Kim Gevaert: ‘Het is tijd dat mijn records gebroken worden’

Terwijl haar oudste zoon Vince (13) dozen van sportschoenen op maat sorteert voor het zestigtal vluchtelingenjongeren dat een paar uur later een atletiekinitiatie zal krijgen op de piste van het Koning Boudewijnstadion, is Kim Gevaert druk in de weer om haar eerste Memorial als meetingdirecteur in goede banen te leiden. Begin augustus werd ze 44 maar je ziet haar zo opnieuw plaatsnemen in de startblokken en duizenden supportersharten veroveren.

De vraag kwam december vorig jaar geheel onverwacht. Of ze Cédric Van Branteghem wilde opvolgen als organisator van de Memorial Van Damme, na diens verkiezing tot nieuwe CEO van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC). Ze had de keuze: springen, of niet. Ze sprong. “Gelukkig kan ik Cédric nog inschakelen als hulplijn voor organisatorische details”, lacht ze negen maanden later. De kantoren van het BOIC bevinden zich bovendien op wandelafstand van het Huis van de Atletiek, waar alle overkoepelende organisaties die zich met atletiek bezighouden in dit land verzameld werden, in een uithoek van het Koning Boudewijnstadion.

“Ik heb het gevoel dat we er klaar voor zijn”, stelt Gevaert twee weken vóór het evenement dat officieel Allianz Memorial Van Damme heet. “De ticketverkoop loopt goed, we hebben een trouw publiek, het stadion zal op tijd klaar zijn.”

Dat laatste klinkt logisch, maar ligt minder voor de hand als je weet dat het stadion deze zomer vele tienduizenden rockfans ontving voor concerten van The Rolling Stones, Ed Sheeran en Coldplay. Op de piste zijn nog de sporen te merken van de beschermende vloer die erop gelegd werd om de deinende massa enigszins weg te houden van de kostbare ondergrond. Medewerkers van de Stad Brussel lopen rond met lawaaierige bladblazers, de zitjes in de tribune zijn nog bestoft, de persbanken werden tijdelijk ingenomen door in de Nederlandse zin van het woord poepende duiven, her en der merk je dat het ­27 jaar geleden grondig gerenoveerde stadion ­onderhevig is aan slijtage.

“Komende winter wordt de atletiekpiste vernieuwd”, zegt Gevaert. “Er komen twee verspring- en twee hoogspringstanden, de piste zelf zal minstens even snel zijn. Al zullen er concerten blijven plaatsvinden. Ik begrijp dat ook wel: dit is de enige plek in België waar men zoveel volk kan ontvangen. Maar voor ons is het telkens stressen en hopen dat de piste niet beschadigd raakt.”

Specifieke eisen

Van rocksterren is bekend dat ze de organisator naast hun contract een rider bezorgen, waarop hun uitvoerige eisen qua eten en drinken staan. Zeldzame flessen single malt, verse rauwe koemelk, een schaal met alleen maar blauwe M&M’s, je kunt het zo gek niet bedenken. “Atleten zijn op dat vlak veel makkelijker”, zegt Kim Gevaert. “De grote namen durven weleens een specifieke baan te eisen voor een loopnummer, maar daar blijft het bij. Hoe groter de naam, hoe groter de kans dat die atleet zijn zin zal krijgen. Alleen als er twee grote namen op hetzelfde nummer dezelfde eisen stellen, is het puzzelen. Zelf heb ik nooit specifieke eisen gesteld. Ik was altijd heel blij dat ik hier mócht lopen. Misschien was ik wel te braaf.” (lacht)

Tegenwoordig heeft elke talentvolle jonge atleet al een eigen manager. De bedragen die de toppers eisen, swingen soms de pan uit. “We kunnen daar natuurlijk niet oneindig in meegaan. Maar we weten dat die atleten heel graag hun goede vorm willen tonen voor een groot publiek, dat geeft ons enige onderhandelingsmarge.” Atleten slorpen een flink deel van het budget van om en nabij de 4,5 miljoen euro op.

“Kippenvelmomenten”, zo omschrijft ze haar eigen ervaringen op de Memorial. Bij haar elfde en laatste deelname kwamen Koen en Kris Wauters haar voor veertigduizend toeschouwers toezingen. “Als ik die beelden terugzie, vraag ik me af hoe ik toen zo kalm kon blijven onder al die aandacht. Overweldigend. Ik heb hier altijd goed gelopen, mede dankzij de steun van het publiek. Op het einde van het atletiekseizoen ben je meestal vermoeid en heb je last van kleine kwaaltjes, maar ze schreeuwen je hier werkelijk over de streep.

“Brussel heeft, samen met Zürich, het hoogste aanzien van de dertien Diamond League-meetings. In Parijs en Rome kun je het nog meemaken dat de toeschouwers gewoon blijven babbelen vlak voor de start van de 100 meter, hier respecteren ze de stilte die gevraagd wordt. Op de tribunes draait het niet om Wij tegen Zij; alle deelnemers worden toegejuicht. De mensen willen in de eerste plaats mooie sport zien.”

Steeds meer ex-topsporters zijn betrokken bij de organisatie van grote evenementen. Sport­bedrijf Golazo, dat de Memorial organiseert, werd ruim dertig jaar geleden opgericht door oud-atleet Bob Verbeeck die er nog steeds CEO is. Voormalige middellangeafstandsloper Christophe Impens is bij Golazo verantwoordelijk voor alle wieler- en fietsevenementen. Ex-basketter Tomas Van Den Spiegel is CEO van Flanders Classics, dat onder meer Omloop Het Nieuwsblad, Gent-Wevelgem en de Ronde van Vlaanderen organiseert. En nu is er dus sprintster Kim Gevaert die het estafettestokje van de Memorial heeft overgenomen van 400 meter-specialist Cédric Van Branteghem.

“Het is belangrijk om te weten wat de beide kanten verlangen, atleten én organisatoren”, stelt Gevaert. “Wij hebben het allemaal zelf beleefd. Ik heb elf keer deelgenomen aan de Memorial. Ook Wilfried Meert, de voorganger van Cédric en mij, wist hoe de atletiekwereld in elkaar zit, hij liep er al jaren in rond als journalist. Als voorzitter van de raad van bestuur is Wilfried nog heel nauw betrokken bij de Memorial. Hij leert me de kneepjes van het vak, introduceerde me bij de collega’s.

“In mijn atletiekcarrière had ik toch meer het gevoel dat ik alles onder controle had dan nu. Er was een duidelijke planning, ik moest alleen maar aan mezelf denken. Als mama van vier gebeurt er elke dag wel iets onverwachts. Multitasken is de boodschap. En ook deze organisatie is totaal nieuw voor mij.”

Verslapte aandacht

Ze noemde zichzelf in een eerder interview het verzoenende type. “Toen ik de vraag kreeg om meetingdirecteur te worden, zei mijn man (ex-atleet Djeke Mambo, red.) direct dat ik daar veel te zacht voor ben. Van nature ga ik conflict uit de weg. Ik weet dat ik in mijn nieuwe rol soms op mijn strepen zal moeten staan. Niemand heeft me gezegd dat het vanaf de eerste minuut perfect moet zijn, ik voel dat ik veel aan het leren ben en dat zal de komende jaren wel zo blijven. Ik ben heel dankbaar dat ik deze kans heb gekregen en heel blij dat ik gesprongen ben.”

Gevaert is tevreden dat haar eigen carrière zich afspeelde toen de sociale media nog in hun kinderschoenen stonden. “In onze tijd was je alleen maar atleet: ik trainde, bereidde me voor op wedstrijden, koos mijn momenten uit waarop ik een persconferentie gaf, bepaalde zelf of ik wilde meewerken aan een tv-programma, schermde me af als ik die extra aandacht niet wilde. Vandaag moet je ook nog eens over alles een eigen mening hebben. En op je Instagram-account moet je laten zien waar je met vakantie bent geweest. Zowel het grote publiek als de sponsors verwachten dat van je, wat de mentale druk alleen maar verhoogt.”

De harde realiteit is dat de Memorial één keer per jaar plaatsvindt in een vol stadion, maar dat andere atletiekmeetings in dit land het met veel minder moeten stellen. Op het Belgisch Kampioenschap in datzelfde Koning Boudewijnstadion zijn er haast meer deelnemers dan toeschouwers. Gevaert: “Dat is helaas zo. Ook wereldwijd verslapt de aandacht voor atletiek wat. Misschien missen we vandaag een grote naam als Usain Bolt, iemand die zijn sport oversteeg en topprestaties aan een hoog showgehalte koppelde. Al begint Mondo Duplantis aardig in de buurt te komen.”

Dit jaar is de Zweeds-Amerikaanse polsstokspringer Armand Duplantis opnieuw een van de attractiepolen op het programma van de Memorial. Vorig jaar strandde ‘Mondo’ in Brussel op een zucht, of beter: op enkele centimeters van zijn eigen wereldrecord. Op de 100 meter is er de Jamaicaanse Shelly-Ann Fraser-Pryce, de op twee na snelste vrouw aller tijden op die afstand. Wereld- en Europees kampioene zevenkamp Nafi Thiam zal hoogspringen, terwijl haar illustere voorgangster Jackie Joyner-Kersee wordt toegevoegd aan de eregalerij. De 60-jarige Amerikaanse is al 34 jaar eigenares van het wereldrecord op de zevenkamp.

De Memorial brengt ook de vijf wereldrecords in herinnering die op 20 september 1972, bijna vijftig jaar geleden, werden gevestigd in wat toen nog het Heizelstadion heette. Op een nauwelijks verlichte piste liepen Gaston Roelants, Miel Puttemans en Willy Polleunis zich die avond de geschiedenisboeken in.

Van de Memorial was dan nog geen sprake. De eerste editie dateert van 1977, ter nagedachtenis van de beloftevolle jonge atleet Ivo Van Damme, tweevoudig zilverenmedaillewinnaar op de Olympische Spelen van Montréal, die negen maanden eerder verongelukt was, 22 jaar jong. Kim Gevaert was toen niet eens geboren. “Ik heb mij pas veel later verdiept in wie hij was en wat hij heeft gepresteerd. Dat moet een ongelofelijke schok zijn geweest voor het hele land, zo’n jonge atleet die aan het begin van een prachtige carrière leek te staan, in de fleur van zijn leven, ineens weg.”

Wereldrecords horen bij de Memorial. Twee jaar geleden liep de Brit Mo Farah een nieuwe besttijd in de uurloop, onze eigen Bashir Abdi verbeterde het record op de 20 km. Bij de vrouwen liep de Nederlandse Sifan Hassan in één uur tijd de grootste afstand ooit. Voor een wereldrecord op een olympisch nummer moeten we al terug naar 2012, met de Amerikaan Aries Merritt op de 110 meter horden. “Een wereldrecord komt niet op bestelling”, tempert Gevaert de verwachtingen. “Dat hangt van verschillende factoren af. Het weer, de frisheid van de atleten, voldoende zuurstof in de lucht. Maar zelfs bij ideale omstandigheden heb je geen enkele garantie. We kruisen onze vingers, een wereldrecord geeft de meeting toch nog meer allure.”

De Spelen van 2008

In 2024 en 2026 vormt de Memorial twee dagen lang het orgelpunt van het Diamond League-seizoen. Dan zal er worden afgestapt van de vrijdagavond. “Het concept zal anders zijn: meer disciplines, meer nevenactiviteiten. De traditie van de vrijdagavond met mensen die recht van hun werk komen, wordt dan wel doorbroken, maar anderzijds horen we toch van steeds meer toeschouwers dat ze zich ergeren aan de lange files op weg hiernaartoe. In het weekend stelt dat probleem zich veel minder, maar het wordt hoe dan ook een test voor ons.”

Voor het eerst sinds lang heeft België weer een 4 x 100 meter-team van enig niveau bij de vrouwen. Na de olympische triomf van 2008 met Hanna Mariën, Olivia Borlée, Élodie Ouédraogo en Kim Gevaert werd het estafettestokje een poos opgeborgen. “Eigenlijk zou er altijd een team aanwezig moeten zijn op grote toernooien”, zegt de slotloopster van toen. “Als dat volledig weg is, is het veel moeilijker om van nul te herbeginnen. Ik leef op hoop, de tijden die het huidige team loopt worden stilaan vergelijkbaar met die van ons. Nu is het een kwestie van doorgroeien.”

Gevaert heeft nog altijd het Belgisch record in handen op de 100 (11:04), 200 (22:20) en 4 x 100 meter (42:54), al respectievelijk 16, 16 en 14 jaar. Dat duidt niet op weelde. “Dat wijst er inderdaad op dat er na mijn generatie een gat is gevallen. Cynthia Bolingo Mbongo heeft vorig jaar eindelijk mijn record op de 400 meter van de tabellen gelopen. Het komt wel. Ik ben een atletiekfan in hart en nieren, ik wil dat Belgische atleten het goed doen, dus ook dat mijn records verbeterd worden. Al zal het mij de dag dat het gebeurt misschien wel een dubbel gevoel geven.”

Op de vraag wat haar mooiste prestatie was, blijft ze even stil. “Michael Johnson (Amerikaanse wereldtopper op de 200 en 400 meter in de jaren 90, vandaag gastcommentator op de BBC-televisie, red.) heeft ooit gezegd: ‘My medals are like my children to me.’ Hij ziet ze allemaal even graag. Ik heb dat ook. Ik koester herinneringen om verschillende redenen. Ik ben nooit zo emotioneel geweest als na mijn allereerste Europese indoortitel op de 60 meter in 2002, in Wenen. Toen was ik totaal de kluts kwijt, ik wist niet hoe ik moest reageren.

“Mijn twee titels op het EK van 2006 waren vooral een grote opluchting, nadat ik zo lang met al die druk op mijn schouders had rondgelopen. Dat gaf een heel ander gevoel, ook al was ik uiteraard trots op die prestaties. De Spelen van 2008 bezorgden me aparte emoties omdat het in team gebeurde. Ik voelde me toen heel verantwoordelijk voor de anderen.”

In Peking stond het Belgische estafetteteam niet op het hoogste schavotje, pas acht jaar na datum werd de gouden medaille toegewezen omdat de Russinnen aan verboden producten hadden gezeten. “We waren al zo ontzettend blij met die zilveren medaille, zelfs met brons zou dat het geval geweest zijn. We hebben dat gevierd alsof we olympisch kampioen waren. Het zou anders geweest zijn, mochten we toen als vierde zijn geëindigd. Als je dan jaren later alsnog een medaille krijgt, blijft toch vooral de oorspronkelijke ontgoocheling hangen. Maar het blijft natuurlijk wel wrang dat men ons dat unieke moment met de nationale hymne en zicht op de olympische vlam heeft afgepakt.”

Waarden bijbrengen

Ze mist het lopen niet echt. “Wat ik wel mis, is een perfect getraind lichaam dat je aan de wereld kunt tonen. Het gevoel van: ‘Ik ben klaar, laat maar komen’. En het reizen naar plekken waar je normaal nooit zou komen.” Over de typische topsportkwalen na de carrière heeft ze niet te klagen. “Ik heb een klein beetje last van mijn onderrug en af en toe spelen mijn achillespezen op, maar al bij al valt het heel goed mee vergeleken met wat ik hoor van andere olympiërs. Atletiek is blijkbaar een veiligere sport dan judo, wielrennen of voetbal.”

Ze houdt één oog op haar computer, beantwoordt tussendoor snel een e-mail of een sms’je, gaat met een bang hartje op zoek naar het nieuws van het EK in de hoop dat er niemand van de aangekondigde Memorial-toppers geblesseerd raakt, heeft haar koffers klaarstaan voor een werkweekendje München, schminkt zich nog even snel wanneer de fotografe zich aanmeldt. Dat van dat multitasking is niet gelogen. Wanneer de tientallen vluchtelingenjongeren zijn gearriveerd, hun schoenen hebben aangetrokken en klaarstaan op de piste, heet ze hen in het Engels welkom. De hartelijkheid is niet gespeeld.

In het circuit van de Diamond League is Gevaert de enige vrouwelijke directrice. “In de atletiek bestaat al heel lang gelijkheid. Op de Memorial is er sinds 1995 gelijk prijzengeld voor mannen en vrouwen, er zijn ook evenveel disciplines. Als je ziet hoe sommige sporten nog sukkelen met die gelijkwaardigheid, is atletiek al een tijdje goed bezig. Waar het schoentje wel knelt, is op het vlak van bestuursfuncties en coaches. Dat zijn nog hoofdzakelijk mannen.

“Ik weet dat de internationale atletiekfederatie zich daar bewust van is en eraan werkt, want het is belangrijk om rolmodellen te hebben aan wie jonge meisjes zich kunnen optrekken. De vooroordelen moeten weg. Niet alleen in de atletiek, maar in de hele samenleving. Mijn man is van Congolese origine, we merken toch nog dat we anders bekeken worden. Maar om dat te kunnen veranderen moet er eerst meer draagvlak ontstaan.”

Diversiteit is voor de Memorial een belangrijk gegeven. Naast de atletiekinitiatie voor vluchtelingenjongeren wordt er woensdag 31 augustus een seminar rond het thema diversiteit georganiseerd en er is ook de Equal Rights Run op de Memorial zelf. “De Memorial is meer dan alleen maar een meeting”, benadrukt ze. “We willen jongeren waarden bijbrengen en de olympische droom van een betere wereld helpen waar te maken.”

Aan welke voorwaarden moet er worden voldaan opdat Kim Gevaert vrijdag 2 september rond halfelf een tevreden organisator zal zijn? “Als de magie in het stadion er is geweest. Een moeilijk te omschrijven vibe die iedereen gelukkig maakt: toeschouwers, atleten en al wie bij de organisatie betrokken is. Daar hoeven zelfs geen wereldrecords voor te sneuvelen.”

Memorial Van Damme, vrijdag 2 september in het Koning Boudewijnstadion, live te zien op Canvas vanaf 19.30u. brussels.diamondleague.com

Kim Gevaert

• Geboren in Leuven op 5 augustus 1978

• Gouden medaille op de Olympische Spelen van 2008 in Peking met het 4 x 100 m-team

• Europees kampioene op de 100 en 200 m in 2006

• Europees indoorkampioene op de 60 m in 2002, 2005 en 2007

• Won 27 Belgische titels in- en outdoor

• Viervoudige winnares van de Gouden Spike, de hoogste atletiekbekroning in België

• Belgische recordhoudster op de 100, 200 en 4 x 100 m

• Sinds december 2021 meetingdirecteur van de Allianz Memorial Van Damme