Ik ben het beu om elke dag te moeten aanhoren dat zo goed als elke Vlaming een racist is

Ik ben het beu. Ik ben het beu om elke dag te moeten lezen en aanhoren dat zo goed als elke Vlaming een racist is en per definitie discrimineert en stigmatiseert. Sterker nog: wij - 'de discriminerende Vlamingen' - werken zelf het wij-zij-verhaal in de hand en creëren zo zelfs religieus radicalisme. Want het zijn wij toch die iedereen van vreemde herkomst elke kans ontnemen en het zijn wij toch die de migranten aan hun lot overlaten? Quod non. Van polarisering gesproken.

We schrijven 17 augustus 2013. In een kranteninterview zeg ik dat "racisme een relatief begrip is dat soms als een excuus wordt gebruikt voor persoonlijke mislukkingen". Het regende veroordelende opiniestukken en ik werd maandenlang overladen met alle mogelijke zonden. Ruim twee jaar later heb ik nog steeds geen seconde spijt gehad van mijn uitspraak. Integendeel.

Ik heb altijd al een hekel gehad aan veralgemeningen, maar laten we een kat nog altijd een kat noemen: het wij-zij-gevoel is inderdaad nog nooit zo groot geweest. Dat uit zich niet alleen in het straatbeeld, waar segregatie troef is, maar ook in de werkloosheidscijfers en cijfers over de schooluitval bij mensen van buitenlandse herkomst. Maar in tegenstelling tot bepaalde opiniemakers en politici overstijg ikdepolarisering. Zobeweerde filosoof en jeugdwerker Bleri Lleshi gisteren nog in een opiniestuk (in De Standaard, red.) dat armoede, werkloosheid, - en hoe kan het ook anders - racisme en discriminatie personen van allochtone afkomst kansen en perspectieven ontnemen. Woorden die hetwij-zij-gevoel alleen maar versterken.

Als we willen dat nieuwkomers alle kansen grijpen, dan moeten we hen die kansen geven. En dat doen we ook. We hebben een van de meest democratische onderwijssystemen, er is nog nooit zoveel geïnvesteerd in inburgering en integratie, onze sociale gezondheidszorg en andere sociale voorzieningen behoren tot de meest solidaire en iedereen heeft bij ons dezelfde sociale rechten. Wanneer hebben wij bepaalde individuen de toegang tot sportclubs, verenigingen en arbeidsmarkt ontzegd? De meeste betrokkenen bij de vreselijke aanslagen in Brussel waren opgeleid en hadden een job.

Elke dag opnieuw krijgt iedereen hier de kans tot actief burgerschap. Mogen we als maatschappij dan alsjeblieft ook verwachten dat die kansen gegrepen worden? Mogen we nog enige verantwoordelijkheidszin verwachten van mensen van buitenlandse afkomst of zijn we dan opnieuw aan het discrimineren en stigmatiseren? Figuren die verantwoordelijk zijn voor aanslagen en criminele feiten van welke aard ook plaatsen zich buiten onze maatschappij. En voor dat wij-zij-verhaal is niemand anders dan zij zelf verantwoordelijk.

Als Vlaams minister van Inburgering en Integratie neem ik alle mogelijke maatregelen die ik kan nemen, waaronder het aanbieden van inburgeringstrajecten. Tegelijkertijd maak ik ook werk van het bestrijden van alle vormen van discriminatie. Het enige waar wij als beleidsmakers spijtig genoeg geen vat op hebben, is de individuele verantwoordelijkheidszin.

Ook de media spelen in dit debat een belangrijke rol. Toen uit een studie van Unia bleek dat een op de vijf Belgen geen schoonkind met een andere huiskleur wil, werd moord en brand geschreeuwd. Over het feit dat bijna 12 procent van de mensen met een migratieachtergrond ook geen schoonzoon of -dochter wil met een andere huidskleur, werd met bijna geen woord gerept. Racisme en discriminatie: twee populistische termen die blijkbaar maar in één richting werken?

Voor mij niet: ik kies voor een succesvol integratieverhaal, een echt wij-verhaal van rechten én plichten.