'Han voelt zich als aangeschoten wild'

Afgelopen dinsdag had ik mijn eerste huisbezoek aan Han. Ze is al erg lang depressief en heeft al vele opnames achter de rug. Han heeft verschillende medicatie geprobeerd en verschillende therapieën gehad. Helaas komen haar depressies steeds terug. Ze woont thuis met haar man. Die is de wanhoop nabij. Hij weet niet meer wat hij moet of kan doen. Han heeft ook extra hulp van een andere organisatie, maar die krijgt haar niet in beweging. Han biedt namelijk weerstand en wil dingen voor zichzelf bepalen. Han zat om 14:00 uur nog in haar pyjama. Een fleece pyjama met tijgerprint en een pluche ochtendjas met zebraprint. In de ene hand een sigaret en in de andere hand een kop koffie. Ze heeft nog niets gegeten. Ze is leeg, hol, initiatiefloos en moe. 

Han voelt zich als aangeschoten wild. Zo zei ze dat dan. Met haar nachtkleding was dit een grappige metafoor. In haast één zin vertelt ze dat ze al ruim twee weken niet meer heeft gedoucht. Ze voelt zich vies en heeft plekken onder de borsten. Ik mocht die wel zien als ik wilde. 

Met het bekende 'verpleegkundige onderbuikgevoel' stemde ik toe om de plekken te bekijken. Daaraan vastgeplakt een directieve sturing: 'Als we dan toch naar boven gaan, ga je maar gelijk lekker onder de douche.' Han, enigszins overrompeld door mijn snelheid, stemde toe.

Nadat Han had gedoucht, kwam er - letterlijk en figuurlijk - een ander en opgefrist persoon naar beneden. Haar snuitje straalde! Maar ik realiseerde me ook dat dit maar tijdelijk is. Helaas... Han verwaarloost zich flink. Niet alleen wat gezond eten en drinken betreft, maar ook op het gebied van zelfzorg. Ze had een sterke lijfgeur en die plekken onder de borsten waren forse schimmelplekken die ontstaan waren door slechte zelfzorg.  

Han en ik maakten voor de week erop een nieuwe afspraak. Ze bedankte me voor het bezoek en bedankte me voor mijn 'douche-dwang'. Dat ene woordje: dwang. Ik bemerkte dat ik me ging verantwoorden... 'Ik heb Han niet gedwongen. Ik heb gebruik gemaakt van een gelegenheid.'  

Dwang, drang, aansturen via warme directieve bejegening? Wanneer doe je dit wel of juist niet? En hoe verhoudt dit zich ten opzichte van eigen regie? Dit blijft altijd één van die ethische vraagstukken in ons vak.

Twee tips, lieve mensen:

1. Realiseer je dat je totaal geen slechte pleeg bent als je af en toe eens doorpakt. 
2. De manier waarop is echter wel van belang; altijd met opgetrokken mondhoeken.