Een beetje achtbaan komt uit Vlodrop en de zaken gaan uitstekend in crisistijd
Corona is voorbij, met de amusementsindustrie gaat het goed. ‘Die loopt als een tierelier’, zegt Peter van Bilsen, directeur verkoop bij achtbaanbouwer Vekoma. Hij verwacht dat dat zo blijft.
“Ja”, zegt Van Bilsen, “het klinkt vreemd, maar in economisch onzekere tijden reizen mensen minder en zoeken ze hun vertier dichter bij huis. Pretparken doen het vaak goed in crisistijd.” Hun doorgaans stevige entreeprijzen werken blijkbaar niet afstotend.
De vooruitzichten van Vekoma zijn ook goed. Met een omzet van ruim 100 miljoen euro was 2022 een fraai jaar; 2023 wordt volgens Van Bilsen nog beter. Vekoma maakt jaarlijks tien tot vijftien attracties. Meer dan een kwart van alle grote pretparkattracties, zegt Van Bilsen, komt uit Vlodrop (bij Roermond) waar Vekoma huist. Het orderboek zit vol. Onlangs sloot Van Bilsen contracten voor een achtbaan die in 2027 moet zijn geleverd. De levertijden zijn lang. Sinds corona is de bevoorrading, vooral van elektronica uit China, een probleem.
Vekoma (Veld Koning Machinefabriek) begon in 1926 met het maken van ploegen. Daarna produceerde het bedrijf stalen constructies voor de mijnbouw en vervolgens constructies voor de petrochemie. Die maakt Vekoma nog. Maar het gros van zijn omzet haalt het bedrijf, sinds 2018 onderdeel van het Japanse Sansei Technologies, met de fabricage en het onderhoud van pretparkattracties.
De klapper van de Efteling
Vekoma bouwde zijn eerste reuzenrad in 1967, tien jaar later zijn eerste achtbaan. Faam kreeg het in 1981 in Nederland met de Python, de klapper van de Efteling, toen de grootste achtbaan in Europa. De Python, al een paar keer gerenoveerd, staat nog steeds overeind.
Inmiddels staan er meer dan vijfhonderd attracties van Vekoma, verspreid over de hele wereld. De grote Disneyparken hebben achtbanen uit Vlodrop. Dollywood, het pretpark dat deels van zangeres Dolly Parton is, heeft er een. Walibi-parken hebben ze, Six Flags ook.
Een bijzondere is, zegt Van Bilsen, de F.L.Y in Phantasialand bij Keulen: ’s werelds langste ‘vliegende’ achtbaan (mensen hangen erin waardoor het lijkt of ze vliegen) die rakelings langs bebouwing scheert. Vlak langs bebouwing scheert ook Abyssus, een baan met twee enorme loopings, in het eerste grote pretpark in Polen waarvoor Vekoma elf achtbanen leverde.
Veel attracties staan in China, al is de vraag daar door corona ingeklapt en ging er een streep door een ‘hele grote order’ van Evergrande, het Chinese megavastgoedbedrijf dat in grote financiële problemen verkeert. Aan twee Russische parken, al in aanbouw, levert Vekoma vanwege de boycot tegen Rusland niet meer: onderdelen liggen nog in Vlodrop. Veel vraag is er nu uit de VS, nog altijd het pretparkland bij uitstek. Van Bilsen: “Grote pretparken willen om de paar jaar iets nieuws.”
Veiliger dan biljarten
Vekoma leverde achtbanen aan twee Vietnamese ondernemers die, steenrijk geworden met de verkoop van noedels, begonnen met luxeresorts-met-pretparken. Een paar jaar was een supermarktketen uit Indonesië een grote klant. Die plaatste attracties op de daken van zijn supermarkten. In Azië, vertelt Van Bilsen, hebben grote winkelcentra vaak attracties. Die moeten ze van hun overheden soms ook hebben.
Vekoma ontwerpt, bouwt en test de attracties zelf. Er werken ruim driehonderd mensen, van wie ongeveer de helft ontwerpers. Die leidt het bedrijf zelf op. De assemblage geschiedt in Vlodrop, Tsjechië en China. Een standaardachtbaan kost zo’n 2 miljoen euro. Een grote kan 8 à 10 miljoen kosten. Daarvoor krijgt de klant een achtbaan plus voertuigen. De verdere aankleding is voor rekening van de klant. “Vroeger was die aankleding niet belangrijk. Nu wel. Attracties zijn vaak opgebouwd rond een thema. De aankleding is soms net zo duur als de achtbaan zelf.”
Een achtbaan vergt veel voorbereidingstijd. Van Bilsen verhaalt over de Tron Lightcycle Power Run, een achtbaan met motoren als thema die onlangs open ging in Disneys Magic Kingdom in Orlando. Disney leverde wat schetsen af: een basisidee van hoe die motoren moesten ogen. Daarmee togen de Vekoma-ontwerpers aan het werk. Het hele traject nam vijf jaar in beslag.
Veiliger dan biljarten
Gaat er vaak iets mis? Zelden, zegt Van Bilsen. “Ze zeggen dat achtbanen veiliger zijn dan biljarten.” Voorwaarde is dat het onderhoud goed geregeld is: dat er veel inspecties zijn en dat een baan eens per jaar grondig wordt nagekeken. Dat neemt een maand of twee in beslag. “Ze zijn veiliger dan vroeger”, stelt Van Bilsen, die zelf nog altijd met plezier plaatsneemt in een wagentje als er een nieuwe achtbaan opengaat. Al heeft hij gemerkt dat hij (61) de druk op zijn lichaam tijdens een ritje minder goed kan hebben dan vroeger.
Mogelijk dat hij begin 2024 ritjes maakt in Ierland, China en Australië waar nieuwe achtbanen open gaan. En misschien zit hij in 2026 in Riyadh (Saudi-Arabië) waar wordt gewerkt aan een enorm pretpark dat nu nog in een woestijn ligt. Vanwege de hitte zal het aparte openingstijden hebben: van zes uur ’s avonds tot twee of drie uur in de nacht.
Lees ook:
Wat is de succesformule van de Efteling?
De Efteling is één van de succesvolste Europese pretparken. Maar om dat te blijven, zal het ook moeten vernieuwen.
Pretparken gaan stereotypen te lijf: Sindbad de Zeeman draagt in de Efteling straks geen fez
De Efteling heeft afscheid genomen van de omstreden zwarte figuur Monsieur Cannibale, maar het park is nog niet klaar met vernieuwen. Hoe doen ze dat, en hoe gaan andere pretparken stereotypen te lijf?