Achter geraniums langs de A1

"Dit is geen huis, maar de aanzet tot een huis", zegt Loreta Visic (32). "Ik wil mensen aan het denken zetten. Wordt hier echt een huis gebouwd of is dit alleen maar een grap? Wonen aan de snelweg wordt in de toekomst - met de ontwikkeling van milieuvriendelijke auto's- ongetwijfeld mogelijk. Ook de A1 kan een plek zijn om te wonen."


Visic is een van de kunstenaars die meedoen aan IAMA1, het derde van een reeks kunstprojecten langs de A1. Zeven tijdelijke kunstwerken plus een mobiele bioscoop met documentaires sieren deze zomer elf weken lang de berm van de snelweg tussen De Lutte en Apeldoorn. Drie daarvan staan er in de regio: de bouwstelling van Visic bij Enter, een veld van spiegels van Zoro Feigl bij parkeerplaats De Bolder in Markelo en een doorzichtig doek met een fantasielandschap van Giny Vos vlakbij het knooppunt Azelo.


De kunstenares zelf, afkomstig uit Roermond, kende de A1 niet. "Ik rij geen auto en kom hier niet vandaan. Wat me opviel? Nou, de vele boerderijen en de manier waarop deze snelweg in het landschap ligt: dat is toch echt anders dan in de Randstad, Brabant of Oostenrijk."


Haar eerste idee was het bouwen van twee huizen, aan weerszijden van de weg. Beide woningen zouden elkaar 's nachts lichtsignalen geven, om duidelijk te maken hoe groot de impact is van een snelweg in het landschap. "Mensen die buren waren, zijn nu opeens van elkaar gescheiden. Dat fascineert me. Helaas bleek dit thema vorig jaar al aan de orde te zijn geweest. Het werk zou bovendien te opvallend zijn. Als kunstenaar langs de snelweg mag je de aandacht niet te veel afleiden."


Bij de uitvoering van haar werk was Visic aan duidelijke regels gebonden. Medewerkers van Rijkswaterstaat en de gemeente Almelo zijn al langs geweest voor een controle. Ook een boze buurtbewoner kwam zich melden. "Die man wist blijkbaar nergens van. Hij vond dat dit bouwwerk zijn uitzicht verpestte."


IAMA1 is het derde en voorlopig laatste kunstproject langs de A1. De initiatiefnemers (de Kunstvereniging Diepenheim, Akkuh in Hengelo en het Kunstenlab Deventer) beraden zich nog over een vervolg, maar zeker is dat niet. "We hadden subsidie voor drie keer", aldus woordvoerster Ingrid van Bergenhenegouwen. "Dat geld is nu op. Iedere keer hebben we de weg op een andere manier benaderd. Dat heeft veel aandacht opgeleverd. Ik geloof absoluut dat we met deze projecten hebben bijgedragen aan de discussie zoals die nu over de A1 wordt gevoerd. Mensen en beleidsmakers kijken nu op een andere manier naar de snelweg dan voorheen. De A1 is gaan leven: daar ben ik van overtuigd."