Orkanen keren steeds terug in het wereldnieuws als natuurrampen die mensenlevens eisen en vaak grote materiële schade veroorzaken. Zo werden afgelopen week miljoenen mensen geëvacueerd uit kustregio's in India en Bangladesh, die werden getroffen door orkaan Amphan. Het is de krachtigste storm die de regio trof sinds orkaan Sidr, die in 2007 naar schatting 3.500 mensen het leven kostte.
Schade orkanen neemt om meerdere redenen toe
Het aantal menselijke slachtoffers kan worden teruggedrongen door verbeteringen in waarschuwingssystemen, maar de financiële schade van orkanen wereldwijd neemt al geruime tijd sterk toe. Dat komt deels doordat er steeds meer mensen wonen in kustregio's, met steeds meer kwetsbare infrastructuur.
Daarnaast bestond al geruime tijd het vermoeden dat orkanen in kracht toenamen, omdat de potentiële energie van de stormen in een warmer klimaat hoger is. "Op basis van klimaatmodellen en ons begrip van atmosferische fysica verwachtten we een toename van orkaankracht", zegt klimaatonderzoeker James Kossin, hoofdauteur van een nieuwe publicatie over de analyse van orkanen in wetenschapsblad PNAS.
Die toename kon echter tot nog toe niet in de praktijk worden aangetoond, omdat meetgegevens van weerstations en satellieten niet goed op elkaar aansloten. Kossin: "De data worden altijd verzameld met de best beschikbare technologie van dat moment. Zo heeft elke nieuwe satelliet weer nieuwe apparatuur aan boord."
Dat zorgt ervoor dat meetgegevens met de tijd steeds beter worden, maar maakt het lastiger om ze onderling te vergelijken. Het Amerikaanse onderzoeksteam heeft daarom alle metingen sinds het begin van structurele satellietweermetingen gestandaardiseerd.
Daaruit blijkt dat de maximale windsnelheid van orkanen wereldwijd tussen 1979 en 2017 sterk is toegenomen - met gemiddeld 8 procent per decennium. Over dezelfde periode is de wereldgemiddelde temperatuur elke tien jaar met 0,2 graden gestegen.
Door klimaatverandering bevatten orkanen ook meer waterdamp, waardoor ze meer neerslag kunnen veroorzaken. Het team van Kossin had eerder al ontdekt dat orkanen - die boven zee vormen - tegenwoordig sterker afremmen zodra ze boven land aankomen.
Dit betekent dat de effecten van de sterke wind en regenval langer op één plek voelbaar zijn - nog een factor die de schade van orkanen kan vergroten.
Het aantal orkanen in de wereld neemt door klimaatverandering overigens niet toe, zo denken de experts van hetzelfde NOAA - behalve in de Atlantische Oceaan, waar ze ook vaker noordelijke afzwaaiers produceren. Die kunnen bijvoorbeeld New York bereiken, en in afgezwakte vorm ook de Europese westkust.