De stille oorlog in Zuid-Afrika wordt gevoed door een corrupte regering

Sedert de jaren 90 wordt minstens één keer per week in Zuid-Afrika een boer op zijn erf door rovers vermoord. In het Afrikaans heet dit verschijnsel 'plaasmoorde' (plaas betekent boerderij). Dit jaar is het aantal plaasmoorde al met meer dan 27 procent gestegen vergeleken met vorig jaar. Dit drama blijft in de westerse media onderbelicht. Tijdens mijn laatste verblijf in Kaapstad was het weer raak, maar nu vlakbij. Het slachtoffer was een 47-jarige wijnboer uit Klapmuts (een dorp tussen Paarl en Stellenbosch).

Op sociale media verschenen direct tal van oproepen tot protest, onder veelzeggende titels als 'genoeg is genoeg'en 'swarte maandag'. Zo is tijdens de ochtendspits de N1 naar Kaapstad door boze boeren geblokkeerd en is gevraagd op die dag zwarte kleding te dragen. Belangrijke gezagsdragers als Helen Zille, president van de West-Kaap, en Patricia de Lille, burgemeester van Kaapstad, hebben aan deze oproep gevolg gegeven.

Omdat ik de woede, onmacht en het verdriet van de plaatselijk bevolking wilde voelen, ben ik naar de uitvaart gegaan. In de stampvolle kerk van Paarl-Zuid sprak de predikant over genade en troost, maar ook over woede en verdriet. De zus van de overledenen bestempelde de moord op haar broer als een terechtstelling in een stille oorlog. Die wordt gevoed door een corrupte regering, die zich niets aantrekt van het lot van de boeren, die zich als gevolg hiervan vogelvrij voelen.

Naast de maatschappelijke onrust, hebben deze plaasmoorde ook vergaande nadelige economische gevolgen. Bijvoorbeeld door het ontbreken van opvolging of door de emigratie van boeren naar veiliger oorden. Dit leidt niet alleen tot nog grotere werkloosheid op het toch al arme platteland, maar ook tot voedselschaarste in het door extreme droogte geteisterde land. Hierdoor is Zuid-Afrika sinds een aantal jaren genoodzaakt voedsel te importeren, waardoor de voedselprijzen enorm zijn gestegen.

De ANC-regering doet niets om het tij te keren, omdat deze ontwikkelingen passen in het landhervormingsbeleid waarbij (onder meer door plaasmoorde vrijgekomen) landbouwgrond onder de armen wordt verdeeld. Hiermee hoopt het ANC extra kiezers te trekken, waardoor zij aan de macht kan blijven - onder meer ten koste van rivalen als de Economic Freedom Fighters (EFF) van Julius Malema. Deze wil nog verder gaan, door land te onteigenen zonder compensatie. De regering bedrijft dus politiek over de lijken van boeren. En dat moet stoppen. Niet alleen omdat deze politiek het land in chaos stort - Zimbabwe is daarvan het trieste bewijs - maar vooral omdat er sprake is van een door een wegkijkende overheid gelegitimeerde vorm van massamoord. Toeval of niet, onlangs werd bekend dat de politie van hogerhand instructie had gekregen de significant gestegen plaasmoordcijfers niet in de publiciteit te brengen.

Het protest tegen deze stille oorlog tegen boeren is noodzakelijk en kan op verschillende manieren. Omdat toerisme voor Zuid-Afrika tegenwoordig zeer belangrijk is, zou druk uit die hoek heel effectief kunnen zijn. Maar ook de politiek en alle in Zuid-Afrika actieve ngo's zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

Waarom kijk het Westen weg van dit drama? Is het de schroom om na de apartheid op te komen voor de rechten en veiligheid van de - doorgaans - blanke boeren?

In de strijd tegen apartheid liepen de Nederlandse regering en allerlei actiegroepen destijds voorop. En terecht. Nederland moet er niet voor terugdeinzen nu opnieuw het voortouw te nemen. Het is zaak om dit schrijnende probleem onder internationale aandacht te brengen en druk uit te oefenen op de Zuid-Afrikaanse regering. Niet alleen de boeren verdienen dit, maar alle Zuid-Afrikanen. Een volk waarmee wij al 365 jaar op allerlei manieren verbonden zijn.

_{Rogier Witlox is kenner van Zuid-Afrika, waar hij geregeld verblijft.}