De opwarming van de aarde, dat drijft de haaien van het warme zuiden naar het koelere noorden. Of van de kusten van de Middellandse Zee en Spanje naar onze Noordzee. De hamerhaai en de zwarttiphaai. Ken Collins, onderzoeker aan de universiteit van Southampton, ziet ze er steeds meer opduiken voor de Britse kust.

De grootste roofvis

Collins voorspelt bij ons vooral een toename aan soorten haaien. Nu zitten er al 40 verschillende in de Noordzee. We mogen ons verwachten aan 60 soorten. Steeds grotere. Tot ook over een paar decennia hier de witte haai, de grootste roofvis ter wereld, zal rondzwemmen. “Ik zie geen enkele reden waarom die haai niet vanuit Zuid-Afrika tot hier zou geraken en blijven.”

Ali Hood, directeur van Shark Trust (de Britse organisatie die haaien monitort), spreekt Collins niet tegen. Hij lanceert meteen een oproep naar de bevolking: “Wees niet bang van haaien. Haaien vallen zelden mensen aan. Ze eten liefst andere vissen. De media en films hebben ze afgeschilderd als gevaarlijke zeedieren. Vaak zijn ze onderwerp van fake news. Maar denk alsjeblief niet dat onze zee straks vol zit met mensetende monsters.”

Trage kwekers

Ook Ken Collins doet zo’n oproep: “Laat je vooroordelen vallen. Het anti-haaien-gevoel heeft de dierensoort al veel kwaad gedaan.” Collins verwijst naar de visvangst, die ondanks een verbod toch alle haaiensoorten ophaalt. Hij viseert vooral de tonijnvangst die vaak haaien in de netten vindt en ze niet teruggooit. “Door de toenemende - ook legitieme - haaienvangst, stijgt hun populatie niet. Vooral omdat haaien traag kweken. Het duurt tien jaar eer de wijfjes hun eerste jongen krijgen.”

Haaien-trackers kwamen erachter dat op dit moment de kust voor Cornwall, het uiterste zuidwesten van Engeland, zowat de haaienhoofdstad van Groot-Brittannië. Nu al zwemmen daar 20 soorten haaien rond. De verwachting is dat dat aantal verdubbelt.

Lekkere brokken

Vlaams bioloog Francis Kerckhof van het Koninklijk Belgisch instituut voor Natuurwetenschappen zegt dat er een duidelijk verklaring is waarom de haaien zo graag naar Cornwall trekken. “Sinds enige tijd zijn de zeehonden daar beschermd. En laat zeehonden nu net het lekkerste snoepje zijn voor haaien.”

Die voedseltrek is volgens Kerckhof de belangrijkste reden waarom haaien nu meer in het noorden te vinden zijn dan vroeger. Kerckhof heeft zijn twijfels bij de verklaring dat de opwarming van de aarde hier speelt. “De zee moet al bijna koken opdat haaien er zouden wegtrekken.”

Sociale media

De beruchte witte haai voor de kust van pakweg Oostende, Kerckhof ziet het nog niet meteen gebeuren. “Oké, af en toe wordt wel eens een haai van grotere signatuur gespot. Maar zijn ze daarom met meer of horen we er meer over door de sociale media, waarop mensen hun waarneming posten? Ik denk het tweede.”