Nijlpaarden zien er leuk en sullig uit, maar bijten zo een krokodil in tweeën

Overal ter wereld heeft men last van invasieve exoten. Hier te lande denken we dan aan uitheemse rivierkreeftjes, wasberen en muskusratten, maar het kan nog een maatje forser. In Colombia is sprake van een heuse nijlpaardenplaag.

De dieren zijn ooit vanuit Afrika in het Zuid-Amerikaanse land terechtgekomen dankzij de waanzin van de steenrijke drugsbaron Pablo Escobar die destijds een van de rijkste mensen op aarde was; volgens wiki harkte hij ooit 61 miljoen dollar per dag binnen. Iemand met zoveel geld weet vaak van gekkigheid niet wat ermee te doen.

Escobar legde een privédierentuin aan en liet daarvoor wilde dieren uit Afrika invliegen, waaronder ook nijlpaarden. Een mannetje en drie vrouwtjes. Nadat Escobar op 2 december 1993 bij zijn arrestatie werd doodgeschoten, verwaarloosde de tuin en wisten de vier hippo’s te ontsnappen. De dieren vormden het begin van een populatie die inmiddels is toegenomen tot een omvang van ongeveer 150 exemplaren.

Ze kunnen een krokodil in tweeën bijten

En zoals dat met exoten vaker gaat, kan dat aantal exponentieel toenemen. Onlangs berichtte het tijdschrift Nature dat het aantal nijlpaarden binnen zestien jaar kan oplopen tot 1500 stuks, een hoeveelheid die dan totaal niet meer in de hand te houden is. Maar ingrijpen ligt gevoelig, bij zowel dierenrechtenactivisten die iedere vorm van beheer afwijzen als bij de lokale bevolking die er een toeristische attractie aan heeft overgehouden.

Nijlpaarden zijn buitengewoon gevaarlijk. Ze zien er wel zo leuk sullig uit, met hun grote varkensogen en die enorme bek waar je in de dierentuin vroeger nog een heel Tarvobrood in mocht stoppen, maar dat is schijn. Jaarlijks vallen er veel menselijke slachtoffers doordat nijlpaarden zich bedreigd voelen. Hippo’s kunnen een grote krokodil in tweeën bijten en met 30 kilometer per uur heel hard rennen.

Bedreigde diersoort

Het zijn voornamelijk graseters, maar dierlijke karkassen of soms zelfs levende prooi wordt niet gemeden. Je kunt er dus maar beter bij uit de buurt blijven. Het is daarom begrijpelijk dat de overheid van Colombia de dieren liever kwijt dan rijk is, maar volgens Nature zijn de onderzoekers bevreesd dat men de oren laat hangen naar dierenrechtenactivisten.

Er is nu een halfbakken compromis bedacht. Zeventig dieren zullen worden overgebracht naar reservaten in India en Mexico – waar ze dus eigenlijk ook niet thuis horen. Het zou slimmer zijn ze terug naar Afrika te brengen waar de soort wordt bedreigd.

Verwant aan varkens

Nijlpaarden leven tegenwoordig niet meer in de Nijl. Ooit wel, en zelfs in heel sub-Sahara Afrika, maar dat verspreidingsgebied is tot kleine hier-en-daartjes opgebrokkeld. Ooit is door Linnaeus de wetenschappelijke naam Hippopotamus amphibius aan de soort gegeven, wat letterlijk ‘het amfibische rivierpaard’ betekent. Het Duitse woord Flusspferd is adequater.

Nijlpaarden zijn ook geen paarden – maar er zijn wel gekkere dierennamen. In de stamboom van de zoogdieren zijn ze het meest verwant aan varkens. Een iets grotere maar verder vrijwel identieke soort leefde tijdens de warme tussenijstijden ook in Nederland. Overblijfselen ervan zijn in de IJsselvallei gevonden, maar een (her)introductie in de buurt van Zwolle of Deventer met overtollige Colombiaanse nijlpaarden lijkt me geen goed idee.