Britse premier Johnson bevestigt aftreden

“Het is duidelijk dat de conservatieve partij een nieuwe leider, en daarmee een nieuwe premier wil,” zei Johnson voor zijn huis op Downing Street 10. Hij geeft zijn partijgenoten nu de tijd om te kiezen wie zijn opvolger moet worden.  Hij wil aanblijven tot die kan worden aangesteld.

Johnson bedankte in zijn toespraak de mensen die op hem hebben gestemd en verklaarde waarom hij de afgelopen tijd wilde aanblijven, ondanks de oplopende druk. “Dat deed ik niet omdat ik het zelf wilde, maar omdat het mijn werk en mijn plicht is. Ik ben immens trots dat we de Brexit er doorheen hebben gekregen en dat we als land weer de macht hebben om onze eigen wetten te schrijven.”

Steeds meer druk

De 58-jarige premier gaat al een tijdje gebukt onder een reeks schandalen en ligt regelmatig onder vuur, ook in zijn eigen Conservatieve Partij. Hij overleefde onlangs nog een vertrouwensstemming bij de Conservatieven rond de zogenoemde partygate-affaire: verboden personeelsfeestjes met regeringsleden in coronatijd. Voor een van die feestjes is de Britse premier zelf beboet.

De laatste dagen is de druk snel opgevoerd door verscheidene ministers en andere bewindslieden die opstapten, maar ook de ministers die bleven hebben op Johnson ingepraat. Hun aandringen lijkt een belangrijke rol te hebben gespeeld in Johnsons beslissing om op te stappen. 

Woensdag wilde Johnson van een vertrek nog niets weten. In de avond hebben verscheidene mensen hem proberen te overtuigen dat het in het landsbelang was dat hij zijn ontslag zou indienen. Dat kostte minister Michael Gove zelfs zijn baan: Johnson ontsloeg hém.

De nieuwe Britse minister van Financiën Nadhim Zadawi deed donderdagochtend openlijk een oproep aan Johnson om te vertrekken. Zahawi zit nog geen twee dagen op die positie en verdedigde Johnson gisteren nog in alle ochtendprogramma’s op radio en tv. Nu liet hij publiekelijk weten dat het tijd is voor de premier om op te stappen, omdat dit ‘alleen maar erger zou worden’.

De minister van Defensie David Wallace sloot zich aan bij de woorden van Zahawi en riep Johnson ook op te vertrekken. Wallace zelf ziet het als zijn plicht om aan te blijven ‘voor de nationale veiligheid’.

Zahawi werd minister van Financiën nadat zijn voorganger Rishi Sunak dinsdag opstapte, omdat deze het vertrouwen in de regering van Johnson had verloren. Sindsdien legden meedere ministers en andere bewindslieden hun taken neer. Zahawi was hiervoor minister van Onderwijs. Zijn opvolger op die post is na twee dagen al afgetreden omdat ze Johnson niet meer zag zitten.

Demissionair premier

Meerdere Britse Conservatieven hebben zich vandaag uitgesproken tegen het voorlopig aanblijven van premier Boris Johnson tot de herfst. Johnson wil aanblijven tot een nieuwe partijleider is gekozen voor het Conservatieve partijcongres in oktober. Vooraanstaande Tories laten Britse media weten dat ze vinden dat hij nu moet vertrekken.

Het kan maanden duren voordat een nieuwe partijleider is gekozen, die dan automatisch ook premier van het Verenigd Koninkrijk wordt. Tot die tijd wil Boris Johnson zelf aanblijven als demissionair premier. Volgens voormalig minister George Freeman zou het beter zijn om een waarnemend premier aan te stellen. In de media wordt daarvoor Dominic Raab genoemd, de huidige vicepremier.

De Britse minister Michael Ellis zegt dat de regering gewoon zal doorgaan met het landsbestuur. Hij ziet het als plicht van de ministersploeg dat het Verenigd Koninkrijk een functionerende regering behoudt: “We moeten ons land blijven dienen.” Ellis wilde nog niet vooruitlopen op de verklaring die Johnson later op de dag zal geven.

Schandelijke figuur

De leiders van Schotland, Wales en Noord-Ierland zijn blij dat de Britse premier Boris Johnson vertrekt. Johnson had een moeizame relatie met de andere delen van het Verenigd Koninkrijk en de drie leiders laten dat merken in hun reacties op Twitter.

De Schotse premier Nicola Sturgeon van de Scottish National Party verwacht dat het land opgelucht is dat de chaos van de laatste dagen voorbij is. Ze denkt dat het onverstandig is dat Johnson nog tot de herfst aanblijft als waarnemend premier, omdat hij altijd al ‘ongeschikt’ als premier is geweest. Ze hoopt dat een nieuwe premier een andere houding zal aannemen tegenover de Schotse wens van onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk, maar verwacht niet dat dat met een nieuwe leider deze wens meteen vervullen zal.

De nieuw verkozen leider van Noord-Ierland Michelle O’Neill (Sinn Féin) heeft hard uitgehaald naar de Britse premier, omdat hij het Noord-Ierse protocol wilde aanpassen. “Hij is een totaal schandelijke figuur. Iedereen die onze vredesakkoorden probeert te saboteren, is werkelijk geen vriend van ons.”

De socialistische regeringsleider van Wales Mark Drakeford is blij dat Johnson ‘het juiste heeft gedaan’. Hij denkt dat alle vier de landen binnen het Verenigd Koninkrijk baat hebben bij een stabiele regering. Drakeford roept op tot nieuwe verkiezingen, omdat niet alleen de Conservatieve Partij zou moeten bepalen wie de volgende premier wordt.

Luister onze wekelijkse podcast Amsterdam wereldstad: