Van Dale brengt woordenboek voor verdwenen woorden uit

Ton den Boon, hoofdredacteur van de Grote Van Dale, heeft honderden woorden verzameld die uit het Nederlands verdwenen zijn of op het punt staan een stille dood te sterven. Die worden nu van de vergetelheid gered en vereeuwigd in zijn 750 woorden tellende Van Dale Modern Verdwijnwoordenboek. Ze worden er deskundig besproken en met welgekozen citaten toegelicht. De meeste werden al wel uit de Grote Van Dale geschrapt, maar een aantal van hen vertonen volgens Den Boon nog enigszins tekenen van leven, zoals frik, watjekouw en wildzang.

De verzameling is zeker voor uitbreiding vatbaar. Zo is Den Boon zuinig geweest met het aantal woorden die hij uit de oude berijmde psalmen haalde.

De oorzaak waarom bepaalde woorden uit het taalgebruik verdwijnen, is dubbel. In de meeste gevallen moest een woord zijn plaats afstaan aan een synoniem. Zo werd beseffeloosheid vervangen door 'idiotisme', en nachtloopster door 'straathoertje'.

Maar het gebeurt ook dat het object, individu of gebruik waarnaar gerefereerd wordt gewoon van het toneel verdwijnt. Zo zie je tegenwoordig geen boldootkarren ('strontkarren') meer over de straat bolderen, en ook een bellenmeisje, die de deur opendoet wanneer er wordt aangebeld, kom je nog maar zelden tegen.

Of een woord als bedsermoen, de vermaning die een vrouw aan haar man geeft terwijl zij in bed ligt, wel helemaal tot die categorie van woorden behoort, valt toch nog te betwijfelen.