Wél die speen aflikken en níet elke dag badderen: hygiëneregels voor je kind
Opvoeden kan een mijnenveld zijn. Zoveel meningen, zoveel twijfels. Anna van den Breemer schrijft elke woensdag over opvoeden. Deze week: een beetje viezigheid is goed voor de weerstand van een kind, maar welke hygiëneregels zijn het volgen waard?
Toen er een terras vol zonaanbidders meekeek, werd ik me bewust van het feit dat ik zo’n smerige moeder was geworden die ik vroeger met verbijstering gadesloeg: de speen die op de grond was gevallen, sabbelde ik schoon voordat ik ’m terugschoof in de mond van mijn zoon en bij gebrek aan een zakdoek kneep ik mijn dochters snottebel weg – tussen wijsvinger en duim. Praktische oplossingen, jazeker. Maar terugdenkend aan de tijd dat ik nog braaf elke avond flesjes en speentjes uitkookte (wie wás die vrouw?), vroeg ik me af: waar moet je écht op letten bij de hygiëne van je kroost?
Wat zeggen de deskundigen?
‘Je wilt dat kinderen opgroeien in een schone omgeving, maar ouders moeten niet doorschieten. Kinderen moeten in contact komen met bacteriën voor het opbouwen van hun weerstand’, zegt Peter Molenaar, deskundige infectiepreventie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Wat verstaat hij onder doorschieten? ‘Desinfecterende doekjes zijn bijvoorbeeld echt niet nodig. Water en zeep is voldoende.’
Dit idee sluit aan bij de hygiënehypothese, die stelt dat kinderen tegenwoordig vaker astma en allergieën krijgen omdat ze in een te steriele omgeving verkeren, waardoor ze niet meer met goede bacteriën in contact komen. Maar het huis expres vies houden om de weerstand van je kroost op te krikken, gaat te ver, zegt Molenaar. ‘Zeker bij kleine kinderen is het immuunsysteem nog in ontwikkeling en dus moet je oppassen. Als je kinderen leert om hun handen te wassen op de juiste momenten – ná de wc en vóór het eten – dan kun je al heel trots zijn. En niezen doe je in je elleboog.’
Kan dat speentje aflikken kwaad? Nee. Amerikaans onderzoek liet zien dat kinderen mogelijk beter beschermd zijn tegen allergieën als ouders de speen schoonlikken. Door de onschuldige mondbacteriën die dan worden overgedragen, kan het afweersysteem beter worden afgesteld. Ouders hoeven niet bang te zijn om via de mond schadelijke infecties over te brengen. Door al het andere lichamelijke contact, zoals knuffelen en kusjes, zijn de microben al bekend. Houd je echter in bij het kind van een ander. ‘Er zwerven meer dan honderd soorten verkoudheidsvirussen rond, dus de kans is dan groter op besmetting met een nog onbekend virus.’
Opvoednieuwsbrief
Vanaf nu kun je elke woensdagmiddag interessante opvoedkwesties en trends op het gebied van modern ouderschap in je mailbox ontvangen. Schrijf je hier in voor de opvoednieuwsbrief.
Ook de andere opvoedvragen bekijken? Dat kan hier.
Hoe moet het dan wel?
Veel hygiëne-misvattingen komen samen tijdens het badritueel. ‘In reclames en op sociale media zie je moeders die dagelijks met hun baby badderen, in een soort mini-spa met allemaal gezellige bubbels, alsof het zo móet’, zegt dermatoloog Marjolein Leenarts. Uit haar eigen onderzoek onder 1.021 ouders blijkt dat één op de vier zich slecht voelt als ze hun kind niet elke dag in bad doen. ‘Dagelijks badderen is nergens voor nodig. Sterker nog: badwater droogt de huid uit. En schuimende douchegel lost het vuil op, maar ook de beschermende huidvetten.’
Hoe vaak badderen is normaal? Het consultatiebureau hanteert de richtlijn van drie keer per week. De meeste avonden volstaat het ouderwetse washandje bij de wasbak. Gezichtje en handen afnemen en klaar. ‘Pas vanaf 9 à 10 jaar worden de zweetklieren in oksels actiever en kunnen kinderen last van geurtjes krijgen’, aldus Leenarts.
Er zijn natuurlijk ouders die zweren bij dagelijks in bad gaan omdat zoonlief zo rustig wordt van het ritueel. ‘Als het gezin er goed bij gedijt, maak het water dan niet te warm en doe er olie in. Dep de huid droog en smeer in met een vette crème.’ Ouders gaan vaak de mist in met huidproducten, ziet Leenarts. ‘Ze denken: het is een kinderproduct dus zal het wel parfumvrij zijn. Gebruik je neus. Ruikt het lekker? Dan zit er parfum in. En veel contactallergisch eczeem wordt veroorzaakt door die geurstoffen.’
En voor de ouders die nog dagelijks in de weer zijn met speentjes en flesjes uitkoken: ‘Bij heet water stollen de eiwitten, waardoor het vuil juist aankoekt’, zegt Peter Molenaar. ‘Altijd eerst met lauw water afspoelen. De vaatwasser werkt trouwens ook prima.’