Relatietherapie: ‘Ze ziet plots allemaal problemen met mij en in onze relatie’

Linda

“Lex en ik hebben de laatste tijd vaak ruzie. Meestal over niks, of in elk geval over kleine, onbelangrijke dingen. Hij heeft er moeite mee als ik een andere mening heb dan hij. Hij voelt dat als kritiek en daar heeft hij nooit tegen gekund. Daarom heb ik me in ons huwelijk ook altijd aangepast aan hem. Dat kostte niet zo veel moeite, want ik had ook geen duidelijke eigen mening. Ik denk dat ik heel lang geen idee had wat ik eigenlijk wilde of wie ik was. Dus kon Lex ook niet weten wat ik wilde als ik dat niet zei. En ik zei jarenlang niets omdat ik dacht dat het niet zo belangrijk was wat ik vond en dat het zeker niet de moeite waard was om daar problemen over te maken.”

Beter m’n grenzen aangeven

“Toen ik in therapie kwam, vroeg jij altijd wat ik voelde of wat ik nodig had. Ik kon jou daar ook geen antwoord op geven. Het was mij nooit gevraagd als kind. In ons gezin, draaide alles om mijn vader. Ik zag daar hoe mijn moeder zich altijd aan hem aanpaste. Ik had me aangemeld voor therapie omdat ik me steeds zo moe voelde en niet gelukkig. Ik dacht dat het te maken had met mijn werk, dat ik het te druk had omdat ik nooit nee durfde te zeggen als ik een verzoek kreeg. Dat speelde ook zeker mee. Beter mijn grenzen aangeven op mijn werk was het minst lastige van alles wat ik moest veranderen in mijn leven.

Het werd voor mij ook steeds duidelijker dat in de relatie met Lex hetzelfde gebeurde. Bij hem had ik ook nooit gezegd wat ik anders wilde. De kinderen zijn nu het huis uit, maar in de jaren daarvoor deed ik alles in de zorg voor hen én in het huishouden. Ik vond dat normaal, want Lex had een drukke baan. Dat ik ook mijn baan had, vond ik geen reden om van hem meer aanwezigheid en hulp te vragen.

Lex vindt dat ik door de therapie ben veranderd. Niet in mijn voordeel. Volgens hem ben ik voortdurend ontevreden en heb ik steeds wat op hem aan te merken. Ineens maak ik van allerlei dingen een probleem. Hij denkt dat ik door de therapiegroep word beïnvloed en dat ik daardoor niet mezelf ben. Hij vindt dan ook dat het niet goed met me gaat. Ik ben inderdaad veranderd, ben niet minder mezelf maar juist méér. En ik word nooit meer de afhankelijke, onzekere vrouw die ik was. Ik weet inmiddels wat ik voel en wat ik nodig heb en ik vraag daar ook duidelijk om. Lex zal daaraan maar moeten wennen.”

Lex

“Het was mijn initiatief om mee te komen voor een gesprek. Niet omdat ik wil dat Linda zich in alles aan mij aanpast. Ik krijg de indruk dat zij mij ziet als een autoritaire man die niet wenst te worden tegengesproken en geen andere mening verdraagt. Ik herken mezelf daar totaal niet in. Als zij iets vindt of wil, moet ze dat gewoon zeggen en dan sta ik daarvoor open. Misschien niet meteen, maar ik ben absoluut gevoelig voor goede argumenten. Maar ik kan geen gedachten lezen. En ik kan ook niks met verwijten over iets wat ik jaren geleden heb gezegd of doorgedrukt.

Ik weet vaak niet waar ze het dan precies over heeft, bovendien kan ik het niet terugdraaien. Ik heb er geen moeite mee dat Linda in therapie is. Ik heb haar zelf aangeraden hulp te zoeken, omdat ze niet goed in haar vel zat sinds de kinderen uit huis zijn. Ik zocht net als zijzelf de oorzaak daarvan vooral op haar werk. Ik vind dat daar misbruik van haar werd gemaakt. Ik kan alleen maar toejuichen dat ze daar meer nee is gaan zeggen.”

Meer problemen in de relatie

“Wat ik moeilijk vind, is dat ze plotseling allemaal problemen ziet met mij en in onze relatie. Er is veel meer irritatie en afstand tussen ons en dat kan naar mijn idee niet de bedoeling zijn van therapie. Linda kent me inmiddels veertig jaar. Ik ben niet ineens een heel andere man geworden. Ik dacht dat wij een goed huwelijk hadden, maar plotseling blijkt dat zij al jaren lijdt onder mijn gedrag. En dat ze zich, zonder dat ik dat wist en zonder dat ik dat van haar vroeg, in heel veel dingen aan mij heeft aangepast. Ik vind dat behoorlijk pijnlijk.

Zo heeft ze me verteld dat ze zich al jaren verplicht voelde om regelmatig seks met mij te hebben, terwijl ze daar meestal weinig aan vond. Ik ben natuurlijk ook niet gek, merkte wel dat ze het soms maar zo’n beetje onderging. Ik heb vaak genoeg aan haar gevraagd of ze aan wilde geven wat ze fijn vond, maar dan kwam er nooit iets. Ja, dat ze moe was. Maar als ik tegen haar zei dat ze dan misschien beter wat minder kon gaan werken, wilde ze dat niet. Het was overigens niet zo dat ik thuis helemaal niets deed, maar we wisten dat het leeuwendeel van het huishouden en de zorg voor de kinderen op haar neer zou komen. We hadden dat van tevoren besproken en ik dacht dat ze dat begreep en accepteerde. Plotseling blijkt nu dat niets van wat ik dacht klopte. Dat ik Linda niet ken en misschien nooit heb gekend.”

De therapie

Het zich aanpassen aan de wensen van anderen was voor haar de manier om met haar angst voor afwijzing om te gaan. Dat voorkwam in haar huwelijk met Lex de onenigheid en de irritatie waaronder ze zo geleden had in haar jeugd. Op korte termijn bleek dit een succesvolle manier om zichzelf te beschermen tegen boosheid en afwijzing. Omdat Lex nauwelijks doorhad dat ze zich aanpaste, veranderde er ook niets in de relatie. Linda bleef uitgaan van haar overtuiging dat hij het niet zou kunnen verdragen als ze tegen hem inging. Zonder dat ze onderzocht of deze gedachte klopte.

Op lange termijn bleek echter dat het zich altijd maar voegen naar anderen Linda ging opbreken: in de relatie gaf ze vooral en vroeg en kreeg ze te weinig. Hier werd ze niet boos van, maar wel moe en verdrietig. Door in de individuele therapie en later in de groep te onderzoeken wat ze als kind had gemist aan veiligheid en waardering en door te oefenen met aangeven wat ze wilde, veranderde Linda. Ze werd minder ‘makkelijk’ en sprak duidelijker uit wat ze wel en wat ze niet verwachtte. Voor Lex was dit behoorlijk wennen. Logisch, want deze kant van Linda kende hij niet en hij zag dit dan ook niet als een positief gevolg van de therapie. Hij wilde zijn ‘oude Linda’ terug.

Wennen aan een ‘nieuwe’ partner

Het gebeurt vaak dat partners, collega’s of huisgenoten moeten wennen aan iemand die verandert als gevolg van de ontwikkeling die ze in therapie heeft doorgemaakt. In die gevallen kan het helpen om een aantal gesprekken mee te gaan naar de therapie en uitleg te krijgen over wat daar gebeurt en waarom. In het geval van Lex en Linda leidde dit tot meer begrip. Toen hij haar begreep, kon Lex blij zijn met de ‘nieuwe Linda’, omdat hij nu, meer dan vroeger, wist wat ze echt vond en wie ze echt was.