Aantal executies in Iran schiet omhoog nu de wereld haar aandacht elders heeft

Het aantal executies stijgt in Iran nu vanuit de rest van de wereld minder aandacht is voor de mensenrechtenschendingen, signaleert het Amerikaanse onderzoeksinstituut The Iran Primer. Vooral na de inval van Hamas in Israël op 7 oktober nam het aantal doodstraffen sterk toe.

Na de dood van 22-jarige Mahsa Amini in hechtenis in 2022 gingen Iraniërs massaal de straat op. Veel van de protesten werden met geweld neergeslagen. Toch demonstreren er ook nu nog steeds vele Iraniërs tegen het regime, blijkt uit cijfers van Acled, een organisatie die wereldwijd conflicten en politiek geweld inventariseert.

Angst en intimidatie

Iran is na China het land dat de meeste doodstraffen uitvoert. Demonstranten maken een relatief klein deel uit van de terdoodveroordeelden, maar ook doodstraffen om andere redenen worden volgens onderzoekers aangegrepen om het volk te intimideren.

‘Angst inboezemen is de enige manier voor het regime om aan de macht te blijven, en de doodstraf is zijn belangrijkste instrument’, zegt IHR-directeur Mahmood Amiry-Moghaddam. Onder de terdoodveroordeelden waren in 2023 minstens acht demonstranten.

Opvallend is de stijging van het aantal executies vanwege drugsgerelateerde misdrijven. In 2017 werd door een amendement de Iraanse drugswetgeving, een van de strengste ter wereld, licht versoepeld. Daarvan is nu weinig meer te merken. In 2023 kregen 471 personen de doodstraf vanwege drugsmisdrijven.

Executie door nabestaanden

Bij moordzaken wordt de familie van slachtoffers aangemoedigd de executie uit te voeren. Hossein Dulkhani, die werd veroordeeld voor de moord op zijn zus, werd daarom vorig jaar door zijn eigen ouders geëxecuteerd. In 2021 werd de executie van minstens twee vrouwen uitgevoerd door hun eigen kinderen. De nabestaanden mogen de executie ook door de autoriteiten laten uitvoeren, of ervoor kiezen de veroordeelde te vergeven. Dat laatste gebeurde in 2023 857 keer.