Het Oslo 1 Akkoord droeg de officiële naam Declaration of Principles on Interim Self-Goverment Arrangements, afgekort D.O.P. Zoals de officiële naam van het Oslo 1 Akkoord duidelijk maakte, was het een document waarin een zekere mate van autonomie werd besproken voor de Palestijnse Arabieren.

Dit is belangrijk om te onthouden, omdat dit doel uiteindelijk werd gewijzigd in een “Palestijnse staat”, vanwege de politieke druk die vooral de Amerikaanse regering en de Europese Unie uitoefenden op Israël.

Catastrofale fout

Nu, dertig jaar later, kan gezegd worden dat het hele Oslo-project een catastrofale fout was. Dit kwam niet alleen door het bedrog van Yasser Arafat, de wijlen voorzitter van de Palestinian Liberation Organization (PLO).

Arafats bedrog werd al in 2002 uitgebreid besproken in een essay van Daniël Polisar in het tijdschrift Azure. Polisar, die uitermate goed was ingevoerd in de affaires van de nieuw opgerichte Palestijnse Autoriteit waar Arafat de voorzitter van was, fungeerde als officiële Israëlische waarnemer bij de eerste verkiezingen in de PA. Hij leidde ook de Israëlische organisatie Peace Watch, die fungeerde als een waakhond voor de uitvoering van de D.O.P.

Wat Arafat deed als voorzitter van de PA, was in feite het oprichten van een klassieke corrupte Arabische dictatuur en het voorbereiden van een oorlog met Israël. Hij begon met deze zaken al vanuit Tunis voordat Israël hem toestemming gaf om een tijdelijk hoofdkwartier op te zetten in Jericho. Dat was aan het begin van juli in 1994 en ikzelf was getuige van de euforie onder de Palestijnse Arabieren die massaal naar de Jordaanvallei waren gekomen om de Palestijnse leider welkom te heten in Jericho.

Na aankomst in Jericho hield Arafat een toespraak voor de uitzinnige menigte waarin hij voorspelde dat die dag het begin zou gaan zijn van “een Palestijnse staat met Jeruzalem als hoofdstad”.

De euforie, die ook in delen van de Israëlische maatschappij waarneembaar was, werd echter niet gedeeld door sommige regeringsfunctionarissen in Israël. Eerder deze maand rapporteerde ik al over de twijfel en zelfs afkeuring die leden van de regering van Yitzchak Rabin en het Israëlische leger destijds uitten over het akkoord met de PLO tijdens een kabinetsvergadering, vlak voor de ondertekening in Washington.

Nieuwe informatie

Nu de ban op informatie over wat er speelde binnen de Israëlische regering over het akkoord met Arafat gedeeltelijk is opgeheven, komt er meer informatie naar buiten over wat er toen precies gebeurde.

Jacques Neriah was indertijd een persoonlijk adviseur van premier Yitzchak Rabin en was in constant contact met Arafat en de PLO vanaf het moment dat de D.O.P. in werking trad. Neriah schreef een artikel voor het Jerusalem Center for Public Affairs dat vorige week werd gepubliceerd. In dat artikel vertelde hij dat hij in Tunis was twee maanden na de ondertekening van de D.O.P. en met Arafat sprak over de territoriale consequenties van het Oslo Akkoord.

Tot zijn verbijstering vertelde de PLO leider hem dat “het gebied van de Palestijnse staat zich zou uitstrekken van Ein Gev (aan de oostkust van het Meer van Galilea) tot aan Ein Gedi” dat gelegen is aan de Dode Zee. De aankomende voorzitter van de PA zei Neriah ook dat de bergen rond Jericho van hem waren en dat hij daar zijn ‘antennes’ zou plaatsen. Met andere woorden: hij zou hetzelfde soort militaire waarnemingsposten gaan bouwen als het Israëlische leger.

De assistent van Neriah, die de vergadering bijwoonde, maakte notulen van Arafats uitspraken en die werden door de adviseur voorgelegd aan Rabin. De premier was al even verbijsterd en vroeg om de letterlijke notulen van de besprekingen in Oslo voorafgaand aan de ondertekening van de D.O.P. In die notulen stond vanzelfsprekend niets dat deed denken aan de uitspraken die Arafat deed tijdens de ontmoeting met Neriah.

Rabins woede

Rabin besloot daarop om een ontmoeting te organiseren met Arafat in Caïro in Egypte. Neriah reisde in december 1993 naar Caïro met Rabin, waar de premier een gesprek onder vier ogen had met de PLO leider. Na tien minuten stormde Rabin met een rood hoofd uit de kamer waar hij met Arafat had gesproken. “Jacques had gelijk, Arafat meent echt wat hij zegt. Werkelijk heel jammer dat ik Arafat niet heb ontmoet voordat het Oslo Akkoord werd ondertekend, want ik zou het akkoord nooit hebben gesloten”.

Neriah vraagt zich tot op de dag van vandaag af wat Rabin, die bekend stond als een veiligheidshavik, bezielde. Was hij op het verkeerde spoor gezet door zijn rivaal Shimon Peres, die toen minister van Buitenlandse Zaken was? Of was het feit dat Rabin niet goed bekend was met de notulen van de vergaderingen die tot het akkoord met de PLO was de reden voor zijn blunder?

Neriah herinnert zich dat zelfs Egyptische regeringsfunctionarissen en onafhankelijke Palestijnse politici waarschuwden dat Israël de PLO van het zuurstof aan het halen was en nieuw leven inblies. Dit nadat Arafat tijdens de Eerste Golfoorlog de kant van Saddam Hussein, de Irakese dictator, had gekozen.

De motieven van Rabin

Neriah is tot de conclusie gekomen dat het feit dat alles rondom het Oslo Akkoord in het grootste geheim werd gedaan, een factor is die meespeelde bij het feit dat Rabin doorging met de uitvoering ervan. De vermoorde Israëlische premier dacht oorspronkelijk dat hij in Arafat een tweede Anwar Sadat had gevonden. Sadat was de Egyptische president die eerder het Camp David vredesakkoord met Israël sloot. Toen hij erachter kwam dat dit een kardinale fout was geweest, raakte hij verstrikt in een web van politieke intriges waaruit hij zich niet meer los wist te maken.

Rabin dacht verder dat in tegenstelling tot het Camp David akkoord met Egypte, Israël het akkoord met de PLO weer ongedaan zou kunnen maken en het leger terug kon sturen naar de gebieden onder Arafats bestuur. Hij zag dat ook fout volgens Neriah. Het Israëlische leger opereert nu weliswaar weer binnen de gebieden onder volledig PA bestuur, maar de hele situatie op de grond veranderde door de D.O.P.

Een militaire man

Zou Rabin zijn doorgegaan met de implementatie van het akkoord met de PLO had hij geweten wat we na zijn dood zagen gebeuren met de opkomst van Hamas en Palestijnse Islamitische Jihad? Volgens Neriah niet, omdat de wijlen premier in de eerste plaats een militaire man was en niet zou hebben geaarzeld om militair in te grijpen in de Palestijnse Autoriteit.

Hoe dan ook, dertig jaar na het ondertekenen van de D.O.P. is vrede nog nergens aan de horizon zichtbaar. Integendeel, de meest recente golf van Palestijnse terreur die in maart 2022 begon gaat onverminderd voort. Tijdens de nacht van dinsdag op woensdag werd er een nieuwe schietaanslag gemeld vlakbij het terreurbroeinest Huwara in het centrum van Samaria. Twee Israëlische burgers raakten als door een wonder slechts licht gewond, toen een regen van kogels hun auto trof in het Palestijnse dorp aan snelweg 60.