het met vooroordelen te maken heeft.” Wat denk je dat de jongere generatie in het cruisen zoekt? “Bij Celebrity hebben we een groot wereldwijd onderzoek gehouden. Een van de uitkomsten was de verwachting van jonge mensen dat ze altijd in smoking en avondkledij

zouden moeten verschijnen aan boord. Als reactie daarop hebben we bijvoorbeeld de formele avonden eruit gehaald. Een spijkerbroek ’s avonds is prima bij wijze van spreken. Daarnaast hebben we de dinerzitting vrijgemaakt. En er ligt een hele sterke nadruk op milieubewust zijn en duurzaamheid.” Ja? Wat gebeurt er op dat gebied? “Het heeft massale belangstelling. Ik denk dat je duurzaamheid in de wereld van vandaag niet níet meer als topprioriteit kan hebben. Als cruisebranche in zijn algemeen zijn we er nog niet, maar er wordt wel hard aan gewerkt.” Zou de ontwikkeling rondom duurzaamheid in de cruisewereld wat nog sneller mogen gaan? Ik denk hierbij aan aandacht zoals die rondom het cruise-item in de Avondshow van Arjen Lubach. “Idealiter, ja. Kijk, als een vooroordeel door een programma als dat van Lubach wordt bevestigd, dan moet je daar een jaar lang tegenop boksen. Het is natuurlijk enorm gekleurd. Terwijl we echt heel veel doen. We halen het water zelf op, het schip is opnieuw gebouwd om zo weinig mogelijk frictie te maken, 90% van alles dat we gebruiken wordt gerecycled. Alle stoom uit de schoorsteen is volledig gepurified om zo dicht mogelijk bij een zero-emission uitstoot te komen. Je kunt de wereld niet in één klap veranderen. Als rederij heeft het onze topprioriteit en het gaat zo hard als het gaat.” Is de doelgroep van Celebrity de laatste jaren veranderd? “Met modern design, het wegvallen van de formele avonden en ook heel veel kunst aan boord proberen we

REPORTAGE

de Beyond heeft duurzaamheid een bepalende rol gespeeld. Celebrity’s CEO Lisa Lutoff-Perlo benadrukt in de persconferentie dan ook dat elk nieuw schip van de rederij weer energie-efficiënter is dan de vorige. “De voetafdruk van de gemiddelde resortbezoeker is inmiddels 30% meer dan die van een van onze cruisegasten.”

Diversiteit

Met als hoofdrolspeler Lutoff-Perlo en aan haar zijde Managing Director Jo Rzymowska is er tijdens de persmomenten tevens veel aandacht voor vrouwen in topposities, ook hier in de cruisewereld. “Toen ik aansloot bij Celebrity Cruises, was er sprake van 5% vrouwen op de bruggen van onze vloot. Vandaag de

dag is dat cijfer 32%. Maar die eerste groei is eigenlijk het makkelijkst. Juist de verdere stap naar die volledig evenredige verdeling is het lastigst”, aldus Lutoff-Perlo. Op de Celebrity Beyond zelf liggen de cijfers zelfs nog hoger: van het personeel op de brug is 70% vrouw. Mogelijk een van de meest invloedrijke personen op dit gebied is overigens zelf ook aan boord: ‘Captain Kate McCue’. De Amerikaanse kapitein is de eerste Amerikaanse vrouw die een cruiseschip vaart en met haar achterban van zo’n 350.000 volgens op sociale media een boegbeeld voor het beroep.

vooral Millennials aan te spreken. We gaan wel echt voor vijf sterren en proberen zover mogelijk weg te blijven van het koopjespubliek. We zijn net voor corona overgegaan op een wat wij noemen ‘always-in’ concept. Dat houdt in dat alle drankjes, fooien en wifi voor elke passagier inclusief zijn. Voor de reisagent is daarbij natuurlijk het voordeel dat ze commissie krijgen over een hoger bedrag. Want die drankjes en voorzieningen zijn uiteindelijk natuurlijk niet gratis, maar bij andere rederijen moet je je klanten naar de website sturen en daar kunnen ze dan het wifi-pakket bijboeken. En bij Celebrity is je totale reissom hoger en kom je uit op een hogere commissie.” Hoe groot is de Nederlandse markt voor Celebrity Cruises? “Als de hele Nederlandse cruisemarkt voor het gemak en ter illustratie uit 100.000 klanten bestaat, dan zal Celebrity ergens tussen de 5% en 8% zitten, met 10% max en dan schatten we het al hoog in. Wat betreft omringende landen verschilt het per land. Duitsland heeft de meeste cruisepassagiers, maar daarvan gaat een groot deel met de volledig Duitse rederijen, zoals AIDA en TUI, zoals je dat hier ziet met Holland America Line of bijvoorbeeld KLM. In Engeland hebben ze bijvoorbeeld P&O-cruises als grote nationale rederij. Maar kijk, als iemand een P&O-cruise fantastisch vindt, ben ik er niet van overtuigd dat hij of zij Celebrity leuk vindt. Het is gewoon een heel ander product.”

Tipitent

Huifkar

Blokhut

REPORTAGE

Ontwikkelingen in Europa-Park

“De familie Mack zit nooit stil” DOOR:

DYLAN CINJEE

Een echt familiebedrijf, meer dan 100 attracties, ruim 5,7 miljoen bezoekers per jaar, al zeven keer uitgeroepen tot beste attractiepark ter wereld en in 2019 opende het een gloednieuw waterpark. We hebben het over Europa-Park in Duitsland.

ravelpro was deze maand in de parken te vinden en spreekt met Henk Groenen (verantwoordelijk voor de marketing, communicatie en sales van Europa-Park in de Benelux) over de laatste nieuwtjes. Dat de familie Mack een echte ondernemersfamilie is, wordt al gauw duidelijk als Henk vertelt over de geschiedenis van Europa-Park. In 1780 richt Paul Mack een bedrijf op dat gespecialiseerd is in het bouwen van postkoetsen. Vanaf 1880 komen daar wagens voor de kermis en het circus bij. Vanaf 1920 ging het bedrijf zich richten op het ontwikkelen van attracties voor jaarmarkten en een jaar later werd de eerste houten achtbaan gebouwd. Dit was de start voor de productie van attracties voor over de hele wereld. In 1972 kwam de familie op het idee om een eigen attractiepark te bouwen, opgezet als showroom van de attracties die zelf werden gebouwd. En zo geschiedde, want op 12 juli 1975 opende Europa-Park haar poorten in Rust, aan de rand van het Zwarte Woud. Inmiddels is het park uitgegroeid tot een resort met achttien themagebieden, meer dan 100 attracties, hotels, een camping en een gloednieuw waterpark genaamd Rulantica.

Nieuw in 2023

Henk: “Naast de exploitatie van ons eigen attractiepark is MACK Rides, ons moederbedrijf, een van de vijf grootste achtbaanbouwers ter wereld. Op dit moment zijn er maar liefst 180 achtbanen over de hele wereld van MACK Rides in bedrijf. Ook de nieuwste achtbanen in de Efteling (Max & Moritz) en Plopsaland in België (The Ride to Happiness) komen uit onze fabriek. Europa-Park bestaat uit achttien verschillende themagebieden, waarvan er vijftien zijn gethematiseerd als Europees land. In 1981 opende het eerste themagebied Italië. In 2023

wordt het eerste gedeelte van een nieuw gebied geopend dat in het teken zal staan van Kroatië, met een spectaculaire achtbaan. Daar kijk ik heel erg naar uit. In 2019 ontvingen we maar liefst 5,7 miljoen bezoekers. Helaas kregen we allemaal te maken met een pandemie en daalde het aantal bezoekers vorig jaar naar 3,5 miljoen. De vooruitzichten voor dit jaar zijn top, we zullen er wellicht nog iets onder blijven maar we gaan weer richting de bezoekersaantallen van 2019.”

‘‘

In 2023 wordt het eerste gedeelte van een nieuw themagebied geopend Overnachten

De meeste bezoekers, meer dan de helft, komen uit Duitsland. Gevolgd door Frankrijk (22,5%) en Zwitserland (20,5%). Ongeveer 5% kwam vorig jaar uit de Benelux, een groei in vergelijking met eerdere jaren. “Het doet mij deugd om te zien dat steeds meer bezoekers uit de Benelux ons park weten te vinden. 81% van onze bezoekers zijn repeaters, dat zijn mensen die binnen drie jaar weer terugkomen.” Gaan je klanten voor het eerst naar Europa-Park en Rulantica? Plan dan zeker twee of meerdere dagen in, want in één dag gaan ze het niet redden om alles te zien. Tijdens onze reis verbleven we in het Camp Resort, hier kan je overnachten in een tipitent, huifkar of blokhut. Reizen je klanten met een camper of caravan? Ook dan kunnen ze hier terecht. Daarnaast

heeft het resort zes themahotels: El Andaluz, een Andalusisch landhuis, Castillo Alcazar, een Spaans kasteel, Santa Isabel, een Portugees klooster, Colosseo, een Italiaans stadje, Bell Rock in de sferen van New England en het nieuwste hotel Krønasår, gebouwd als natuurhistorisch museum en direct verbonden met Rulantica.

Rulantica

Eind 2019 werd Rulantica, een van de grootste waterparken van Europa, geopend. Met zowel een binnen- als buitengedeelte, tientallen glijbanen, een lazy, maar ook een wild, river en zwembaden voor jong en oud is er genoeg te beleven. Sinds 2019 is het aanbod van Rulantica weer flink uitgebreid, waaronder een groot buitengebied genaamd Svalgurok, met meer dan tien glijbanen. Ook nieuw: een unieke virtual reality-experience onderwater, waar je met Snorri, de mascotte van Rulantica, op expeditie gaat en Hyggedal, een Scandinavische wellness, waar je klanten kunnen relaxen in meerdere sauna’s, een buitenterras en een eigen bar en

restaurant. Ook voor 2022 staan er weer noviteiten op het programma. Op dit moment wordt er gebouwd aan een Scandinavisch zandstrand, nieuwe speelmogelijkheden voor de kleine bezoekers en een waterattractie genaamd Tønnevirvel. In deze ronddraaiende attractie van MACK Rides, die in Rulantica voor het eerst in een waterpark wereldwijd gepresenteerd wordt, word je ondergedompeld in een mystieke thematisering en kun je tijdens de rit andere bezoekers onder vuur nemen met een waterkanon. “Op dit moment worden er drie soorten tickets aangeboden. Dagtickets van 10.00 uur tot 22.00 uur. Avondtickets van 17.00 uur tot 22.00 uur en Moonlight-tickets van 19.00 uur tot 22.00 uur. Hotelgasten mogen al om 9.00 uur naar binnen. We verwachten in onze Waterwereld zo’n 800.000 bezoekers per jaar te ontvangen.”

Eatrenalin

Dat de familie Mack ook met tegenslagen kan omgaan blijkt wel na de grote brand in 2018. “Op 26 mei 2018 is er ’s avonds in het Scandinavische

Rulantica

REPORTAGE

themagebied een gigantische brand uitgebroken. Het hele themagebied inclusief de attractie ‘Piraten in Batavia’ dat half onder het Scandinavische themagebied ligt is toen verloren gegaan. Direct werd er gestart met de wederopbouw van het gebied en een vernieuwde versie van de attractie. Op 28 juli 2020 heropende ‘Piraten in Batavia’ haar deuren, met veel nieuwe effecten en een nieuw verhaal. Bij de bouw van een themagebied wordt er niet alleen naar de attractie gekeken, maar wordt er ook rekening gehouden met de architectuur, vegetatie en het eten en drinken wat moet passen bij het land. We hebben in totaal meer dan 100 attractie in het park staan, waarvan 90% uit de MACK Ridesfabriek komt. Daarnaast hebben we maar liefst 23 uur aan shows, en meer dan 60 eetgelegenheden, waaronder een twee Michelinsterren restaurant. Nog dit jaar zal ‘Eatrenalin’ worden toegevoegd aan dit aanbod. Dit 5D-restaurant van de toekomst is een wereldprimeur en combineert een hoogstaande keuken met media, attractietechnieken en creatieve content. Tijdens deze belevenis rijd je met je tafel door verschillende sferen, een unieke beleving.”

Henk Groenen

Themagebied Oostenrijk

Duurzaamheid Island Bluefire

Hotel Krønasår

Eind maart ging het nieuwe seizoen in Europa-Park van start. Nieuw dit seizoen is een gethematiseerde boottocht ‘Josefina’s kaiserliche Zauberreise’ in het Oostenrijkse themagebied. Bezoekers varen door een geheime paleistuin, langs fonteinen en midden door een bijzondere rozenboog, de bootjes worden nog vernieuwd. Op het grote meer varen ook de nieuwe ‘Donau Dampfers’ en op verschillende tijden is er de nieuwe spectaculaire show ‘Weense Waterwals’ te zien met 54 fonteinen, waarvan sommige maar liefst 40 meter hoog zijn. “Het park is constant in ontwikkeling, ook op het gebied van duurzaamheid, met name bij de bouw van Rulantica is er veel aandacht besteed aan een duurzame ontwikkeling. Ongeveer 1,1 miljoen kilowattuur stroom wordt jaarlijks voor Rulantica opgewekt door de eigen installatie van zonnepanelen. Deze bevindt zich direct bij de Waterwereld en telt 3.000 panelen. Ook de stoomtrein die door het park rijdt is vervangen voor een stroomtrein, deze wordt opgeladen bij verschillende stations.”

ARK P TIJDEUROS Europa-Park ligt in het plaatsje Rust, aan de rand van het Zwarte Woud, direct aan de A5 van Karlsruhe naar Basel. De meeste bezoekers komen met de auto. Amsterdam - 6 uur Utrecht - 5 uur en 30 minuten Eindhoven - 4 uur en 45 minuten

Virtual reality

Niet alleen in de parken, zoals in twee achtbanen, of in Rulantica kunnen bezoekers een VR-experience ervaren. Direct naast hotel Krønasår ligt de virtual reality-belevenis YULLBE. “Hier kunnen bezoekers vrij bewegen in een virtuele wereld. Bezoekers dragen een helm met VR-bril, rugzak en handen voettrackers. Samen met drie andere deelnemers moet je een opdracht uitvoeren. Ik heb nu zelf dit een paar keer mogen ervaren en je wordt echt voor de gek gehouden. Het lijkt echt alsof je door een andere wereld loopt. Een ervaring die je nog lang zal bijblijven. Voor deze ervaring is wel een apart ticket nodig”, zegt Henk. Alle YULLBE-belevenissen worden in het Duits, Frans en Engels aangeboden.

Naamsbekendheid

Naast alle nieuwigheden laat Henk ook weten dat de naamsbekendheid van Europa-Park in de Benelux groter wordt. “Een keer per jaar doen we een onderzoek onder Nederlanders en Belgen of ze weleens hebben gehoord van Europa-Park.

52% van de Nederlanders en 70% van de Belgen antwoord daarop ja. Dus in Nederland is er nog genoeg te winnen. Qua verkoop via de retail liggen we dit jaar al voor op onze verwachtingen. Ik geloof ook dat de retail in het voordeel is door de hele lockdown-situatie die we de afgelopen jaren hebben meegemaakt. Het is voor consumenten steeds duidelijker geworden dat je echt wordt geholpen door reisprofessionals als er bepaalde situaties zich voordoen. Daarnaast zie ik steeds meer ZRA-boekingen van agenten die ons park al een keer hebben bezocht. Zien en in dit geval beleven, doet verkopen. Goed om te weten is dat je voor je klanten een verblijf bij Europa-Park op maat kan samenstellen. Je bepaalt zelf het aantal nachten en dagen in het park. Daarnaast zijn er vastgestelde arrangementen te boeken via TUI. Heb je klanten die op doorreis zijn naar Zuid-Europa? Dan is het park een geweldige ‘pretparkpitstop’. Mocht je als reisagent zelf het park een keer willen bezoeken? Dan hebben we een speciale regeling, meer informatie vind je op europapark.de/reisagent.”

Deals voor de momenten die er écht toe doen

New York

nu vanaf

€349

Aruba

nu vanaf

€599

Bangkok

nu vanaf

€639

Boek nu via NDC

Boeken kan t/m 30 mei 2022. Prijzen zijn retour + €10 boekingskosten. Kijk voor meer informatie in de NDC booking tool.

Let's party

D-reizen en Prijsvrij vieren feest DOOR:

REDACTIE FOTOCREDITS: DALESSI FOTOGRAFIE

Trijntje Oosterhuis, Douwe Bob en Waylon, duidelijk niet de eerste de besten, zetten de boel flink op stelten tijdens het feest van D-reizen en Prijsvrij in de Brabanthallen in Den Bosch. Een feest voor medewerkers en partners.

Travelpro is aanwezig en spreekt Michelle de Wit (Chief Retail Officer) die vertelt dat het erg goed gaat met beide reismerken. “We hebben flink uitgepakt maar dat heeft iedereen in het bedrijf ook verdiend. Dit soort feestjes hebben we lang niet meer gehad in de reisbranche. Qua omzet blijft het sinds januari maar gaan en gaan. In een ‘normaal’

Marc van Deursen (rechts) on stage

boekingsseizoen loopt het aantal boekingen na de carnavalsperiode af, naar nu blijft het continu druk. Dat vraagt ontzettend veel van onze mensen en mede daarom ook dit feest. Even samen stoom afblazen en vieren dat het na de samenvoeging van Prijsvrij Vakanties en D-reizen zo voorspoedig verloopt.”

REPORTAGE

Feestgangers en Douwe kieken in de camera

Michelle de Wit: “Iedereen in het bedrijf heeft dit feest verdiend”

D-reizen en Prijsvrij samen door één deur

D-reizen en Prijsvrij, daar zit muziek in

Cheers!

Cheese!

De muzikanten kregen de handen op elkaar in Brabant

Shake it!

REPORTAGE

Volle bak in ’s-Hertogenbosch

Steek je hand in de lucht als je op vakantie wil

En nou die hendjes de lucht in

Een flink bedrag voor het goede doel

Dancing queen: Caroline van Kessel (vrouw van Marc van Deursen)

Klaar Klaarvoor voor stap? de devolgende volgendestap? stap?

Nynke van Nynke Kootstra, Kootstra, HR HR adviseur toe aanvan iets nieuws? BenBen je als je ervaren als ervaren Reisadviseur Reisadviseur toetoe aanaan ietsiets nieuws? nieuws? "Wil je "Wil meer je meer weten weten over de over de nreizen en wordt Stap Stap nu over nu over naarnaar zakenreizen zakenreizen en wordt en wordt overstap overstap van Reisadviseur van Reisadviseur naar naar ltant bij VCK Travel. Business Business Travel Travel Consultant Consultant bij VCK bij VCK Travel. Travel. Business Business TravelTravel Consultant? Consultant? Of ben Ofjeben nieuwsgierig je nieuwsgierig naar naar onze onze uitstekende uitstekende arbeidsvoorarbeidsvoorwaarden? waarden? zakelijke

je elke trip van onze kkeloos kunt laten verlopen. NeemNeem dan contact dan contact op, ikop, vertel ik vertel je graag je graag meer." meer." n, in een open, nuchtere omdeskundige collega's.

Wij Wij leiden leiden je op, je op, zodat zodat je elke je elke triptrip vanvan onze onze zakelijke zakelijk klanten klanten vanvan A tot A tot Z vlekkeloos Z vlekkeloos kuntkunt laten laten verlopen. verlopen. EenEen afwisselende afwisselende baan, baan, in een in een open, open, nuchtere nuchtere om-omgeving, geving, metmet gezellige, gezellige, deskundige deskundige collega's. collega's.

werkenbijvcktravel.nl werkenbijvcktravel.nl | 06| 393 06 393 560560 49 49 | info@werkenbijvcktravel.nl | info@werkenbijvcktravel.nl

COLUMN

VERANDERING Verandering - zelfstandig naamwoord uitspraak: ver-an-de-ring 1. het anders maken of worden Vandaag ben ik bezig met het inwerken van ons nieuwe collega, Fieneke van Heusden. Een mooie verandering, voor zowel Sunny Cars als voor haarzelf. Fieneke gaat na ongeveer vijf jaar bij Holiday Extras een nieuwe uitdaging aan bij ons en wij zijn bijzonder blij met haar komst. Tijdens het vertellen van alle wetenswaardigheden over Sunny Cars blijft het woord verandering bij mij hangen. Zowel zakelijk als privé heeft de afgelopen periode verandering met zich mee meegebracht. Op een kleine schaal… thuis worden de kinderen (nu 6 en 10 jaar oud) ouder en minder en minder afhankelijk van ons. Wij zijn onze dochter al enige dagen en nachten kwijt aan diverse vriendinnen waar ze blijft lunchen en logeren, een verandering waar ik nog een beetje aan moet wennen. Maar ook binnen ons vakgebied merken we natuurlijk dagelijks dat de afgelopen twee jaar nogal wat verandering teweeg heeft gebracht. Mensen zijn vertrokken uit het Marco Ammerlaan toeristische landschap en beproeven hun geluk in andere branches die minder gevoelig zijn voor pandemieën, aswolken en andere onverkwikkelijke natuurfenomenen. Het Director of Sales gevolg is inmiddels bij iedereen bekend. De vraag vanuit de consument is enorm, Netherlands, Belgium & men wil nu eenmaal enorm graag verandering van omgeving, maar de plekken van de France bij Sunny Cars vertrokken medewerkers zijn bij lange na niet vervuld. Met als gevolg dat de wachttijden op allerhande fronten langer en langer worden. Schiphol is een recent voorbeeld hiervan, maar bij elke reserveringsafdeling en klantenservice loopt de wachttijd op tot in sommige gevallen wel een aantal uur. Ook bij Sunny Cars moet je langer wachten dan je van ons bent gewend. Gelukkig is de wachttijd bij ons geen uren, maar ook een kwartier wachten is eigenlijk langer dan gewenst. Dat kunnen we, daar moeten we eerlijk over zijn, op korte termijn niet veranderen. Wat namelijk ook niet meehelpt is dat er grote onzekerheid is bij diezelfde consument. Voor 2019 werd over ongeveer 10% van de reserveringen nog een extra vraag gesteld of wijziging doorgevoerd. Tegenwoordig is dit het geval bij meer dan 60%. Ook hier weer grote veranderingen. En wat helemaal is veranderd, is het aanbod aan huurauto’s en de prijzen daarvan. Waar we voor corona een vrijwel onuitputtelijk aanbod hadden, is de beschikbaarheid soms zo’n 50% minder en de prijzen verdubbeld. Maar hoe nu verder? Volgens een opiniestuk van Universiteit Nyenrode kan de inzet van technologie op verschillende manieren oplossingen aandragen: artifical intelligence/ robotica, virtual reality, augmented reality en serious gaming kunnen dienstverlening veiliger en informatie toegankelijker maken. Veranderingen die absoluut de komende jaren, wellicht zelfs versneld, geïmplementeerd (moeten) gaan worden. Betekent dit dat we dan maar niet meer moeten investeren in mensen, bestaande en nieuwe collega’s? Absoluut niet! De menselijke factor blijft het meest belangrijke en onderscheidende element binnen de toeristische industrie, ook bij Sunny Cars. Maar door de verandering van technologische hulpmiddelen te omarmen en in te zetten waar nodig kunnen we meegaan in de veranderende wereld en de wens van de klant. Die is eigenlijk niet zo erg veranderd, want ondanks alles wil de klant maar één ding … reizen zonder zorgen. Het liefste natuurlijk met een all-in huurauto!

Marco Ammerlaan 54

ADVERTORIAL

DROOMLANDSCHAPPEN MET DE FLAIR VAN 1001 NACHT De bestemming Oman in het zuidoosten van het Arabische schiereiland staat bekend om zijn veelzijdige natuur.

FOTO: Ministry of Heiritage & Tourism Sultanate of Oman).

De landschappen van het Sultanaat zijn fascinerend met contrasten zoals gouden zandduinen en weelderige groene oases, indrukwekkende ondergrondse grotten en bergtoppen tot 3.000 meter hoogte, kilometerslange zandstranden en kusten vol ruige kliffen. Een bestemming dat voelt als een decor uit 1001 Nacht. Eindeloze weidsheid in de woestijn De Rub Al Khali woestijn strekt zich uit langs de noordwestelijke grens van Oman. Het is een van de meest onherbergzame gebieden op onze planeet. Toch is het afgelegen gebied met zijn tot 300 meter hoge, terracotta gekleurde zandduinen een bezoek waard. Na een dag vol sportieve activiteiten is het heerlijk de dag af te ronden met een kopje thee rond het kampvuur onder een schitterende sterrenhemel en luisterend naar de verhalen van de bedoeïenen. Bij Bidiya aan de rand van Sharqiya Sands - ongeveer twee uur rijden van Muscat - kun je een verscheidenheid aan woestijnavonturen beleven: van ‘dune bashing’ met 4-wheel drives tot een kameelrit bij zonsopgang of op de top van een duin genieten van een schitterende zonsondergang. Kleurrijke afwisseling aan de kust De kustlijn van het Sultanaat beslaat een indrukwekkende 3.165 kilometer. In het noorden bij Muscat nodigen stranden met kleurrijke kiezels uit voor een duik. Op de ongerepte zandstranden van Ras Al Jinz - gelegen op de oostpunt van Oman - leggen zeeschildpadden hun eieren. In het zuiden, in de Dhofar regio, wisselen lange zandstranden zich af met ruige kliffen die tijdens het regenseizoen weelderig groen kleuren. Aan de grens met Jemen imponeren de steil in zee aflopende tafelbergen.

Majestueuze landschappen in de bergen In het Hajar hooggebergte liggen de twee beroemdste bergen van het Sultanaat: Jabal Akhdar die met zijn schilderachtige in de rotsen uitgehouwen terrastuinen ook wel de ‘Groene Berg’ wordt genoemd. En Jabal Shams die met zijn 3.075 meter hoge top wordt beschouwd als het hoogste punt van het land. Beide bergen hebben veel wandelpaden die voeren langs indrukwekkende kliffen en rotspartijen en majestueuze uitzichten bieden over diepe kloven. Ook liggen er kleine dorpjes verscholen in de bergen waar de gastvrije bevolking je verwelkomt. Te midden van het dorre landschap stroomt het bergwater door stenen geultjes naar de tuinen. Granaatappels, te koop bij lokale stammen, zijn een welkome verfrissing op warme dagen. In het voorjaar kunnen reizigers meegenieten van de oogst van de heerlijk geurende Damascener rozen. Wadi's - oases te midden van dorre landschappen In het droge seizoen zijn wadi’s droge valleien met bizarre rotsformaties. Maar zodra er fris water aangevoerd wordt, veranderen ze in groene oases met natuurlijke zwembaden en watervallen, omlijst door machtige rotswanden. Wadi’s hebben een bijzondere flora en fauna en een aangenaam klimaat. De wadi’s vormen een paradijselijk decor voor wandelingen en trektochten waar aan het eind meestal een picknick te midden van de tropische vegetatie of een verfrissende duik in het smaragdgroene water wacht.

Ayn Khor waterval in Salalah, Oman.

MIDDEN-OOSTEN

BEKEND EN ONBEKEND MIDDEN-OOSTEN Het Midden-Oosten kent voor Nederlanders tal van bekende, maar vooral ook onbekende plekken. In dit artikel vind je veel bestemmingen die je misschien niet verwacht, niet kent of niet eerder aan had gedacht.

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

Oman

Abu Dhabi is de grootste van de zeven emiraten. Wie van mooie auto’s of racewagens houdt, zit hier goed. Op Yas Island ligt het duurste Formule 1-circuit ter wereld. Andere must do’s voor liefhebbers van sportauto’s zijn het themapark Ferrari World Abu Dhabi en Emirates National Auto Museum. Al Ain is de tweede stad van het emiraat Abu Dhabi en vanwege de bezienswaardigheden zeker een bezoek waard. Een echte must is de Sheikh Zayed Grand Mosque, dit is de grootste moskee in de Verenigde Arabische Emiraten. Abu Dhabi is ook een geweldige strandbestemming.

BAHREIN

Je denkt er niet als eerste aan, maar op de must do-lijstjes voor Bahrein scoort waterpark ‘The Lost Paradise of Dilmun’ hoog. Al een tijd geleden werd voorspeld dat Bahrein bij meer en meer reisorganisaties in the picture zou komen te staan en dat is ook het geval. Ook het feit dat er sinds kort ieder jaar een Formule 1-race plaatsvindt heeft de bekendheid van het land in Nederland vergroot en bij liefhebbers staat een bezoek aan een race en anders aan het circuit van Bahrein hoog op het verlanglijstje. Een bezoekje waard: de Al-Fatih Moskee, het nationaal museum, de Bab el-Bahrain Souk en Qal'at al-Bahrain, waar je in één oogopslag de ruïnes en de nieuwe stad Manama ziet.

EGYPTE

Het land gelegen aan de rode zee is populair als vakantiebestemming. Het land is geschikt

als zon-, zee- en strandbestemming, maar wie van cultuur, duiken of snorkelen houdt is ook in Egypte aan het juiste adres. De bouwwerken en kunstschatten van de farao’s wekken de interesse en nieuwsgierigheid van velen. Toeristen willen dan ook vaak iets proeven van de oosterse sfeer van dit islamitische land. De belangstelling voor het oude, maar zeker ook voor het nieuwe Egypte, is de laatste jaren flink toegenomen.

IRAK

Als een van de weinige reisorganisaties benoemt CultureRoads tal van punten waarom je Irak juist wél moet bezoeken. Het land beleefde heftige jaren, maar er zouden meer en meer toeristen hun weg naar het land weten te vinden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken vindt de situatie in het land nog steeds een oranje/ rood reisadvies waard, waarmee het maar wil aangeven dat je eerst tien keer goed moet nadenken voordat je naar deze bestemming reist. CultureRoads had voor eind mei alweer rondreizen op de planning staan en ook voor eind oktober staat er een herfsttour op het programma waarbij alle bekende plekken van Irak worden bezocht: van Samarra, Babylon, Bagdad, Basra en de Ctesiphone tot de heilige steden Karbala en Najaf.

IRAN

Niet zolang geleden werd er nog een enorme groei voorspeld als het gaat om Iran en het aantal toeristen dat het land zal bezoeken.

MIDDEN-OOSTEN

wordt een bezoek aan het land afgeraden. Het reisadvies is dan ook donkerrood.

JORDANIË

Een andere bestemming in het Midden-Oosten die terug is van weggeweest is Jordanië. Het land is een populair vakantieland voor Nederlanders. De Dode Zee, Romeinse ruïnes, de historische stad Petra en het heerlijke eten zijn een echte aanrader tijdens een ontdekkingstocht door Jordanië. Jordanië heeft op dit moment een speciale focus op Europa, een van de sterkste markten voor de bestemming. Wat veel mensen misschien niet weten is dat Jordanië een mooie fietsbestemming is. Daarnaast heeft het land ook prachtige wandelroutes en is het een aanrader om in plaats van naar Petra te rijden, te wandelen.

KOEWEIT

Er werd dan ook een eerste internationale conferentie ooit georganiseerd gericht op de hospitality-sector in het land. Zo steeg het aantal Europese toeristen dat Iran bezocht in 2015 met 240%. Het land in het Midden-Oosten verwacht dat er in 2025 ruim twintig miljoen toeristen komen. Op het gebied van accommodaties is Iran nog niet voorbereid op een dergelijke toestroom aan toeristen. Helaas staat het reisadvies al langere tijd op oranje/rood.

ISRAËL

Israël, een bucketlist-bestemming voor ontelbaar veel mensen wereldwijd, kent meerdere USP’s. De combinatie van stad, strand, cultuur, natuur en fantastisch weer maken de bestemming uniek. Bezoekers komen vooral voor de bekende highlights, zoals de oude stad van Jeruzalem, de Dode Zee en Haifa in het noorden, rondreizen. Tegenwoordig is er ook veel aandacht voor het uitgaansleven, goed eten, de moderne kant van het land.

JEMEN

Ooit een onbekende parel in het Midden-Oosten, maar al jarenlang een no go-area voor toeristen door de burgeroorlog die in het gehele land woedt. De stad kende prachtige steden, zoals de hoofdstad Sanaa en Shibam (Manhattan van de Woestijn). Maar ook een geweldige natuur, denk aan Socotra. Wie op de hoogte wil blijven van wat er op toeristisch vlak te zien en doen is in het land, kan Yemen Tourism Promotion Board volgen via facebook.com/YemenTourismPB. Echter

Bij Koeweit denken de meeste Nederlanders aan de Golfoorlogen, maar het reisadvies kleurt geel. Toch waarschuwt het ministerie van Buitenlandse Zaken voor spanningen in de regio. Reisorganisaties die reizen naar het land aanbieden of reisprofessionals die over een bezoek schrijven, zijn er dan ook niet te vinden. In Koeweit gelden ook andere regels dan we in Nederland gewend zijn. Alcohol is uit den boze en in je zwemkleding op het strand gaan liggen is not done, en dat terwijl het in Koeweit altijd zonnig en droog is. Toch klanten met plannen? Met KLM vlieg je in zes uur rechtstreeks, er zijn volop luxe hotels te vinden (check even of je wel een kamer mag delen als je met z’n tweetjes gaat en niet bent getrouwd), over het eten wordt lovend geschreven en er zijn tal plekken om te bezoeken.

‘‘

Nog heel veel landen in het Midden-Oosten zijn onderbelicht LIBANON

Met een geel, oranje en rood reisadvies moet je goed kijken waar je precies naartoe gaat in Libanon. Het land staat bekend om zijn heerlijke en verfijnde keuken. Maak kennis met deze keuken tijdens een stedentrip naar de unieke hoofdstad Beiroet of tijdens een ontdekking van de bekende archeologische opgravingen in

De Vank-kathedraal, een Armeens-Apostolische kerk in Isfahan, Iran. © Radiokafka/Shutterstock.com.

Anjar, Byblos en Baalbek. Het is een prachtig land waar je kunt genieten van prachtige wandelroutes, culinaire tours, kookcursussen, fotografie en historie.

OMAN

Oman wordt gezien als een pareltje in het Midden-Oosten, waar alles wat je je voorstelt van Arabische bestemming te vinden is. Dat wil dus niet zeggen dat er alleen maar woestijn, wadi’s, moskeeën en souks te vinden zijn, maar ook prachtige stranden. Een bijzonder strand is onder andere Ras Al Hadd ook wel bekend als Turtle Beach. Elk jaar komen hier zeeschildpadden het strand op om hun eieren te leggen. Een nog mooier gezicht is als de eieren uitkomen en honderden schildpadjes richting de zee kruipen. Op zoek naar meer wilde dieren op het strand? Aan de kust van Dhofar vind je namelijk flamingo’s. Ook kan je hier goed de onderwaterwereld verkennen. Neem dus vooral een duik.

QATAR

In het midden van de Arabische golf ligt het schiereiland Qatar. Het land bestaat voor een groot deel uit woestijngebied, maar de meeste reizen worden naar de stad Doha geboekt. Deze ultramoderne stad ligt op ongeveer zes uur vliegen vanaf Amsterdam. Het is een snelgroeiende bestemming die zich wereldwijd op de kaart probeert te zetten. Zo wordt onder meer het WK voetbal in 2022 hier georganiseerd. In Doha vind je hoge wolkenkrabbers, gigantische winkelcentra en luxe resorts. Wie de rust van de woestijn wil

ervaren, kan een safari maken met een 4WD. Wel moet je tijdens een vakantie in Qatar rekening houden met de islamitische tradities van het land. Alcohol is bijvoorbeeld alleen verkrijgbaar in hotelbars. De bestemming wordt ook vaak gecombineerd met de Malediven, Seychellen of Mauritius.

RAS AL KHAIMAH

Geen uitbundige hoogbouw, maar overwegend laagbouw in Ras Al Khaimah. Samen met de rijke geschiedenis, die 7.000 jaar teruggaat, kunnen bezoekers hun avontuurlijke kant uitdagen met adrenaline gevulde activiteiten, zoals dune-bashing, boogschieten, paardrijden door de woestijn en de mogelijkheid om een scala aan watersporten uit te proberen. De bestemming biedt mooie stranden en turquoise wateren wat perfect is voor zeilen, kajakken en jetskiën. Veel groen en ruige bergen wisselen elkaar af. Ras Al Khaimah heeft perfecte all-inclusive hotels met gezinsvriendelijke activiteiten en state-of-theart spa ervaringen.

SAOEDI-ARABIË

Aangrenzend aan Oman ligt Saoedi-Arabië. De Saoedische overheid is sinds kort begonnen met een campagne om westerse toeristen warm te maken voor het land. Video’s van witte stranden, grote zandduinen en cultureel erfgoed moeten toeristen lokken. Ook probeerde de overheid aandacht te generen door influencers uit te nodigen op snoepreisjes. In de eerste weken werd het visum 24.000 keer aangevraagd. De meeste toeristen zijn echter nog niet daadwerkelijk afgereisd naar

VOORIN

DE AGENTVRIENDELIJKE MIDDEN-OOSTENSPECIALIST SINDS 1973

• O.m. Luxe kwaliteitsreizen in Egypte • Altijd privegidsen en prive transfers • Alle reizen kunnen op maat worden aangepast • Ook tijdens de reis uitstekende service • Geselecteerde engelsen Nederlandstalige gidsen

Toetanchamon Rondreis De privégids brengt jouw klanten onder meer naar de Pyramides en de Sphinx in Gizeh bij Cairo, de trap piramide in Sakkara en het alom bekende Egyptisch museum, waar zij de schatten uit het graf van Toetanchamon kunnen bezoeken.

Nefertiti Rondreis Een uitgebreide combinatie rondreis Egypte Nefertiti die jouw klanten naar Cairo, Luxor, Aswan en Hurghada brengt. Zij bezoeken onder meer de Soukh in Cairo, de wereldbekende Pyramides en de Spinx.

Horus Rondreis Tijdens het verblijf in Cairo, bezoekt jouw klant onder meer de Pyramides, het museum met de schatten uit het graf van Toetanchamon en oud Cairo. MAART/APRIL 2022

NEEM CONTACT MET ONS OP VIA INFO@OPPENHEIM.NL OF BEL 020-4042040

het land. Bekende plekken als Riyad en Jeddah staan op de wensenlijst. Daarnaast is het ook erg mooi in de zuidelijke provincie Asir. In de bergachtige regio leven nog veel tribale stammen met een eigen cultuur die erg afwijkt van de rest van de Saoedische bevolking. Saoedi-Arabië is overwegend islamitisch, waardoor er veelal strenge kledingvoorschriften gelden. De minister van Toerisme sprak van 'bescheiden kleding', ook voor op het strand.

SYRIË

Helaas woedt in Syrië al jarenlang een burgeroorlog en is het reisadvies rood. De bestemming was van oudsher prachtig, met voor de westerse wereld veel ‘onbekende’ plekken. Het oude centrum van Damascus, maar ook een stad als Aleppo was populair onder toeristen. Ten noordoosten van Damascus vinden we Palmyra, waar je monumentale ruïnes vindt. Het heeft niet voor niets de bijnaam ‘Stad van Duizend Zuilen’.

TURKIJE

Ook in het Midden-Oosten en zeer populair bij Nederlandse vakantiegangers. Wie het onbekende Turkije wil ontdekken, reserveert een huurauto. Neem er een die ook de heuvels goed aan kan. Het land is zo groot, dat er in de buurt van je hotels/resort genoeg onontdekte plekjes te vinden zijn naast de bekende badplaatsen als Bodrum, Marmaris, Alanya en Antalya.

andere plekken in Egypte in het zonlicht zetten, desgewenst in combinatie met de Rode Zee. Wij weten dat daar belangstelling voor is.” Ge-wel-dig Oppenheim heeft ideeën genoeg wanneer we vragen op welke andere plekken hij doelt. “Vlieg bijvoorbeeld eerst naar Caïro waar je wordt opgehaald door een privéchauffeur en/of gids, desgewenst Nederlandssprekend. Binnenkort gaat het nieuwe museum (Grand Egyptian Museum) open en denk aan de prachtige pyramides. Je kan vanuit Caïro met de trein of per vliegtuig naar Aswan. Het is er ge-wel-dig. Daar maak je een mooie Nijl-cruise, van Aswan naar Luxor. In Luxor is ook van alles te zien. Terugvliegen kan vanuit Luxor via Caïro naar Amsterdam of je maakt eerst een privétransfer naar Hurghada om daar nog een paar dagen te blijven. Vanuit Hurghada vlieg je weer terug naar Amsterdam.” Reizen als een koning “Het is natuurlijk duurder dan een weekje Hurghada. Maar wie een reis van circa tien dagen wil die zich onderscheidt van de standaard Egypte-reizen, heeft voor circa € 2.500 een prachtige à la carte reis waar alles in zit. Dan heb je wat”, aldus Oppenheim. “Wanneer je deze luxe op een verre bestemming wil, zoals bijvoorbeeld Japan, dan red je het niet voor € 2.500."

Steven Oppenheim

LUXE ONBEKEND EGYPTE

Steven Oppenheim (oprichter/eigenaar Steven Oppenheim (oprichter/eigenaar Oppenheim Travel) begon met zijn reisorganisatie in 1973 als Israël-specialist, maar biedt vandaag de dag ook Jordanië, Egypte en Marokko aan. Wanneer we hem vragen welke bestemming of type reis in het Midden-Oosten vaak wordt vergeten, laat hij weten het vreemd te vinden dat de luxere Egypte-arrangementen onderbelicht zijn. “Iedereen praat over Hurghada en Sharm el Sheikh als het over Egypte gaat, want de gemiddelde buurman gaat wel eens naar Hurghada. Ook de grote touroperators verkopen vooral pakketten naar Hurghada en Sharm el Sheikh, terwijl het land veel groter is dan alleen de Rode Zee. Ik zou graag

Blik op de Nijl in Aswan.

BOEK ZORGELOOS JOUW DROOMVAKANTIE NAAR SAOEDI-ARABIË

BOEK MET

Beleef de magie van SaoediArabië! Ontdek de vijf UNESCOwerelderfgoederen en de indrukwekkende mix van stad, land en natuur. Sinds kort te boeken bij FTI.

DRIEVOUDIG

VOORDEEL

"In Egypte reis je voor zo’n bedrag als een koning door het land. Maar dat weet men niet. Ik ben er zeer enthousiast over. Alle reizen die wij aanbieden, kan je op maat aanpassen. Het zijn schitterende, vijfsterrendeluxe arrangementen.” Betaalbare luxe Ook voor reisagenten en ZRA’s ziet Oppenheim veel mogelijkheden in de verkoop van het wat ‘onbekendere’ Egypte. “Er is nu, gek genoeg, een ontwikkeling dat mensen bereid zijn wat meer uit te geven. Wij leggen ze helemaal in de watten en men komt zeer enthousiast terug. Deze markt is groter dan je denkt. Als reisagenten en ZRA’s er iets meer aandacht op vestigen, dan is er ook voor hen veel uit te halen. We merken ook dat reisagenten die het één keer hebben geboekt het snel nog eens boeken. En er zijn reeds een paar enthousiaste reisagenten die het al wekelijks boeken.”

‘‘

Er zijn veel mogelijkheden in de verkoop van het wat ‘onbekendere’ Egypte Geen angst Reizen naar Egypte is volgens Oppenheim op het moment van schrijven geen enkel probleem. “Je kan er zo naartoe. Er zijn nauwelijks eisen. Dit soort reizen kunnen goed worden gemaakt. Ik ben er zelf nog niet geweest na de coronacrisis, maar op dit moment zitten er al veel mensen die ons hebben geboekt. We krijgen hele enthousiaste beoordelingen op onze reizen. We werken voornamelijk met EgyptAir, dus rechtstreekse vluchten. Mensen hoeven ook geen angst te hebben dat ze hun geld kwijtraken wanneer men de reis toch niet door wenst te laten gaan ongeacht de reden. De 15% aanbetaling krijg je bij bijna al onze boekingen terug tot zes weken voor vertrek. Heb je dus toch een naar gevoel op een later moment, dan krijgt men zijn geld binnen één week terug bij het annuleren van de boeking. Niet met allerlei kleine lettertjes, want je hoort dat de garantiebeloftes bij collega’s in de praktijk soms tegenvallen. Wij hebben helemaal geen kleine lettertjes.”

Anne Raamsteeboers

HET MIDDEN-OOSTEN STIJGT IN POPULARITEIT

“In mijn ogen zijn er eigenlijk nog heel veel landen in het Midden-Oosten die onderbelicht zijn en waar nog zoveel te ontdekken valt. Ieder land heeft daarbij zijn eigen indrukwekkende cultuur en prachtige natuur. Oman is wat mij betreft het grootste onontdekte pareltje in het Midden-Oosten, maar ook Jordanië en zelfs de Verenigde Arabische Emiraten hebben nog heel veel te bieden”, zo laat Anne Raamsteeboers (Productmanager FTI Reizen) weten op de vraag welk land of welke plek in het Midden-Oosten in haar ogen onderbelicht is op de Nederlandse reismarkt. Waarom vind je dat Oman meer aandacht verdient? “In Oman heb je echt het gevoel je in een andere wereld te bevinden. Hoe cliché ook, je beleeft hier echt de ultieme 1001-nachtervaring. Van overnachten in de eindeloze woestijn, hiken door de prachtige kleurrijke wadi’s, het ervaren van het traditionele leven in Muscat tot aan het genieten van het uitzicht over de gigantische rotsformaties van het Jebel Akhdar gebergte - een mix die je niet snel op een andere bestemming vindt en die mij echt heeft verrast. De bevolking is ontzettend

MIDDEN-OOSTEN/COLUMN

Advertorial

WEER OP ZAKENREIS

Fred van Eijk Founder en MD Travel Counsellors Petra, Jordanië.

vriendelijk en het land is enorm veilig, hier kun je echt zorgeloos van je vakantie genieten. Met een groot aanbod aan kwalitatief goede hotels is de bestemming ideaal voor zowel een ontspannen vakantie als een actieve rondreis. Vergeet ook zeker de heerlijke en gevarieerde keuken niet, waar je nooit te veel limoenmuntdrankjes drinkt en dadels eet. Laat je betoveren door de magie van deze unieke bestemming.” Hoe gaat het met de verkoop van vakanties naar Oman en andere bestemmingen in het Midden-Oosten? “Langzaam, maar zeker zien wij dat er steeds meer boekingen worden gemaakt naar deze prachtige bestemming, maar er is zeker nog heel veel mogelijk als het om de verkoop gaat. Het Midden-Oosten stijgt in populariteit, maar als je het mij vraagt mag dit nog veel sneller. De laatste jaren hebben wij vooral een enorme groei op Dubai gezien en je ziet dat dit langzamerhand verschuift naar andere Emiraten en Oman.” Heb je tips aan collega-reisprofessionals om Oman meer onder de aandacht te brengen? “Eigenlijk moet je de bestemming zelf hebben gezien om het goed over te kunnen brengen naar klanten. Gebruik dan ook zeker ons agentenprogramma om de bestemming zelf te ontdekken met korting. Ik weet zeker dat het alle verwachtingen zal overtreffen en je daarna met gemak deze bestemming kunt verkopen. Wist je dat je voor hotels in Salalah zelf 50% korting op de gehele reis bij ons krijgt? Waar wacht je nog op.”

Na twee jaar met negatieve reisadviezen en reisbeperkingen en ontelbare online meetings vloog ik eindelijk weer naar het hoofdkantoor van onze internationale groep in Manchester. Weerzien met collega’s, bijpraten, tijd voor discussie en reflectie, elkaar in de ogen kijken, vragen hoe het nu echt met iemand gaat en met consensus beslissingen nemen. En natuurlijk ook; gezamenlijk voelen en vieren dat de toekomst rooskleurig is. Ook binnen zakelijk contact is deze quality time noodzakelijk en uitzonderlijk effectief. Dat krijg je niet via je laptop. Gelukkig ben ik niet de enige die erkent dat de digitale zakenwereld zijn beperkingen heeft. Soms moet je gewoon het vliegtuig in stappen om elkaar te zien en te spreken. Wij zien dat daadwerkelijk in de groei van de zakelijke boekingen. In april zagen wij in onze internationale groep een resultaat van 133% ten opzichte van april 2019 voor zakenreizen. Niet alleen de vakantieganger heeft behoefte aan beleving.

Fred van Eijk

“WE HEBBEN ECHT VEEL MET ELKAAR GEMEEN” DOOR:

SHARON EVERS

De één zat bij de moeder van de ander in de klas. Beiden groeiden ze op in Hellevoetsluis en kwamen daar pas achter toen ze allebei in Haarlem woonden. Tim van der Wel (Managing Director Avila Reizen) en Arjan Kastelein (Director Personal Touch Travel) gaan met elkaar in gesprek.

im: “De moeder van Arjan was mijn juffrouw in groep 3 op de basisschool in Hellevoetsluis, de plaats waar we beiden zijn opgegroeid. We kwamen daar pas achter toen we allebei in Haarlem woonden. Ons eerste Avila-kantoor in Haarlem zat in dezelfde straat als waar Arjan woonde. Dat schept een bepaalde band.” Arjan: “Dat was in de tijd dat ik net bij Kuoni weg was en bij Tim aanklopte om iets samen te doen op het gebied van reizen naar Afrika. Dan raak je zo met elkaar aan de praat.” Tim: “Dat was toen nog te vroeg, Avila bestond toen amper twee jaar. Maar met dank aan Arjan werken we nu al zo’n acht jaar samen met Personal Touch Travel. Ik had al eens eerder contact gezocht met Personal Touch Travel, maar er was toen geen interesse in een samenwerking totdat Arjan kwam…”

‘‘

Ik wilde bioloog worden Arjan: “We zitten nu niet in Haarlem, maar in jullie nieuwe kantoor in Amsterdam. Waarom hebben jullie voor een tweede kantoor gekozen? Tim: “Dit is het voormalige kantoor van Vos Van Loon & Partners; een gespecialiseerd reisbedrijf in het luxe segment en veel breder dan wij met Avila Reizen deden. Wij zijn inmiddels steeds meer gaan uitbreiden in bestemmingen binnen en buiten Europa en in het type reizen. Vos Van Loon & Partners was met name gericht op een klantenportfolio in het hoger segment, die allerlei soorten vakanties verzorgden en net als Avila Reizen lid is van Traveller Made, een internationale

netwerkclub voor het luxe segment reisaanbieder. De drie eigenaren van Vos Van Loon & Partners zochten naar een passende manier om het bedrijf wel of niet voort te zetten. Na een jaar gesprekken met elkaar voeren, is er een samenwerkingsovereenkomst uitgekomen met twee van de drie partners; Annemieke Bary - Fischer en Jan Vos. In een overgangsfase gaan we samen een deel van het klantenbestand van Vos Van Loon & Partners bedienen, met als uiteindelijk doel deze relaties aan Avila Reizen over te dragen. Dat is ook een reden waarom we het kantoor in Amsterdam erbij hebben gehuurd; voor de samenwerking is het niet essentieel, maar om vertrouwen uit te stralen richting dit specifieke deel van hun relaties is het wel fijn. De ervaring en kennis van Annemieke en Jan, die in de loop der jaren veel hebben gezien en meegemaakt, kan zo ook makkelijk worden gedeeld met het Avila-team. Daarnaast zet Avila Reizen een afdeling ‘incoming travel’ op, waarvoor een vestiging in Amsterdam een must is.” Arjan: “In het begin van de coronapandemie hebben jullie het Europa-product gelanceerd. Blijven jullie dit aanbieden?” Tim: “Absoluut, we hebben het nu bijna twee jaar in ons pakket. Je bouwt met de jaren ervaringen en contacten op, het is zonde om dit aan de kant te schuiven. Het vergt nu wel een hele andere strategie. De afgelopen twee jaar was Europa het grootste deel van onze omzet, dat is het kleinste deel geworden. Maar het is wel aanvullend en aanzienlijk. We verwelkomen binnenkort extra Europaspecialisten.” Arjan: “Hoe zie jij duurzaam toerisme verder uitgewerkt in de toekomst?” Tim: “Ik ben een voorstander van zoveel mogelijk bijdragen aan een betere wereld, zonder te denken dat je zelf de wereld helemaal kan veranderen. Alle beetjes helpen. De discussie rondom duurzaamheid is niet nieuw, die bestaat al heel lang. Ik verwacht dat

INTERVIEW

Tim van der Wel en Arjan Kastelein

het de komende jaren verder zal toenemen. Het is niet een alles of niets verhaal. Door de jaren heen worden mensen langzaam steeds bewuster en nemen duurzame initiatieven toe. Wij doen met Avila Reizen heel veel aan duurzaamheid op locatie. We steunen vele initiatieven voor natuurbehoud en armoedebestrijding wereldwijd, tevens hebben we een eigen stichting waarmee we kansarme kinderen in Venezuela ondersteunen. Toerisme doet ook heel veel goeds. Wij leggen met Avila Reizen de nadruk op deze kant van het toerisme. Een van de grotere vraagstukken blijft natuurlijk het transport. Ik denk dat we als touroperator er zelf weinig meer aan kunnen doen dan een stukje compensatie bieden en reizen per trein aanbevelen binnen Europa, hoe beperkt dit ook is. In het verleden vroegen we onze klanten of ze hun vlucht wilden compenseren, maar vrijwel niemand reageerde. Tegenwoordig hebben we de keuze voor hen gemaakt door een stukje van de vlucht te compenseren, het bedrag hangt af van de afstand en de vliegklasse. Dit doneren we vervolgens aan een CO2-positief project. We willen dit ook voor het landarrangement gaan doen. Echter de lange termijn-oplossing ligt uiteindelijk denk ik in schonere brandstof. Ik weet dat daarmee wordt geëxperimenteerd en het is niet voor niets dat Saoedi-Arabië momenteel miljarden in het toerisme pompt. De tijden veranderen, het gaat alleen stapsgewijs en (te) langzaam. Ik zal niet zeggen dat het brandstofprobleem zichzelf dus wel zal oplossen, er zullen veel investeringen, veranderingen et cetera voor nodig zijn. Maar ik heb wel het idee dat hier uiteindelijk een oplossing voor komt en dat duurzaamheid steeds meer zal toenemen.” Arjan: “Er moet zeker iets gebeuren. Thuisblijven is pas echt duurzaam, maar dat gaan we niet doen want we willen met z’n allen op vakantie. De afgelopen twee jaar werd er keihard geroepen dat het na corona allemaal een stuk duurzamer zou worden, daar komt natuurlijk niets van terecht. Maar ik vind niet dat we het moeten negeren; we sturen onze ZRA’s onder meer aan op het boeken van lokale hotels, iets waar Avila volgens mij ook goed naar kijkt. Maar het vervoersgedeelte is en blijft lastig. Er zou een systeem moeten komen dat laat zien hoe het duurzamer kan, zodat er bewustzijn wordt gecreëerd. We kunnen nu gaan aansturen op reizen met de trein, maar die systemen sluiten niet op elkaar aan waardoor treinen niet goed met elkaar kunnen worden gekoppeld. Als dat zou worden verbeterd, zet je ook al een stapje in de goede richting. We moeten natuurlijk ook niet vergeten dat toerisme ook goed is voor de wereld, we leren andere culturen kennen en elkaar begrijpen. Wij bieden klanten dit jaar de mogelijkheid om bij te dragen aan een goed doel, Stichting Oasebos. Wij als Personal Touch Travel verdubbelen dat geld.” Tim: “Avila Reizen is een servicegericht bedrijf; de klant is koning. Natuurlijk proberen we mensen bewust te maken van duurzaamheid, maar als iemand met een privévlucht op reis wil, zeggen we toch ‘ja’ en zijn we trots op de boeking die we hebben binnengehaald. Ik vind het

lastig om dat te veranderen, daar zijn we als Avila Reizen niet groot genoeg voor. Ik denk trouwens ook dat het landarrangement steeds hoger scoort op duurzaamheid, onder meer armoedebestrijding, het bevorderen van de dierenpopulatie en natuurbehoud worden door toerisme positief gestimuleerd.”

‘‘

We worden allemaal over één kam geschoren, terwijl de meesten het netjes proberen te doen

Tim: “Je hebt vast al veel plekken gezien, waar moet ik absoluut nog een keer naartoe?” Arjan: “Ik heb veel van Afrika en Amerika gezien, maar van Zuid-Amerika en Azië nog niet heel veel. Daar wil ik dus nog naartoe. Ik denk dat jij op de meeste plekken bent geweest waar ik ook ben geweest. Maar ben je weleens in de winter in Noorwegen geweest?” Tim: “Nee nog niet, alleen in de zomer.” Arjan: “Dan moet je dat eens doen. Noorwegen in de winter is geweldig, het is er prachtig. Ik verbleef in zo’n hutje waar je niet met de auto kan komen. Er is helemaal niets, je bent er zo één met de natuur en je ziet er ook helemaal niemand. Dat is fantastisch. Boodschappen doe je op de ski’s, want er is niets anders. En het is ook nog eens redelijk duurzaam, wat wil je nog meer?” Tim: “Oh wow, wat tof. Ik ga het onthouden.” Arjan: “En waar stuur je mij heen?” Tim: “Je houdt van Afrika, dus waarschijnlijk ook van safari en dergelijke, Zuid-Amerika staat op je lijstje en daarom beveel ik je de Galapagoseilanden aan. Het is een plek die kan tippen aan de wild life-ervaring van Afrika.” Arjan: “De Galapagoseilanden staan inderdaad op mijn wensenlijstje.” Tim: “Mijn beide kinderen, Isabela en Santiago, hebben namen van de Galapagoseilanden; dat is eigenlijk per toeval een van de redenen waarom ze zo heten. Mijn vrouw Hilda komt uit Zuid-Amerika en ik uit Europa, toen Columbus Zuid-Amerika ontdekte was Isabella de koningin van Spanje en de allereerste nederzetting op het westelijke halfrond heet ook Isabella. Zo kwam ik op deze naam. Hilda vertelde dat Isabella de Spaanse vertaling is van de naam van mijn moeder én het is ook nog eens de naam van een Galapagoseiland. Isabela is de perfecte naam voor onze dochter. Onze zoon heet Santiago, dat is de Spaanse vertaling van mijn vadersnaam en ook een Galapagoseiland. Mooi toch?”

INTERVIEW

Arjan: “Wat wilde je worden, toen je bij mijn moeder in de klas zat?” Tim: “Ik wilde bioloog worden, niet omdat ik wist wat het was of betekende. Maar ik heb altijd een grote interesse gehad in het dierenrijk. Als kind had ik een grote encyclopedie vol met diersoorten, dat ik mijn dikke dierenboek noemde en waar ik altijd mee rondliep. Mijn ouders zeiden dan dat ik maar bioloog moest worden. Dus als mensen aan mij vroegen wat ik wilde worden, antwoordde ik met bioloog. Dat werd het uiteindelijk niet. In mijn pubertijd was ik overal mee bezig behalve met school. Na mijn middelbare school was ik ietwat zoekende, maar toerisme sprak me erg aan. Ik was vooral nieuwsgierig naar andere landen, culturen, natuur en het dierenrijk. Ik ben gaan studeren aan de NHTV in Breda en vond school toen al een stuk leuker. Na mijn studie wilde ik een eigen reisorganisatie starten, maar ik ging eerst als reisbegeleider aan de slag om de wereld verder te ontdekken. In Venezuela, waar ik een paar jaar als boekhouder voor de Nederlandse ambassade heb gewerkt, liep ik Hilda tegen het lijf. Toen we samen naar Nederland kwamen, waren we ook weer zoekende naar

wat we echt wilden gaan doen. Hilda is advocaat, maar het was voor haar heel moeilijk om dit in Nederland te doen. Ik had haar natuurlijk al wel verteld over mijn droom om een reisorganisatie op te zetten. Toen we drie jaar samen waren, zijn we Avila Reizen gestart. Het was een mix van intrinsieke wensen en externe omstandigheden dat we de stoute schoenen aantrokken.” Tim: “Wat wilde jij graag worden?” Arjan: “Ik wilde graag een eigen kleinschalig hotel. Dat is overigens niet gelukt, haha. Maar ik heb tot nu toe ook nog geen serieuze poging gewaagd.” Tim: “Is die wens er nog steeds?” Arjan: “Eigenlijk wel, maar dan moet het niet over al te lange tijd gebeuren. Ik word er niet jonger op. Het lijkt me erg leuk om samen met vrienden een kasteel in ZuidFrankrijk te kopen en dat om te bouwen tot een hotel. Samen hebben we het daar ook over, maar ik heb nog zo veel te doen in Nederland.” Tim: “Het lijkt me erg leuk om te kunnen zeggen dat je kasteelheer bent.” Arjan: “Ik zal je vertellen, de naam Chatelain, ofwel

Kastelein in het Nederlands, komt oorspronkelijk uit ZuidFrankrijk, dat heeft een oom van mijn vader uitgezocht. De naam Chatelain betekent letterlijk kasteelheer. Dus het moet eigenlijk wel gaan gebeuren, toch?” Tim: “Dat is bijna een levensplicht.” Arjan: “Ergens ben je een keer welkom in mijn kasteel, maar nog niet volgend jaar…” Tim: “Maar is dit je persoonlijke doel voor de komende vijf jaar?” Arjan: “Ik weet niet of het binnen vijf jaar lukt, maar de vrienden met wie ik dit wil doen zijn wel wat ouder dan ik. Zij zouden een voorsprong kunnen nemen, zodat ik er achteraan kan komen. Dat zou kunnen en vind ik ook goed.” Tim: “En welke doelen heb je Personal Touch Travel voor de komende vijf jaar gesteld?” Arjan: “Onze missie is om de leukste franchiseorganisatie van Nederland te worden, dat wil ik de komende jaren nog verder uitwerken. Wij hoeven niet de grootste te zijn, dat is niet onze ambitie. Maar wel de leukste, de beste, de coolste et cetera. Een club waar je bij wilt horen. Ik zie Personal Touch Travel als een magiër voor onze ZRA’s. Altijd net iets meer doen dan iemand verwacht.” Tim: “Dat is een mooie missie en ik denk dat we daarin wel op elkaar lijken.” Arjan: “Dat had ik al zo ingeschat.” Tim: “Ik wil ook graag dat onze werknemers weten en voelen dat ze ergens bij horen, dat gaat verder dan puur een zakelijke werkomgeving.” Arjan: “Zakelijk is natuurlijk één ding, maar er is veel meer belangrijk. We zijn een onderneming en dan is het logisch dat we geld willen verdienen, maar dat is één van onze doelen.” Tim: “Dat is nodig om te kunnen voortbestaan, maar ons doel is harmonie tussen geld verdienen, klanttevredenheid, personeelsgeluk en duurzaamheidsdoelen. Als die vier met elkaar in harmonie zijn, zijn we succesvol. Als er één afwijkt, ben je uit balans en niet succesvol. Hilda en ik hebben als voornaamste taak om die harmonie te bewaken.” Arjan: “We lijken echt op elkaar, ik kan me hier namelijk helemaal in vinden.” Tim: “Dat komt door onze Hellevoetse roots.” Arjan: “Haha, zullen we het daarop houden?” Tim: “Wat zou je aan de branche willen veranderen?” Arjan: “De afgelopen jaren is er ontzettend veel aan de hand geweest, en daarmee bedoel ik niet alleen de coronapandemie. Er is al veel langer iets mis. Als wij (retailer/doorverkoper/reisagent) een reis boeken bij bijvoorbeeld Avila Reizen, dan is het geld niet van ons. Dat geld is van jou. Wij hebben als retailer allerlei vangnetten met SGR et cetera. Mocht er iets met Avila Reizen gebeuren, dan klop ik als retailer bij de SGR aan. Maar als er met een retailer iets gebeurt, dan is Avila de Sjaak. Ik vind dat dit serieus niet klopt. Volgens mij kan dit redelijk

‘‘

Het lijkt me erg leuk om te kunnen zeggen dat je kasteelheer bent

INTERVIEW

simpel worden opgelost door een SGRT in het leven te roepen. Die pot kunnen we vullen, maar het moet wel simpel zijn en dat is nu niet. De € 5 klantenbijdrage is ingewikkeld, niemand begrijpt het helemaal. Waarom gaan we niet terug naar het oude systeem? Liever nog iets aangepast, door de consumentenbijdrage te splitsen; de helft voor de retailer en de andere helft voor de touroperator. Dan krijg je vertrouwen in elkaar. Van wie is het geld? Het is van de doorverkoper/touroperator en wij als retailer horen dit door te storten, maar het systeem kan dit niet. Ik kan op het geld gaan zitten en jij als touroperator weet van niets.” Tim: “Dat is ook gebeurd en daar hebben wij ook last aan ondervonden.” Arjan: “Dat heeft er allemaal mee te maken, dit is wat er niet klopt. Daardoor zie je dat leveranciers zeggen niet meer met de retail te willen samenwerken, omdat we zogenaamd boeven zijn. We worden allemaal over één kam geschoren, terwijl de meesten het netjes proberen te doen. Het systeem moet worden aangepast en de risico’s moeten voor iedereen worden afgedekt. Het is doodsimpel.” Tim: “Precies. Je hebt te maken met een stuk vertrouwen naar elkaar toe, het wordt lastig als dit wordt geschonden. Als de situatie verslechterd en de risico’s toenemen, dan neemt het vertrouwen in elkaar ook af. Dat is zonde. Dat maakt het in zekere zin ook minder leuk. Gelukkig hebben we met heel veel van onze B2B-partners een persoonlijke band opgebouwd, daar is ook de gelegenheid voor omdat we klein genoeg zijn. Als er iets misgaat, dan praten we daar samen over en zoeken we naar een passende oplossing. Ik denk ook dat de band met onze B2B-partners er de afgelopen coronaperiode beter op is geworden.” Arjan: “Als je de risico’s afdekt of weghaalt, dan komt er weer vertrouwen in elkaar en kan je gewoon weer samenwerken. Hoeveel partijen hebben gezegd niet meer te willen samenwerken met de retail? Een flink aantal. Of hebben gezegd over te gaan op directe incasso. In dat geval haal je het ondernemerschap weg bij de reisagent. Ik zou zeggen, lever nettobedragen aan de doorverkoper aan. Laat de ondernemer zelf de verkoopprijs bepalen.” Tim: “Ik ben het hiermee eens, wij zijn behoorlijk flexibel en passen ons - met een paar speelregels - in de meeste gevallen aan op wat de partner wenselijk vindt. Ik denk dat we daardoor ook geliefd zijn. By far is het werken met een nettoprijs voor iedereen het gemakkelijkst, waardoor ondernemers een eigen toeslag kunnen bepalen.” Arjan: “Maar de systemen kunnen het niet aan. We kunnen niet herstructureren op basis van ‘computer says no’. Maar er moet wel echt iets gebeuren.” Tim: “Als je een avond de tafel mag delen met willekeurige personen, al dan niet levend, wie zou je kiezen?” Arjan: “Nelson Mandela, het lijkt me ongelooflijk interessant hoe hij maar bleef doorgaan vanuit de situatie

waaruit hij kwam. Hij wilde misschien wel helemaal geen president worden, maar werd het gewoon. Maar ik zou ook wel met Erich Honecker (voormalig DDR-leider) aan tafel willen zitten. Het heeft me altijd al gefascineerd hoe mensen in de tijd van de DDR leefden. Hoe krijgt iemand het voor elkaar om een land, een volk, tegen beter weten in zo vast te laten houden aan een bepaalde situatie, zodat die mensen ‘braindead’ worden. Ik vind het mateloos interessant hoe de psyche van de mens werkt; hoe heeft hij dat voor elkaar gekregen? Waarom wil je dat? Ik stond in het voorjaar van 1989 samen met vrienden bij de Berlijnse muur en vroeg me af of die muur ooit nog eens zou worden afgebroken. We kwamen toen tot de conclusie dat we dat waarschijnlijk nooit meer zouden meemaken. Amper een half jaar later was de muur afgebroken. Bizar toch? Maar ik zou ook eens met een voormalig inwoner van de DDR willen praten, die de praktijken van Honecker onderging. Dat lijkt me ontzettend interessant om die kant van het verhaal te horen.” Arjan: “En jij, wie zou jij uitnodigen aan tafel?” Tim: “Hilde, de kinderen en ik zijn net terug van een reis door Kenia, waar ik een boek over de Tweede Wereldoorlog heb gelezen. Dat ging over het verzet in Rotterdam, mijn familie komt uit die stad en zat in het verzet. Mijn opa heeft samen met het Canadese leger Nederland bevrijd en mijn oma heeft Joden onderdak

geboden. Haar eerste verloofde is in de oorlog vermoord, uiteindelijk is ze met de beste vriend van hem getrouwd, mijn opa. Mijn opa heb ik helaas nooit gekend en mijn oma is overleden toen ik een jaar of tien was. Het lijkt me heel bijzonder om met hen aan tafel te mogen zitten. Tijdens het lezen van dat boek heb ik vaak aan hen gedacht; zij hebben de Tweede Wereldoorlog écht zelf meegemaakt. Ik zou graag willen weten hoe het voor hen was, wat ze hebben gedaan en hoe ze het hebben ervaren. Ik heb van mijn moeder gehoord dat ze er nooit veel over hebben gesproken, dat vind ik wel een gemis. En geloof het of niet, maar ik dacht ook aan Nelson Mandela. Ik heb een paar boeken van hem gelezen, en daaruit blijkt dat hij een heel poëtisch persoon was. Hij kon dingen in het leven heel mooi in een paar zinnen beschrijven, zoals ‘een moedig mens is geen mens die geen angst kent, maar een mens die angst kent en het kan overwinnen’. Dit is zo’n krachtige zin; ik lees dit en neem het met me mee. Met Avila Reizen hebben we een aantal keer een tour gedaan waarbij mensen met een helikopter over Robbeneiland vlogen. Christo Brand vloog dan mee en vertelde over zijn tijd als bewaker van Mandela, een band die uitgroeide tot een hechte vriendschap. Hij vertelde dan ook over de adviezen die hij van Mandela kreeg en wat hij eraan heeft gehad. Nelson Mandela, was een hele bijzondere man.”

Wibi Soerjadi

INTERVIEW

“IK HEB NOG NOOIT GECRUISED MET DISNEY CRUISE LINE” DOOR:

SHARON EVERS

Wibi Soerjadi is componist en concertpianist, maar ook een enorme, en wellicht Nederlands bekendste, Disney-fan. Het liefst spendeert hij elke vrije minuut in Disneyland Paris, stilletjes genietend op een bankje met uitzicht op het Kasteel van Doornroosje. “Maar ik vind de attracties ook geweldig.”

aar komt jouw enorme liefde voor Disney vandaan? “De verhalen in mijn muziek zijn best wel ernstig en heel zwaar, de fantasie moet worden geprikkeld en Disney doet dat als geen ander. Als tegenhanger van de hele zware verhalen die worden gebruikt in de klassieke muziek, is Disney heerlijk licht. Daarnaast ben ik vanaf jongs af aan al gek geweest op alles wat Disney is.” Ben je weleens gevraagd om Disney-muziek te componeren? “Nee, dat niet. Ik heb wel een keer een bijzonder concert mogen geven ter gelegenheid van 50 jaar California in Disneyland Paris, voor het Kasteel van Doornroosje. Ik heb toen een medley gemaakt op allerlei Disneyklassiekers, Disneyland Paris maakte vervolgens een chorografie van vuurwerk op de maat van de muziek. Dat was fantastisch.”

‘‘

Ik maak altijd als eerste een sprongetje voor het Kasteel van Doornroosje, een soort kickstart

Hoe vaak kom je gemiddeld in Disneyland Paris? “Zo vaak mogelijk. Zodra het lukt, vind ik het geweldig om daar naartoe te gaan. Op bijzondere momenten, zoals tijdens Oud & Nieuw, maar ook tussendoor.”

Over bijzondere momenten gesproken, je hebt je 50ste verjaardag in Disneyland Paris gevierd. Hoe magisch was het? “Dat was geweldig en eentje om nooit meer te vergeten. Het park was speciaal voor mijn gasten en mij geopend; we hebben heerlijk gedineerd en er was een show voor het Kasteel van Doornroosje. Ik voelde me zo bijzonder, echt jarig.” Als je de toegangspoorten van Disneyland Paris binnenloop, wat doe je dan als eerste? “Ik maak altijd als eerste een sprongetje voor het kasteel van Doornroosje. Een soort kickstart van mijn bezoek. Ik sta ook altijd even stil in Main Street om alles in me te laten opnemen; maak wat foto’s en geniet van alles wat er om me heen gebeurt. Ik koop ook altijd in een van de bakery’s een Mickey-marshmallow met chocolade. Die moet ik altijd eten, zo lekker vind ik ’m. Als ik dat allemaal

heb gedaan, ga ik naar Peter Pan en The Pirates of the Caribbean. Ik vind het prachtige attracties. Tussendoor ga ik ook altijd even zitten op van die gezellige plekjes om een lekkere snack te eten en wat te drinken, zodat ik het park eens goed en rustig kan bekijken. Een van mijn lievelingsplekjes is bijvoorbeeld bij de radarboot, je hebt dan uitzicht op het water en de berg, ik haal dan mijn snacks bij Lucky Nugget. Ik ga ook altijd naar Harrington's Fine China & Porcelains om een mooi souvenir te kopen. Ik kan niet naar huis, zonder iets leuks te hebben gekocht.”

‘‘

Je wordt er geprikkeld in je denken, in je fantasie en in dingen die je wil ondernemen. Disneyland is fantastisch!

Jouw huis zal inmiddels een Disney-museum zijn? “Haha, het staat aardig vol. Maar er kan altijd meer bij en er komen ook telkens weer nieuwe artikelen. Ik vind dat het thuis ook magisch moet zijn.” Heb je een favoriet Disney Figuur? “Oei, dat is een lastige vraag. Maar als ik echt moet kiezen, dan zeg ik Mickey. Maar dan wel de oude Mickey die nog zwarte kraaloogjes had en het typerende rode broekje.” Disneyland Paris wordt steeds groter, onder meer met Frozen en Avengers. Past dat bij je? “Dat vind ik ook heel leuk, en ga ik ook zeker bezoeken als het is geopend. Maar eerlijk is eerlijk, de klassiekers vind ik leuker.” Disneyland Paris bestaat dit jaar 30 jaar, ben je al geweest? “Nee, nog niet. Ik wil binnenkort wel gaan, maar mijn agenda liet een bezoek nog niet toe. Gelukkig is het jubileumjaar nog lang, want ik wil het sowieso nog een paar keer beleven. Er zijn nu namelijk nog meer leuke dingen, zoals Disney D-Light voor het Kasteel van Doornroosje, Gardens of Wonder en de nieuwe snacks. Het kriebelt al…” Ga je altijd naar Disneyland Paris, of ook naar parken in andere landen? “Overal waar een Disneyland is, wil ik naartoe. Ik ben ook in Florida en Orlando geweest. In Disneyland Paris zijn de attracties veel nieuwer, moderner, maar in Orlando vind

je meer nostalgie. Ik vind het wel grappig om te zien hoe high tech ze in Parijs zijn. Je verwacht namelijk dat ze dat in Amerika zijn.” Ga je ook wel eens cruisen met Disney Cruise Line? “Dat heb ik dus nog nooit gedaan, daar ben ik ontzettend benieuwd naar. Ik ken een paar mensen die op een van de Disney-schepen hebben gecruised, zij vonden het geweldig. Ik moet het echt nog een keer doen.” Heb je voor onze lezers nog wat insider-tips? “Zeker, ga bijvoorbeeld tijdens etenstijd naar de attracties, de rijen zijn dan een stuk minder lang. Als je goed plant, dan scheelt het veel wachttijd. Ik vind het ook leuk om een paar rustmomentjes in te plannen, zodat je echt even van het park kan genieten om bijvoorbeeld de prachtige details die Disneyland Paris

INTERVIEW

heeft te bewonderen. Ik zie mensen weleens van attractie naar attractie hoppen, zo zonde. Zij missen zoveel schoonheid die het park heeft. Het is er zo prachtig en gedetailleerd. Maak ook eens een wandelingetje door het Kasteel, het glas-in-lood is er zo mooi.” Heb je tijdens een van die bezinningsmomentjes al veel hidden Mickey’s ontdekt? “Ja, heel veel. Maar ik moet eerlijk zeggen dat ik er nu wel een beetje klaar mee ben. Op een gegeven moment was ik vooral bezig met het zoeken van hidden Mickey’s dat ik de rest van het park bijna vergat. Ik heb het losgelaten en laat me nu verrassen.” Een dilemma: nooit meer naar Disneyland of nooit meer piano spelen? “Ai, dit is een onmogelijke keuze. Ik kan hier echt geen keuze in maken, stel je voor dat ik mezelf ga jinxen.”

Ga je ook nog naar andere bestemmingen op reis, of is het altijd Disneyland? “Zeker, ik vind het heel leuk om op vakantie te gaan naar bijvoorbeeld Cannes of Bonaire. Ik houd van reizen. Het liefst lig ik dan op een hagelwit strand en ik snorkel graag in een knalblauwe zee vol met mooi vissen. Het is of dat of Disneyland. Het is zo bijzonder en mooi dat je in Disneyland in een totaal andere wereld bent. Ze zorgen ervoor dat je de beroemde magie ook echt voelt. Het is ook niet leeftijdsgebonden, iedereen geniet op dezelfde manier. Het is voor iedereen. If you dream it, you can do it… je wordt er geprikkeld in je denken, in je fantasie en in dingen die je wil ondernemen. Disneyland is fantastisch!”

“JUIST NU IS HET ER MINDER DRUK” Met aantrekkende en in sommige gevallen explosieve boekingscijfers, gaat het reisspecialisten op dit moment voor de wind. Mensen willen weg. Hoe vergaat het de verre-reizenspecialisten en wat motiveert hen?

DOOR: RAHANNA VAN STAPELE

Malawi

substantieel deel van mijn omzet is, maak ik maatwerkreizen voor alle continenten.”

Tiny Koning

“JE MOET KIEZEN OM GEKOZEN TE WORDEN”

Tiny Koning (ZRA bij Travel Counsellors): “Ik werk al 34 jaar in de reiswereld en heb mij zestien jaar geleden aangesloten bij Travel Counsellors. Zo’n zes jaar geleden heb ik de keuze gemaakt om mij te specialiseren in maatwerkreizen. Mijn credo was toen: je moet kiezen om gekozen te worden. Hoewel Afrika mijn passie is en dat ook een

Hoe ontwikkelde je een passie voor Afrika? “Toen ik ongeveer twaalf jaar oud was las ik een boekje over de oorlogen tussen de Engelsen en de Zulu’s en tussen de boeren en de Zulu’s en bijbehorende omstandigheden. Ik was zeer onder de indruk en toen ik in 1992 mijn eerste reis naar Zuid-Afrika maakte, was ik verkocht.” Hoeveel reizen naar deze regio heb je al gemaakt? “Vanaf 2002 ben ik vrijwel elk jaar in ieder geval één of twee keer naar een van de landen in Oostelijk of Zuidelijk Afrika geweest. Samen met een lieve collega/vriendin heb ik

VERRE REIZEN

het gedrag van de dieren daar onderling is zo geweldig, daar kunnen wij als mensen nog veel van leren. Dat mogen meemaken en beleven, kan je maar op weinig plekken in de wereld.” Boek je op dit moment veel reizen naar Afrika? “Ja, ik heb zeer kortgeleden nog een paar prachtige Afrikareizen verkocht en ik hoop dat alle boekingen uit 2019, die iedere keer weer zijn doorgeboekt, nu allemaal kunnen doorgaan. Op dit moment is Zuidelijk Afrika het meest populair. Sommige mensen zijn nog huiverig en ik haal ze dan niet over; mensen geven veel geld uit en moeten er een goed gevoel bij hebben.” Zou je Afrikaanse landen (of bepaalde delen ervan) als een dure bestemming bestempelen? “Ja, sommige Afrikaanse landen zijn duur en dat heeft onder meer te maken met de logistiek. Alles wat men nodig heeft in een camp of lodge moet over grotere afstanden worden vervoerd. Neem de afgelegen gebieden van bijvoorbeeld Botswana en Zambia of het zuiden van Tanzania, daar worden in veel gevallen goederen alleen maar aangevoerd per vliegtuigje. Ook zijn de entrees voor de nationale parken heel hoog, reden daarvan is dat deze parken onderhouden moeten worden en een heel groot deel van de inkomsten worden gebruikt voor toezicht op stroperij, wat helaas nog veelvuldig voorkomt. Dus het zijn niet de gouden kranen in de lodges (die zijn er ook niet), maar de aanverwante kosten.”

tot aan de coronapandemie vrijwel elk jaar zelf een studiereis georganiseerd naar een land waar we nog niet of te lang geleden waren geweest om klanten nog goed te kunnen adviseren. Dat is een behoorlijke investering, maar het verdient zich zeker terug.” Wat is het aan Afrika dat het bijzonder en onderscheidend maakt? “Ik ben een echte natuurliefhebber en houd heel erg van couleur locale. Qua natuur is de flora en fauna van Afrika ongeëvenaard. Er zijn ongelooflijk veel mooie natuurgebieden op onze aarde en ik heb het voorrecht gehad dat ik veel van deze gebieden heb gezien, maar in de Afrikaanse bush of op de savannes heb je alles. Het observeren van

Wat zijn jouw persoonlijke tips? “Die zijn per land verschillend; voor Botswana bijvoorbeeld vind ik mobile camping een geweldige ervaring. Op die manier voel, hoor en ruik je de natuur op zijn best. Als je een meer diverse reis wil maken, is Zuid-Afrika de meer aangewezen bestemming en hier kan je heel goed zelf rijden. Dit kan overigens ook goed in Namibië. Daarnaast vind ik dat je kwaliteit boven kwantiteit moet zetten en dat betekent dat je beter een aantal dagen minder heel goed op reis kunt gaan, dan per se drie weken weg en met minder genoegen nemen. Heel ongerept en nog weinig bezocht zijn delen van Zambia en West-Tanzania. Maar ook Malawi - het warme hart van Afrika - is een nog vrij onbekende, maar prachtige bestemming. Hoewel er in bepaalde landen door ervaren 4-wheeldrivereizigers wel zelf wordt gereden, wordt in deze landen in vrijwel de meeste gevallen met gids/chauffeur gereisd. Of via fly in.”

Tegalalang Rice Terrace, Ubud, Bali, Indonesië

Ingrid Rombouts

“BEGEEF JE BUITEN DE GEBAANDE PADEN”

TRAVEL TREND Deze zomer is er een inhaalslag in verre reizen geweest, met veel relatief last-minute vertrek. Bij Travel Trend is hard gewerkt om al deze reizen te boeken, totdat de verre reizen-specialist tegen de grenzen van de beschikbaarheid van vluchten, accommodaties, huurauto’s en campers aan liep. Travel Trend richt zich nu op boekingen met vertrek vanaf augustus 2022. Hierbij valt op dat de aandacht inmiddels verschuift naar Australië en Nieuw-Zeeland. Deze bestemmingen behoren tot de laatste landen die na de pandemie de grenzen hebben geopend. Zo is het pas sinds 1 mei weer mogelijk om naar Nieuw-Zeeland te reizen. De grenzen van Australië zijn al langer open en daarom vertrekken de komende maanden veel reizigers naar Down Under. Andere populaire bestemmingen in het najaar en winter populair zijn Zuid-Afrika, Namibië, ZuidAmerika en Florida.

Ingrid Rombouts (ZRA bij YourTravel) is al 22 jaar werkzaam als reisspecialist en geeft aan nog steeds heel veel voldoening uit haar werk te halen. “Dat merk je zeker tijdens zo’n pandemie. Dan is er twijfel of je wel of niet moet doorgaan, maar zodra er dan weer wordt opgevraagd of geboekt krijg je weer volop energie. Toen ik nog op het reisbureau werkte, kwam ik voor het eerst in Azië en vond ik het meteen een hele bijzondere omgeving. Dat was in Maleisië, wat eigenlijk best een westers land is vanwege de Engelse voertaal. Daardoor, en door het goede openbaar vervoer, is het een ideale bestemmingen voor een eerste keer in Azië. Later volgden meer reizen naar onder meer Sri Lanka en Singapore.”

gesloten, die soms wel de kans aangrijpen om te renoveren. Vanuit Nederland lopen er al hele mooie projecten.”

Bali Ingrid bezoekt en boekt zelf voornamelijk Bali en Thailand. “Naast mijn werk als reisspecialist en mijn totale aanbod verhuur ik daar villa’s, inclusief personeel. Twee ervan zijn in eigen beheer en de andere verhuur ik voor derden.” En haar favoriet? “Toch wel echt Bali. Op een gegeven moment leer je daar wat mensen kennen en bouw je een sterke band op. Ik probeer de mensen daar ook veel te helpen, onder meer door een van mijn huizen beschikbaar te stellen voor een gezin in nood. Ze hebben het daar de afgelopen periode echt heel zwaar gehad. Er zijn nog veel hotels

Minder druk Op de vraag wat Azië voor haar bijzonder maakt en waarmee ze klanten overtuigd, antwoordt ze: “Rust, als ik daar weer een poosje ben geweest, dan word ik heel rustig en heb ik naar mijn gevoel echt een reset gemaakt. Juist op dit moment is het daarom misschien nog wel extra prettig om die kant op de te gaan, het is er minder druk. Dat vertel ik ook aan mijn klanten.”

Lastig Ingrid geeft aan dat het verkopen van verreen Azië-reizen nog heel lastig is, maar dat het inmiddels wel loopt. “Voor de periode na de zomer, de kerst en oud en nieuw staan er weer boekingen. Ook voor de meivakantie van volgend jaar en voor komende zomer heb ik enkele pakketreizen geboekt. De bestemmingen zijn nu vooral Bali en ZuidThailand. In het geval van Bali gaat het meestal om een rondreis, want het eiland is natuurlijk te mooi voor enkel bezoekjes aan stranden en beachclubs.”

Familiereizen Het klantenbestand van Ingrid bestaat veelal uit jonge stellen en gezinnen, vaak met

Rwanda, once in a lifetime... Ontdek One&Only Resorts in Travel Impressions stijl

One&Only

NYUNGWE HOUSE

G O R I L L A’ S N E S T

Rwanda

oudere kinderen. “De families willen dan graag nog één grote en bijzondere reis samen maken, bijvoorbeeld ter ere van een 25-jarig huwelijk. Op de vraag hoe de doelgroep veranderd is, antwoordt Ingrid: “Ik denk dat er vroeger meer backpackers naar Thailand gingen. Dat is echt minder geworden. Mensen geven wat meer uit, willen iets meer luxe maar ook juist zekerheid.” Vraagt Azië vergeleken met andere bestemmingen om grote reissommen? “Nee, zeker niet. Ter plaatse is alles heel goed betaalbaar en kwalitatief hoogstaand. Maar je moet wel investeren in je vlucht. Ik denk sowieso dat als je op reis gaat, je wel rekening mag houden met een wat ruimer budget. Het is zo zonde als je moet afzien van belevenissen als je ook net iets langer had kunnen sparen.” Top vijf Als Ingrid een persoonlijke top vijf moet samenstellen, geeft ze aan dat het wat haar betreft niet puur om de bestemming gaat, maar ook om het moment en het gezelschap waarin je verkeert. “Maar natuurlijk heb ik zo mijn favorieten op Bali, zoals Campuhan Ridge Walk, een wandeltocht door de rijstvelden bij Ubud, of Finns Beach Club in Canggu voor de leuke feestjes. Ook top is een lunch bij Warung Dedari, voor de lekkerste soto ajam. En natuurlijk mag je de Nungnung-watervallen niet overslaan en moet je zeker gaan snorkelen bij Labuan Amuk Beach. Er is daar prachtig koraalrif.” Lokale bevolking “Wat je echt moet doen, is zorgen dat je je buiten de gebaande paden begeeft. Ik werk met ResiRest, een social impact-organisatie die in 49 landen het contact verzorgt tussen de lokale bevolking en de toerist. Je gaat mee boodschappen doen op de markt of je sluit gewoon aan bij het ontbijt of avondeten van een lokaal gezin. En daar komen echt de mooiste gesprekken uit voort.”

Pura Luhur Uluwatu-tempel bij zonsopgang

“WE ZIEN STEEDS LANGERE VERBLIJVEN.”

Tryntsje Jaspers (specialist bij Untamed Travelling): “De Malediven zijn de ultieme relaxbestemming, een heel bijzonder stukje paradijs op aarde waar veel mensen naar op zoek zijn in drukke tijden. Het gevoel er helemaal uit te zijn, weg van alles en dat gecombineerd met een azuurblauwe zee, witte stranden, huisjes op palen in zee, overheerlijk eten en niet te vergeten een geweldig onderwaterleven maken de Malediven een unieke en zeer gewilde bestemming.” Wie zijn de meest geziene gasten op de Maladiven? “De Malediven zijn en blijven natuurlijk de perfecte huwelijksreisbestemming. Veel resorts hebben faciliteiten voor gezinnen met kinderen, zoals kidsclubs en ruime bungalows en dus zie je er tijdens schoolvakanties veel families met kinderen. Toch zijn het over het algemeen vooral stellen die hier verblijven, hetzij om er even helemaal uit te zijn van het drukke leven thuis, maar ook pensionado’s genieten hier graag nu ze alle tijd van de wereld hebben. We zien dat er steeds langer op de Malediven wordt verbleven. Was dit voorheen vaak maximaal een week, een groeiend aantal reizigers brengt er langer door om er ten volste van te genieten.” Hoe belangrijk is de Nederlandse markt voor de regio? “Nederlanders weten hun weg goed te vinden naar de tropische archipel. Als bestemming, maar ook in combinatie met bijvoorbeeld een bezoek aan Dubai of Sri Lanka. We zien dan ook een groeiende interesse in een verblijf op de Malediven. Het merendeel van de reizigers blijft de hele periode

UNTAMED MALDIVES Heb jij interesse in een zorgeloze vakantie op een paradijselijk eiland met een zwoel klimaat en een betoverende onderwaterwereld? Kies dan voor de Malediven. Robinson Crusoë-eilanden worden ze ook wel genoemd, of ‘Het Laatste Paradijs’. Bijnamen die de Malediven danken aan de vele wuivende palmbomen en lege stranden die omringd zijn door lagunes en kristalhelder water vol tropische vissen en koralen. Boek je verblijf bij de Signature Collection van Hideaway Beach Resort & Spa, en maak nieuwe herinneringen vanuit een buitengewoon luxueuze privévilla met de faciliteiten van een veelsterrenhotel. Geniet van rust, privacy en VIP-service, Where the world can’t find you...

Untamed Travelling www.untamedtravelling.com

•

info @untamedtravelling.com

•

+31 487-540367

•

+32 38 08 71 46

in hetzelfde resort. Door corona was het natuurlijk moeilijk om eilanden te combineren, voor het zogenaamde island hopping. Deze trend komt nu wel terug en we zien dat reizigers die langer kunnen blijven graag resorts (veelal bestaande uit privé-villa’s) combineren of bijvoorbeeld een verblijf in een resort afwisselen met een meerdaagse zeilcruise.” Wat is jouw persoonlijke top drie? “Eigenlijk is er maar één antwoord mogelijk: dat zijn de Malediven zelf. Het draait om de setting, het prachtige huisje op palen in zee en het kleurrijke onderwaterleven. Maar als ik dan toch specifieker moet zijn; ten eerste het onderwaterleven. De eilanden zijn omringd door mooie koraalriffen. Vaar met een dhoni of liveaboard-boot naar diverse locaties voor een stroomduik, waarbij je wordt meegevoerd op de stroming en de enorme diversiteit van het zeeleven voorbijglijdt. Een spectaculaire duikspot is rondom de Baa Atol vanwege de grote hoeveelheid manta’s en walvishaaien. Ten tweede de spa’s. Elk hotel heeft een eigen spa of een spa van wereldberoemde ketens als Six Senses en Mandara. Ze specialiseren zich in

Malediven

eigen behandelmethodes en luxe therapieën, kies voor W Retreat & Spa, Four Seasons Landaa Giraavaru of One & Only Reethi Rah. Ik sluit af met watersporten, waar de Malediven perfect voor zijn, en raad met name de boottochten aan. Bewonder de sterrenhemel vanaf de boot of spot de meezwemmende dolfijnen.” Heb je nog tips voor reizen op en naar de eilanden? “De Malediven kennen twee seizoenen. Het droge seizoen, van december tot eind mei, wordt gezien als de beste reistijd. De overige maanden kennen regelmatige buien en sterke wind, maar door de constante temperatuur van 29 graden blijft het genieten van watersporten en resortfaciliteiten. Het kan een flinke besparing opleveren om te kiezen voor een verblijf buiten het hoogseizoen, ook door fijne aanbiedingen. En als het kan, zou ik kiezen voor een transfer naar het resort per watervliegtuig. Het uitzicht vanuit het kleine vliegtuigje op de tropische eilanden die verspreid in zee liggen is iets om nooit meer te vergeten.”

Rondreizen Australië en Nieuw-Zeeland boek je bij Travel Trend

Nu boekbaar t/m maart

2023

Lucky Bay Beach Esperance

Reizen naar Australië en Nieuw-Zeeland is weer mogelijk. Boek nu de roadtrip van jouw klant. Per camper, huurauto of bus.

Kings Canyon

Actuele prijzen vind je op traveltrend.nl

Australië en Nieuw-Zeeland behoren tot de laatste landen die hun grenzen na de pandemie weer hebben geopend. Veel reizigers staan daarom in de startblokken om deze winter hun (uitgestelde) droomreis te maken. Bij Travel Trend kun je nu al boeken voor 2023, de campers zijn zelfs al boekbaar tot en met maart 2024.

De snelste route naar een boeking? Vraag nu een offerte aan en vermeld namen conform paspoort en budget van jouw klanten.

Meer weten? Bel 010 289 18 41 of kijk op traveltrend.nl. Hooker Valley Track

Flexibel, vriendelijk en bereikbaar

www.traveltrend.nl

Huiverig Tegenwoordig werkt Frank samen met collega Marlies de Baar. “Ik kan alles bij elkaar zoeken en samenstellen, en zij neemt het administratieve deel op zich, fantastisch dat dat zo kan. Op dit moment lopen de boekingen voor Noord-Amerika wel, maar langzaam en soms ook pas voor 2023. Ook door de situatie in Oekraïne worden mensen weer huiverig. Van de reizen is een groot deel familievakanties; stedentrips naar New York of Florida, of routes langs de westkust.” Was het vroeger anders? “Mensen geven nu meer uit en kiezen gemakkelijker voor meer luxe, vooral nu na de pandemie zien we dat sterk. De wereld is kleiner geworden en vliegtickets zijn goedkoper. Mensen schrikken niet van de prijzen in Noord-Amerika.”

Grand Teton National Park

Frank Nonhebel

“IN AMERIKA KAN ALLES”

Frank Nonhebel (ZRA bij The Travel Club) is met zijn 49 jaar in de branche gerust zeer ervaren te noemen. “Ik organiseer al reizen sinds 1973. Mijn eerste Amerikareis vond plaats in 1984. Ik werkte toen bij Arke en mocht mee op een elfdaagse reis langs de westkust. Ik had toevallig een internationaal rijbewijs en mocht dus in zo’n echte Cadillac rondrijden. Dat sprak zo tot de verbeelding.” Diversiteit Het jaar na zijn studiereis ging Frank direct terug naar Amerika, dit keer met zijn vrouw. “Vanaf dat moment ben ik bij het land blijven hangen. Mensen kwamen uiteindelijk van heinen en ver naar mijn kantoor voor mijn ervaring en expertise. Inmiddels ben ik al zo’n 60 keer die kant op geweest en in 43 staten geweest. Terugblikkend zijn mijn favorieten toch Florida, Alaska en Noord- en Zuid-Dakota, die laatste twee echt vanwege de natuur. Wat Noord-Amerika voor mij zo kenmerkend maakt, is de diversiteit. Alles kan en alles is mogelijk. Mensen van alle ranken en standen zoeken ook graag contact met je, en zo eindig je vaak met veel bijzondere gesprekken en ontmoetingen.”

Geschiedenis Over een goede optie voor first-timers hoeft hij niet lang na te denken. Frank: “Dan zou ik een reis New York/Florida aanraden. En voor de reizigers die er misschien al eerder zijn geweest of écht iets bijzonders willen? In Dakota en Wyoming vind je fantastische natuur. Ook Oregon is een echte aanrader, omdat je daar echt een duik kan maken in de Amerikaanse geschiedenis; het is een vaak gemaakte opmerking dat Noord-Amerika geen interessante geschiedenis biedt. En Maine en New England vanwege de echt ruige natuur, dat is heel mooi om te zien. De route Seattle - Los Angeles met zijn ruige kust en Red Woods, dat is ook een echte aanrader. Mensen die New York bezoeken, raad ik aan een middagje lekker in Central Park te gaan zitten. Dan maak je de echte New Yorkse bevolking en ervaring mee. Voor liefhebbers van natuurparken raad ik als alternatief voor Yellow Stone, Grand Teton Park, net eronder, aan. Daar is het veel rustiger.” Afstanden Frank heeft ook nog advies voor zijn collega’s: “Ga echt zelf. Je moet de sfeer en cultuur voelen om het te verkopen. En wat betreft autohuur; kies ten eerste voor een huurauto die niet te klein is. Vaak zijn Nederlanders kleine auto’s gewend en huiverig iets groters te huren. Maar dat heeft iedereen daar en is veel comfortabeler, want vergis je niet in de afstanden en dan vooral langs de westkant. Je rijdt vergelijkbare afstanden als je op vakantie naar Italië gaat. Een camper boek ik voor mijn klanten vaak enkel voor een rondje natuurparken, maar voor de echt lange afstanden zijn ze niet zo ideaal.”

ONTDEK DE NOORSE FJORDEN MET HET NIEUWSTE SCHIP DE ROTTERDAM

CRUISEN VANUIT NEDERLAND Meerdere bestemmingen zien en maar één keer je koffer uitpakken tijdens een cruisevakantie. Vertrek gemakkelijk vanuit Nederland met het nieuwste schip de Rotterdam, onder andere richting de Noorse fjorden. Holland America Line kent deze wateren als geen ander en neemt je mee op avontuur tussen de gletsjers en fjorden, rotswanden en watervallen, pittoreske vissersdorpen en levendige steden. Een cruise met Holland America Line is standaard inclusief: volpension, luxe & ruime accommodatie, bruisend entertainment & persoonlijke, vriendelijke service.

NIEUW SCHIP

7 nachten Noorse Fjorden

7 nachten Viking Saga’s

14 nachten het beste van Noorwegen

Rondreis Amsterdam | Schip: Rotterdam 17* juli, 11 & 25 september 2022

Rondreis Amsterdam | Schip: Rotterdam 10* & 24* juli, 21 augustus, 18 september 2022

Rondreis Amsterdam | Schip: Rotterdam 10* & 17*^ juli 2022

Vanaf

€699,-*p.p.

Vanaf

€699,-*p.p.

Vanaf

€1.429,-*p.p

Bij vragen en/of informatie neem contact op met jouw Business Development team: salesnl@hollandamerica.com / 010 2976614. Kijk ook op hollandamerica.com. *Voorwaarden: Tarieven zijn o.b.v. een dubbele bezetting en op de cruise waar een * achter is geplaatst. Inclusief havengelden, belastingen en heffingen, exclusief optionele crew appreciation. ^Reisroute varieert, zie hollandamerica.com voor details. Afhankelijk van beschikbaarheid en o.v.v. prijswijzigingen, druk- en zetfouten. Tarieven zijn non-refundable, dienen direct (aan)betaald te worden. Beperkingen kunnen gelden. Voor de volledige voorwaarden kijk op hollandamerica.com. Registratie schepen: Nederland..

DAC (Dental Aestetic Clinic)

Er wordt een haartransplantatie uitgevoerd in de Dr. Zaradis kliniek

REPORTAGE

“We gaan geen Brazilian Butt Lift aanbieden” DOOR:

SHARON EVERS FOTOCREDITS: DIETERT BLEIJS

Als het aan Riks de Jong ligt, pakken zijn (potentiële) klanten voor tandheelkundige behandelingen en haartransplantaties het vliegtuig naar Side en Alanya in Turkije. Maar ook mensen die afhankelijk zijn van nierdialyse biedt hij onder het touroperatormerk Steroma MED Reizen een heerlijke, bijna zorgeloze, vakantie aan de Turkse Rivièra aan. Travelpro’s Sharon Evers reisde met hem mee op werkbezoek en pakte meteen Riks’ DJ- en artiestenreizen mee.

Telkens als ik Riks spreek, steekt hij zijn enthousiasme over zijn DJ- en artiestenreizen niet onder stoelen of banken. “Ik organiseer deze reizen al ruim twintig jaar, je moet echt een keer meegaan.” Op de vraag waarom deze reizen anders zijn dan die van andere reisorganisaties, antwoordt Riks: “De groep verblijft in een superluxe all-inclusive hotel, het ontbreekt ze aan niets. Overdag kunnen ze doen en laten wat ze willen, maar we zien vaak dat mensen elkaar toch opzoeken. Het ene groepje trekt eropuit, terwijl anderen de hammam, de zee of het zwembad opzoeken. In de avond is er op telkens wisselende locaties een groot feest; twee DJ’s en drie geweldige artiesten maken er telkens weer een topavond van. De ene keer is het in het hotel, de andere keer in een restaurant en weer een andere keer op een geweldige locatie in een ander hotel. Eten, drinken en muziek en dat de hele avond. Na het feest staat er een bus klaar die de gasten weer terugbrengt naar hun accommodatie.”

Zingen, dansen en lachen

Dat de formule werkt, blijkt als ik eind april incheck in het ultra all-inclusive vijfsterrenresort Villa Side Residence in Side. De DJ- en artiestenreis 2022 is dan al een paar dagen bezig, waardoor ik de reacties van Riks’ gasten kan polsen. De één is nog lovender dan de ander. “Mijn man houdt niet van vakanties, dus ik ben nu samen met een vriendin op reis. We hebben het hartstikke leuk met elkaar, door de groepsreis hebben we ook twee andere vrouwen leren kennen en dat klikt erg goed. ’s Avonds hoeven we ons niet bezig te houden met wat we gaan doen. Dat heeft Riks al geregeld. We zingen mee met de liedjes van de artiesten.” Een andere gast laat weten dat ze vooral de vrijheid, blijheid van de reis kan

waarderen. “Niets moet en alles mag. Als ik zin heb om naar de markt te gaan en mijn man niet, dan is dat geen probleem. Hij gaat dan met anderen naar het zwembad en ik vind wel iemand die met mij mee wil. Weet je wat ook fijn is aan deze reis? Je hebt altijd aanspraak, normaal zitten we met zijn tweeën op een terrasje en dan zijn we binnen een uur wel uitgepraat met elkaar. Dat is nu niet zo. En we worden elke avond vermaakt, de artiesten zingen fantastisch. We drinken, zingen, dansen en lachen heel wat af.” Aan een andere gast vraag ik of hij er de volgende keer weer bij is. Zijn antwoord: “Zeker weten, ik ga al jaren mee en voor de goede prijs kan ik het zeker niet aan me voorbij laten gaan, volgens mij verdient Riks er niet veel aan.” Als ik Riks vertel over de enthousiaste reacties van zijn groep, lacht hij van oor tot oor. “Ik zei het je toch?”

‘‘

We hebben een goede naam hoog te houden. We doen het goed, of niet en daarom zijn we ook altijd eerlijk in ons advies Vakantie voor iedereen

Back to business; de DJ- en artiestenreizen organiseert Riks vanuit TravelXL at Home, de

medische reizen vallen onder Steroma MED Reizen. In 2016 lanceerde Riks samen met Annie van Meijl het touroperatormerk, dat lid is van de VvKR en waarmee de ondernemers onder meer dialysereizen naar Turkije aanbieden. “Iedereen moet kunnen genieten van een vakantie in het buitenland, ook mensen die gebonden zijn aan (thuis)dialyse vanwege nauwelijks werkende nieren”, zegt Riks. “Een aantal jaren geleden werd ik benaderd door een maatschappelijk werkster, die verbonden is aan een dialysekliniek in de regio. Zij vertelde dat mensen die thuis hun nieren zo’n acht uur per dag of nacht moeten dialyseren helemaal niet op vakantie kunnen gaan. Dit zijn vaak redelijk jonge mensen in de bloei van hun leven en zij vond het erg frustrerend dat de meest actieve doelgroep van de mensen met nierfalen niet meer op vakantie kon. Daar zijn we met dit concept op in gesprongen. Annie heeft voor Steroma haar eigen appartementencomplex Maxima Residence in Mahmutlar, dichtbij Alanya, exclusief beschikbaar gesteld. Het complex ligt in Turkije en hierdoor heb je vanzelfsprekend te maken met regels, wetten en verantwoordelijkheden, vandaar dat de uitvoering van het plan en het verkrijgen van de licentie met het Başkent universitair-ziekenhuis in Alanya ruim vijf jaar in beslag heeft genomen. Dit ziekenhuis heeft het dialyseapparaat in het complex geplaatst en neemt alle medische zorg op zich.” Steroma biedt alleen het complex aan, de vluchten en dergelijke gaan via het reisbureau, waardoor elke reisadviseur het kan boeken. De privétransfer van en naar de luchthaven met hostess is inclusief, net als de bloedafname bij aankomst en het verdere medische traject. Riks: “Klanten hebben een overeenkomst met hun reisbureau en daarnaast wordt er een overeenkomst afgesloten met het ziekenhuis in Alanya, daarin worden alle medische zaken extern geregeld. Dat loopt rechtstreeks tussen het ziekenhuis in Nederland en dat in Turkije, het betreft persoonlijke informatie waar wij buiten blijven.”

Zorgeloos

In het Başkent universitair-ziekenhuis leidt arts Sahin Bedir (hoofd international department) ons rond en vertelt dat het ziekenhuis een dialysecentrum in huis heeft dat ruimte biedt aan 50 bedden. “In totaal heeft ons ziekenhuis 20 dialysecentra door heel Turkije. Vanuit onze expertise weten we precies wat de patiënt, maar in dit geval vooral vakantieganger, nodig heeft. Alle medische zorg nemen we op ons en we staan in nauw contact met de Nederlandse arts. Het ziekenhuis ligt zo’n twintig minuten rijden vanaf het appartementencomplex, waardoor de vakantieganger in geval van nood heel snel bij ons is. Maar daar gaan we niet van uit, mensen komen vooral om te genieten van een zo zorgeloos mogelijke vakantie.”

‘‘

Het is een winwinsituatie; het gebit wordt weer als nieuw, en je geniet van een welverdiende vakantie aan de Turkse kust Lachen, zonder zorgen

Onze volgende stop is de DAC (Dental Aestetic Clinic) kliniek in Alanya, naast deze vestiging heeft DAC ook tandheelkundige klinieken in Side en Manavgat. “Ik heb ontzettend goed contact met de directeur/eigenaar van Villa Side Residence, waar we momenteel verblijven voor onze artiestenreizen. Haar man heeft drie prachtige tandheelkundige klinieken in de buurt van Side en zocht iemand die hen vanuit Nederland kon vertegenwoordigen. Ik zag meteen een kans voor Steroma, onder het label Smile4U hebben we tandheelkundige reizen toegevoegd aan het aanbod. Veel mensen durven niet eens te lachen of zelfs te praten vanwege hun slechte gebit.

REPORTAGE

Sharon Evers en Riks de Jong

Via Steroma kunnen zij hun gebit laten aanpakken tegen eerlijke en nette prijzen. Vanuit Steroma wordt de pakketreis verkocht die bestaat uit een vlucht, transfer en accommodatie en het tandheelkundige gedeelte ligt onder de verantwoordelijkheid van de kliniek.”

Eigen beheer

Uğur Can Agan (tandheelkundige en mede-eigenaar DAC) heet ons van harte welkom en leidt ons rond door zijn prachtige praktijk. Op de vraag waarom iemand uit Nederland zijn of haar koffers zou moeten pakken om iets aan zijn of haar gebit uit te laten voeren in Turkije, antwoordt Uğur: “Wij hebben de allernieuwste technieken in huis die garant staan voor de beste resultaten, die worden uitgevoerd door onze genormeerde tandartsen en dat allemaal tegen de meest gunstige prijzen. Daarnaast is het een win-winsituatie; het gebit wordt weer als nieuw,

en je geniet van een welverdiende vakantie aan de Turkse kust die door Steroma tot in de puntjes wordt geregeld.” Nog even over de gunstige prijzen (die te vinden zijn op smile4u.nl), Uğur laat weten dat die zo aantrekkelijk kunnen zijn, omdat DAC alles in eigen beheer heeft, zoals tandtechnici en laboranten, en dus onafhankelijk is van derden.”

Geen verrassingen

Uğur zegt dat hij en zijn team alle mogelijke tandheelkundige behandelingen kunnen uitvoeren; van implantaten en kronen tot het bleken van tanden, die voorafgaand eerlijk en duidelijk worden besproken met de patiënt. “Voordat de patiënt vanuit Nederland bij ons in Turkije komt, is er al een digitaal prototype naar hem gestuurd, zodat hij kan zien hoe het gaat worden. De patiënt kan het ontwerp dan eventueel laten aanpassen naar zijn persoonlijke wensen, de een vindt de kleur te wit of juist niet, de tanden te lang of juist te kort, dat soort dingen. Hierdoor staan patiënten niet voor verrassingen.” Uğur gaat verder: “De meeste behandelingen worden binnen een kleine week uitgevoerd, van begin tot eind inclusief verschillende nacontroles. Soms kan het sneller, maar dit is afhankelijk van de gezondheid en botstructuur van de patiënt. Als

iemand kiest voor implantaten dan zien we diegene graag drie maanden later nog eens terug voor een nacontrole.” Je mag er niet vanuit gaan, maar ik wil natuurlijk ook weten wat er gebeurt als er echt iets misgaat. “Mocht er na de behandeling in Nederland onvoorziene complicaties optreden, dan kan de patiënt altijd naar zijn eigen tandarts in Nederland. We zullen hem of haar voorzien van alle informatie, maar weet ook dat we vervolgens alles in werking stellen om kosteloos terug te reizen naar Turkije.”

Eerlijk advies

Onder het mom; nu we er toch zijn, vraag ik aan Uğur of hij mijn tanden kan bleken. Hij ziet al snel dat ik ooit een stukje van mijn voortand heb afgebroken en zegt dat ik mijn tanden niet moet laten bleken, omdat het aangezette stukje duidelijk zichtbaarder wordt. Helaas voor mij, maar zijn eerlijke advies kan ik zeer waarderen.

Als je haar maar goed zit

Next stop: haartransplantatie. Op het vliegveld van Antalya zag ik al een aantal kalende mannen met kleine ietwat bebloede gaatjes in hun schedel. Dat klinkt luguberder dan het in werkelijk is, daar ga ik gemakshalve van uit. Maar deze mannen hebben een haartransplantatie ondergaan, een behandeling die je steeds vaker ziet en die Steroma ook aan haar aanbod heeft toegevoegd. Riks: “We zien dat veel mannen die hun gebit laten renoveren ook hun haargrens willen aanpakken. Deze mensen zijn onzeker over hun uiterlijk en via Steroma willen we dat weg zien te nemen.”

Onzekerheid

In de Dr. Zaradis kliniek in Alanya worden we opnieuw hartelijk ontvangen door dokter Fatih Cataldas (operationeel directeur), hij laat weten circa 60 klinieken te hebben onder hun paraplu verdeeld in heel Turkije. In de kliniek spreek ik een man die een paar jaar geleden zijn inhammen heeft laten opvullen met eigen haar. “Ik voelde me onzeker en wilde daar iets aan doen. Gelukkig kan dat. Ik heb er geen seconde spijt van gehad. Het is een levensveranderende positieve ervaring. Of het pijn deed? Eigenlijk niet, mijn schedel werd verdoofd en na een tijdje begon mijn haar weer te groeien. Het enige nadeel is dat je daarop moet wachten…

Başkent universitair-ziekenhuis

haha.” Fatih zegt dat hij daar helemaal gelijk in heeft. “We hebben de snelheid van het groeien van het haar helaas niet in de hand, maar na zes tot acht maanden zien we het beste resultaat. En we hebben je onzekerheid weten weg te nemen, dat is voor ons ontzettend belangrijk. Belangrijker nog dan dat we aan de haartransplantatie verdienen. Voorheen was het alleen weggelegd voor de rich & famous, tegenwoordig is het voor veel meer mensen bereikbaar. Dat vinden we erg fijn.”

'We doen het goed, of niet'

Fatih laat weten dat niet iedereen geschikt is voor een haartransplantatie. “We kijken altijd als eerste naar de mentale en geestelijke gezondheid van een patiënt. Bij bijvoorbeeld ziektes en allergieën voeren we geen transplantaties uit, omdat de kans op complicaties dan groot is. We hebben een goede naam hoog te houden. We doen het goed, of niet. We zijn daarom ook altijd eerlijk in ons advies. Het merendeel van de mensen die een haartransplantatie laat uitvoeren is man, af en toe zien we vrouwen met haarziekten binnen onze kliniek. Maar vrouwenhaar is dunner en minder stug, en daardoor minder goed geschikt voor een haartransplantatie.”

REPORTAGE

Elke seconde telt

Mensen die een haartransplantatie laten uitvoeren moeten niet alleen geduld hebben bij het groeien van het haar, maar ook tijdens de behandeling. De arts laat weten dat een persoon gemiddeld zes tot acht uur in de stoel ligt tijdens de transplantatie, voorafgaand en naderhand wordt alles goed gecontroleerd door de artsen. “De patiënt voelt elke seconde verbetering, het is namelijk geen grote operatie, het voelt meer als een schaafwond die iedereen wel kent. Mensen krijgen een antibioticakuur en speciale shampoo mee naar huis. In de drie dagen na de behandeling raden we aan om niet de zon op te zoeken, daarna is het geen probleem. Hierdoor kan je een haartransplantatie goed combineren met een vakantie aan de Turkse kust.”

Overnachten

Vanuit Steroma neemt Riks het toeristische gedeelte en de adviserende rol op zich, het medische gedeelte ligt net als bij de tandheelkundige behandelingen en dialysereizen bij de kliniek. De medische behandelingen zijn gecoverd, de vluchten en de accommodaties vallen onder het specialisme van Riks. “Ik kom al ruim twintig jaar in Side en Alanya

en ken er zoveel mensen, met veel van hen heb ik een vriendschappelijke band opgebouwd. Dat maakt zakendoen een stuk gemakkelijker. Voor elk type klant heb ik een accommodatie ter beschikking. Het superluxe all-inclusive vijfsterrenresort Villa Side Residence is bijvoorbeeld geschikt voor gezinnen, volwassenen en jongeren die het tijdens hun vakantie aan niets wil ontbreken. Het is een redelijk groot complex, maar ergens ook heel knus en gezellig. Om de hoek vind je enkele winkeltjes en de zee bereik je binnen paar minuten wandelen. Het resort ligt zo’n zeven kilometer vanaf het oude centrum van Side, dat echt de moeite waard is. Fantastisch gewoon, hoe ze oud en nieuw daar hebben weten te combineren.”

Sprookje aan het strand

Voor wie het liefst overnacht in een kleinschalig adults-only hotel midden in Alanya, raadt Riks Alaaddin Beach Hotel aan. Cem Tokuş (General Manager) nodigt ons uit voor een lunch en zegt: “Alaaddin Beach Hotel is het eerste hotel van Alanya en biedt momenteel 65 kamers en een superromantische Jasmin-suite met veel privacy die een geweldig uitzicht geeft over de kust van Alanya.” Dat Cem niet heeft gelogen, blijkt als ik een kijkje

Alaaddin ga nemen in deze suite. Wat een plaatje, overigens net als de rest van het hotel. “Mijn vader had destijds een vooruitziende blik door precies op deze plek aan het mooiste stukje strand van Alanya een hotel te bouwen; er stond in 1965 niets. Inmiddels is de kustlijn aardig volgebouwd met hotels, winkels en restaurantjes, maar we zijn erg trots op ons kleinschalige hotel dat we als een familiebedrijf hebben weten op te bouwen.”

Alle budgetten

Riks: “Voor mensen met een kleiner budget raad ik het driesterrenhotel Cleopatra Journey aan, dit hotel zit zo’n 150 meter vanaf het Kleopatra Beach in Alanya, en is ook een kleinschalig familiehotel met 48 appartementen en 12 standaardkamers. De service gaat tot en met halfpension, gasten kunnen ’s avonds eten in het à la carte restaurant. Een prima hotel voor mensen met een beperkter budget.” Een ander hotel dat Riks vaak aan zijn klanten voorstelt is het ultra allinclusive hotel Club Paradiso. “Dit is een fantastisch hotel voor stellen, gezinnen en groepen die volledig ontzorgd willen worden. Dit hotel kent ontzettend veel repeaters. Club Paradiso ligt zo’n zeven kilometer vanaf het centrum van Alanya, maar dat mag de pret zeker niet drukken. Club Paradiso staat bekend om haar vriendelijke personeel, lekkere eten en ruime kamers.”

Paradijs

Op mijn laatste dag in Alanya heeft Riks een verrassing. “Ik laat je nu een prachtig hotel zien, zo mooi en bijzonder. Dit is een superleuk hotel voor mensen die echt even willen ontspannen, even samen de dagelijkse

Porto Amore sleur achter zich willen laten en willen genieten van alle luxe die het hotel aanbiedt.” Riks maakt me nieuwsgierig. “We gaan een kijkje nemen en lunchen bij Club Porto Amore Hotel Adults Only in Gazipasa.” Oké, leuk. Ik ken het hotel niet, maar daar komt al snel verandering in. In een baai, dicht bij het vliegveld van Gazipasa - waar nog geen Nederlandse, maar wel Duitse airlines op vliegen - ligt Porto Amore verscholen. Het ademt een en al weelde uit. Hip, modern en pure klasse. De baai geeft een geweldig uitzicht op de Middellandse Zee, net als de 45 bungalowkamers. “Heb ik te veel gezegd?”, vraagt Riks. Zeker niet. “Kom, we gaan lunchen…” Tijdens de voortreffelijke lunch vertelt Riks dat mensen die bij Steroma een medische reis boeken voor een van deze accommodaties kunnen kiezen. Met al deze hotels kan ik ieder type klant een geweldig verblijf bieden.”

Medische noodzaak

Tijdens de overheerlijke lunch vraag ik of Steroma haar medische reizen gaat uitbreiden met ander soort behandelingen. Riks: “Alleen als het een medische toevoeging heeft, pure esthetische behandelingen zullen we niet opnemen in ons aanbod. Als iemand echt een probleem heeft met zijn tanden of haargrens bijvoorbeeld, maar ook niet snel op vakantie gaat omdat hij of zij is gebonden aan (thuis)dialyse. Dat zijn voor ons belangrijke zaken om aan te pakken. We denken dan eerder aan kleinere behandelingen en zullen geen volledige Brazilian Butt Lift (ook wel BBL genoemd) aanbieden.”

Tijd voor nieuwe reisbelevingen in Canada Rechtstreekse en dagelijkse vluchten vanuit Amsterdam naar Canada: NIEUW IN 2022

Amsterdam > Toronto

Amsterdam > Montréal

4 vluchten/week

3 vluchten/week

Doorverbindingen vanuit/naar : Québec, Calgary, Vancouver Deze vluchten worden uitgevoerd met de gloednieuwe A321neoLR

Reserveringen via GDS

airtransat@aviareps.com

2021 World’s Best Leisure Airline

00800 872 672 84 (gratis)

airtransat.nl

EUR-1928 Update Travelpro Magazine Ad_NL.indd 1

2022-04-01 15:33

TIJD VOOR MEIVAKANTIE. Vanaf Düsseldorf naar 118 bestemmingen in Griekenland, Italië, Portugal, Spanje en 33 andere landen.

vanaf

€

* Basic-tarief, voor zover niet anders aangegeven – er worden toeslagen berekend bij het opgeven van bagage. Prijs per traject en persoon. Beperkt zitplaatscontingent.

3395EW_NL_TravMedia_ANZ_230x162,5mm_RZ01.indd 3

04.04.2022 14:18:24

DUITS FTI VIJF JAAR ACTIEF IN NEDERLAND

“WE DOEN NEDERLAND ER NIET ZOMAAR EVEN BIJ” DOOR:

THEO DE REUS

Het Duitse FTI is inmiddels vijf jaar actief in Nederland. Al na drie jaar bereikte de touroperator een recordomzet met 100.000 Nederlandse passagiers. Corona haalde tijdelijk een streep door verdere groei, maar de ambities voor dit jaar zijn groot. Een interview met Joyce Akkersdijk (sales & marketing manager Nederland) en Anne Raamsteeboers (productmanager).

H H

et balletje voor FTI richting de Nederlandse markt ging rollen toen de Egyptische zakenman en miljardair Samih Sawiris in 2014 een meerderheidsaandeel verwierf in RT/ Raiffeisen Touristik Group (RTG), eigenaar van onder andere de Duitse RTK reisbureaus, waarvan destijds de Nederlandse D-rt Groep (D-reizen, VakantieXperts) deel uitmaakte. Sawiris had ook een groot belang in het Duitse FTI, inmiddels de derde touroperator van Duitsland (na TUI en DER Touristik).

elke afdeling iemand dedicated voor de buitenlandse markten werkt. “Wij hebben daarmee op elke afdeling in München een aanspreekpunt.”

De komst naar Nederland was daarmee een ‘natuurlijke stap’, zegt Joyce Akkerdijk, destijds bij D-rt werkzaam op de afdeling Research & Development en verantwoordelijk voor de Duitse touroperators. Zij nam in 2017 het voortouw bij de ontwikkeling van FTI Nederland. Via de samenwerking met D-rt raakte FTI snel bekend met de Nederlandse reisbranche. Na een half jaar werd het team uitgebreid en knoopte FTI partnerships aan met de rest van de Nederlandse reisretail.

Gevraagd naar het hotelaanbod voor de Nederlandse klant, zegt Anne Raamsteeboers: “Voor hoteliers is het belangrijk dat ze een goede mix hebben van verschillende nationaliteiten. Waaronder ook een beetje Nederland, een stukje België. Voor hen is risicospreiding erg belangrijk, ook voor de beleving in het hotel. Je hebt natuurlijk ook hotels waar alleen maar Duitsers of Nederlanders komen. Die bieden we ook aan, maar we proberen wel een goede mix te hebben. Circa 80% van de hotels heeft een internationaal karakter.”

‘‘

Nederlanders houden nou eenmaal van vergelijken Inmiddels zijn in het hoofdkantoor van FTI in Hoofddorp rond de twintig mensen werkzaam. Wel iets minder dan vóór corona, maar de vaste kern is gebleven en het aantal gaat weer bergopwaarts. Daarnaast ondervindt FTI Nederland steun vanuit het hoofdkantoor van FTI Group in München, waar op

FTI heeft zijn aanbod meteen bij aanvang afgestemd op de Nederlandse markt. “We hebben een prachtig vluchtprogramma voor Nederland”, zegt Akkersdijk. “De verhouding is momenteel 30-40% vertrek vanuit Nederland en 60-70% met vertrek vanuit Düsseldorf. Maar we gaan ook Brussel verder ontwikkelen.”

Waar liep je vijf jaar geleden tegenaan? Akkersdijk: “De techniek. FTI is goed vertegenwoordigd in grote Duitse CRS-systemen als Schmetterling en Traffics. Daar heb je toegang tot al onze producten. Dat was vrij nieuw voor Nederlandse reisagenten, want die moesten een nieuw systeem leren kennen dat vrij cryptisch is, terwijl ze de webbased websites van touroperators gewend waren. Die omschakeling is moeilijk, maar we hebben inmiddels wel een paar superusers die met het systeem kunnen lezen en schrijven. Dat vind ik erg leuk om te zien, die worden er steeds bedrevener in en maken ook meer omzet. Er ligt nog heel veel potentie voor nieuwe ZRA’s, zodra ze zich het systeem eigen gemaakt hebben.” Raamsteeboers vult aan: “In een Duits CRS-systeem kan zoveel meer, de opties zijn eindeloos. Als je het

Anne Raamsteeboers en Joyce Akkersdijk

eenmaal onder de knie hebt, is het niet moeilijk en kan de reisagent haar klanten veel meer aanbieden.”

houden nou eenmaal van vergelijken. En dan zul je zien dat wij daarbij heel goed scoren.”

Akkersdijk: “Dan maak je het verschil aan de balie. De klant kan ook zelf een eenvoudige pakketreis online boeken, maar hij komt naar de reisagent toe voor iets dat complexer is dan hij online zelf kan boeken. Als dan hetzelfde aangeboden wordt, is dat een teleurstelling. De balie heeft met onze systemen veel meer in handen om aan de wensen van de klant te voldoen. Er wordt veel tijd en energie gestoken in het trainen van gebruikers.”

Wat onderscheidt FTI? Akkersdijk: “FTI is een allround touroperator. Elke touroperator heeft zijn eigen sterke kanten. Wij zijn bijvoorbeeld erg sterk in het Midden-Oosten, maar ook in de Indische Oceaan. We zijn marktleider vanuit de FTI Group op Dubai. Turkije is een belangrijke bestemming vanuit de FTI Group. Dat is nog steeds onze nummer één.”

Beschikbaarheid in de systemen en gebruiksvriendelijkheid is van groot belang, zegt Akkersdijk. “Ook Nederlandse partijen, zoals Amadeus Benelux, zijn bezig FTI steeds beter in hun systemen te integreren. We zijn ook te vinden in het systeem van Dutch Travel Service (DTS).” FTI werd vijf jaar geleden vooral gezien als een leverancier van D-reizen. Had je daar last van? Akkersdijk: “In het begin heeft de samenwerking met D-reizen ons geholpen de markt te betreden, maar tegelijkertijd heeft zij ons imago als onafhankelijk bedrijf onder druk gezet. Wij hebben geleidelijk geprobeerd daar afstand van te nemen. We wilden onze eigen plek op de markt vinden. Ik denk dat nu, na vijf jaar, wel duidelijk is dat we een onafhankelijke partij zijn. We hebben met iedereen in de markt een contract.” Er zijn niet zoveel reisaanbieders meer in Nederland met een breed aanbod. Profiteer je daarvan? “Het is belangrijk dat ook het aanbod van andere Duitse touroperators wordt gezien, niet alleen van FTI, dan kan de reisagent een betere vergelijking maken. Nederlanders

Raamsteeboers: “Wij zijn er echt voor de reisbureaus, ook met ons aanbod pakketreizen inclusief vlucht en transfers. Als je ziet dat je tegenwoordig elders voor ruimbagage en transfers al gauw meer dan € 100 moet bijbetalen voor twee personen, terwijl dat bij ons is inbegrepen. Met dat soort zaken onderscheiden we ons. Zoiets is online, waar de klant vooral naar prijs kijkt, moeilijker uit te leggen.” Akkersdijk: “Bij ons heb je een brede keus, ook in vertrek vanuit Nederland, Duitsland en België. We gaan naar 120 landen. En nogmaals, omdat al onze producten in Duitse CRS-systemen zitten, kan de reisagent het makkelijk zelf samenstellen voor de klant en het verschil maken aan de balie. Wij zijn een Duitse touroperator, maar met FTI

FTI viert dit jaar het vijfjarig bestaan in Nederland samen met reisagenten. Dat gebeurt onder andere op 17 juni met een beach event. In december volgt nog een Winter Wonderland. Het hele jaar door worden ‘mini’-verjaardagsfeestjes en winacties gehouden, gericht op de reisagent.

Akkersdijk: “Dankzij de NOW-regeling hadden we gelegenheid om projecten te starten met ons team, hebben we processen verbeterd, zoals FTI 360. De coronatijd was voor sales een drama, maar voor het onderlinge contact in ons team was het heel goed. Het leverde een bepaalde saamhorigheid op.”

‘‘

We zijn lang een soort start-up geweest En nu? “We gaan voor verdere groei. Of dat ook B2C is? We willen ook het contact met directe klanten uitbouwen, maar dat staat nog in de kinderschoenen. FTI is erg gefocust op de retail, hoewel die twee goed naast elkaar kunnen bestaan, want de klant kan niet alles zelf online vinden. Of je moet ontzettend veel tijd hebben om te zoeken. De gemiddelde klant heeft daar geen tijd voor, dan ga je naar de expert, de reisagent. Kortom, de basis is gelegd, nu gaan we verder verbeteren.” Reizen hebben wij onze focus op klanten in de Benelux en ons eigen team hier. Wij doen dit niet zomaar, wij willen als een Nederlands bedrijf worden gezien.” FTI Nederland groeide snel naar 100.000 Nederlandse passagiers. Had je dat verwacht? Akkersdijk: “In die tijd had ik de opdracht om in Nederland binnen drie jaar een miljoenenomzet met drie getallen te halen. Dat hebben we net gemist vanwege Corona. Tegen het einde van dit boekjaar willen wij voor Nederland opnieuw deze miljoenenomzet bereiken Ik denk dat FTI lang een soort start-up is geweest. We gaan nu een nieuwe fase in, richting scale-up. De afgelopen vijf jaar hebben we ons gericht op pakketreizen, maar we hebben zoveel meer aanbod. We gaan ons nu ook meer richten op het zelf samenstellen van verre reizen. Ons eigen boekingssysteem FTI 360 helpt daarbij.” Raamsteeboers: “We hebben er bewust voor gekozen om als Nederlandse touroperator gezien te willen worden. In de volgende stap willen we nog intensiever met alle reisagenten samenwerken, maar het is ook voor ons een uitdaging om personeel te vinden in tijden waarin de pandemie samenkomt met het tekort aan geschoolde krachten.” Wat is mee- en tegengevallen in de afgelopen vijf jaar? Raamsteeboers: “Corona is natuurlijk tegengevallen. We waren zo lekker bezig, hadden zoveel plannen.”

? IEZJN…W Eerste baan? Joyce: “Bij Arke, op de afdeling inkoop Overland. Ik begon met het archiveren van de contracten van inkopers.” Anne: “Als bijbaantje in het Avonturenpark Hellendoorn.” Wat is je favoriete bestemming? Joyce: “Australië en Thailand.” Anne: “Oman en Italië.” Met wie zou je een dag willen ruilen? Joyce: “Ik ben onder de indruk van Sabine Dorn, de CEO hotels bij FTI. Ik zou graag met haar een dag willen meedraaien.” Anne: “Ik zou wel een dag inzicht willen krijgen in de taken van Ralph Schiller, onze CEO.” Wat zou je doen als je niet in de reiswereld zou werken? Joyce: “Ik zou graag een eigen koffietentje willen runnen” Anne: “Dan begon ik een eigen camping in Italië.”

Met het strand aan je voeten

ACHTERGROND

Even heerlijk weg met z'n tweeën Dit is vakantie vieren in alle rust met alle aandacht voor elkaar. Vanuit het TUI BLUE Pioneer Beach wandel je zo het strand op. Een ideale plek om neer te strijken op een lounge bed en te genieten van zon, zee en rust. In dit hotel draait het om genieten. Dineren bij kaarslicht, lezen aan het zwembad, een middagdutje op het strand en fantastisch eten en drinken. Puur

genieten in TUI BLUE Pioneer Beach van Constantinou Bros hotels.

Cyprus

Daarom TUI BLUE Pioneer Beach: Heerlijk strand aan je voeten Masterchefwaardig Oogjes dicht in de wellness Minimumleeftijd 16 jaar Alles voor de gasten Loop naar het gezellige haventje

Per persoon al vanaf

Genoemde prijs is een vanafprijs p.p. o.b.v. 2 pers. incl. vlucht Economy, luchthavenbelasting en brandstoftoeslagen, excl. andere toeslagen. Prijswijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden.

TUI BLUE Pioneer Beachr Klantbeoordeling: 8,6 8 dagen, logies/ontbijt Vertrek april t/m oktober 2022

699,-

READY FOR TAKEOFF VIP-SERVICE VOOR AL UW PRIVÉVLUCHTEN Wilt u zakelijk of privé een vliegtuig, helikopter of private jet huren? Dankzij meer dan 30 jaar ervaring en een betrokken team vindt Aerodynamics wereldwijd het juiste toestel van 1 tot 500 personen.

PERSOONLIJKE AANDACHT VAN A TOT Z Een ervaren en betrokken team staat 24/7 tot uw beschikking. Niet alleen voor de vlucht, maar ook voor additionele travel services. Wij leveren net dat beetje extra dat u als VIP mag verwachten. +31 (0)20 604 1667 info@aerodynamics.nl www.aerodynamics.nl

Travelpro - mei 2022

Articles inside

MEDISCHE REIZEN

VERRE REIZEN

MIDDEN-OOSTEN

WIBI SOERJADI

CULINAIR FRANKRIJK

ERIK MOUTHAAN

LOONT MISDAAD?

100 ATTRACTIES EN WATERPRET

PRIJSVRIJ EN D-REIZEN