Straks veel meer recyclefabrieken in Nederland, maar die moeten afval dan gaan importeren
Nederland moet nog meer afval gaan importeren dan nu al gebeurt, blijkt uit onderzoek van KPMG. Anders is er te weinig plastic voor de circulaire fabrieken.
Hoewel veel Nederlanders hun plastic flessen inleveren en slimme machines de verpakkingen uit het restafval vissen, wordt het grootste deel van het plastic afval in Nederland verbrand, namelijk 70 procent. Om dit percentage naar beneden te krijgen, investeren bedrijven de komende jaren naar verwachting miljoenen in nieuwe recyclefabrieken. Dat is ook belangrijk voor de verduurzaming van de chemische industrie, die nu nog vooral plastic maakt uit fossiele grondstoffen.
Vraag en aanbod
De vraag is wel of er straks voldoende materialen zijn om die circulaire fabrieken te voeden. Adviesorganisatie KPMG heeft onderzocht of vraag en aanbod in 2030 een beetje in balans zijn. Dat is niet het geval, concludeert Tom Hesselink van KPMG. “De vraag groeit harder dan het aanbod, wat leidt tot een grote disbalans.”
Tot 2030 verdubbelt de capaciteit voor het recyclen van plastic afval, blijkt uit het donderdag verschenen rapport Plastic grondstoffen voor recycling in Nederland, en wel tot 2,2 miljoen ton. Maar de aanvoer blijft steken op één miljoen ton.
Vooral in het commerciële en industriële bedrijfsafval valt nog een wereld te winnen. Ook kan de verwerking van het huishoudelijk afval beter. “De bulk van het afval wordt momenteel niet gesorteerd voor recycling, maar gaat meteen naar de afvalverbranding”, zegt Hesselink.
Europa wil producenten gaan verplichten een bepaalde hoeveelheid gerecyclede grondstoffen te gebruiken. “Dat zou een enorme stimulans zijn voor recycling en circulariteit”, zegt Hesselink.
In landen in Zuid- en Oost-Europa wordt nog veel afval gestort. Dat moet verboden worden, adviseert KMPG. Ook wordt nog veel restafval zomaar verbrand, zonder dat het is aangeraakt of gesorteerd. Ook in Nederland. “Dat is hartstikke zonde”, zegt Hesselink.
Verder moet Europa niet langer afval exporteren, maar het zelf gaan verwerken, vindt KPMG. Waarschijnlijk wordt het al verboden om plastic afval naar landen te brengen die niet bij de Oeso horen, de club van ontwikkelde landen. Deze maand kwamen het Europees Parlement en de Europese Raad (de regeringsleiders) tot een voorlopig politiek akkoord.
Leider in de circulaire ecconomie?
Per saldo is Nederland een importeur van afval, en die import zal moeten toenemen, zegt KMPG. Waarom moet het afval naar Nederland? Hesselink: “Nederland heeft een sterke afvalverwerkende industrie in Europa. Daarnaast zijn we een belangrijk land op het gebied van de basischemie en de plasticproductie. Dat is een goed uitgangspunt om leider te worden in de circulaire economie.”
Het onderzoek is verricht in opdracht van de Vereniging Afvalbedrijven (VA), de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en Plastics Europe Nederland. Behalve de plasticindustrie staan ook andere partijen te springen om afval. Zoals de afvalverbrandingscentrales die elektriciteit of warmte leveren. In Limburg werkt energieconcern RWE aan een fabriek die waterstof maakt uit huishoudelijk afval.
Voorzitter Boris van der Ham van de Vereniging Afvalbedrijven vraagt om voorspelbaarheid van de overheid. “We kunnen alleen grote investeringen doen als we weten dat we die gaan terugverdienen. Wat ons betreft komt die Europese bijmengverplichting voor gerecyclede grondstoffen er zo snel mogelijk.”
“Laten we niet alleen de blik op Nederland richten”, zegt hij over de invoer van afval. “Is het Duitse Münster buitenland? Of is het een buurgemeente van Enschede?”
Afval is een grondstof, valt directeur Focco Vijselaar van VNO-NCW hem bij. “Nu importeren we grondstoffen van veel verder weg.” Denk aan olie en gas. Hij wijst erop dat de circulaire economie om havens en terreinen voor de verwerking vraagt. “Vaak gaat het bij ruimte over wonen en de natuur. Maar ook de circulaire economie gaat beslag leggen op de ruimte.”
Lees ook:
‘We kunnen de helft van ons afval hergebruiken in plaats van verbranden’
Tot voor kort werden matrassen in mootjes gehakt en verbrand. Nu recyclet Renewi een miljoen matrassen per jaar. Zo zijn er veel meer afvalstoffen te redden van de verbranding, zegt CEO Otto de Bont.