Afschaffing slavernij een nationale feestdag? ‘Een dag om te rouwen en te vieren’

De vier wethouders in een brief aan de Kamercommissie Binnenlandse Zaken: 

‘De G4 acht het van belang jaarlijks landelijk aandacht te schenken aan het Nederlands slavernijverleden. Bijvoorbeeld op 1 juli als we de afschaffing van de trans-Atlantische slavernij herdenken. De herdenking markeert deze geschiedenis als onderdeel van de Nederlandse geschiedenis, een onderdeel van het collectieve geheugen. Door te gedenken legt de samenleving verantwoordelijkheid af, maar committeert zij zich ook aan een samenleving en een toekomst waarin geen ruimte is voor racisme en kansenongelijkheid. Het zou een dag moeten zijn om te rouwen en te vieren, om naar geleerde lessen uit het verleden en een gedeelde toekomst te kijken. Een nationale feestdag is daarvoor een passende vorm.’

Linda Nooitmeer, bestuursvoorzitter NiNsee, de organisatie achter de Keti Koti-viering en herdenking:

‘Wij zijn heel blij met dit initiatief. Een nationale vrije dag en herdenkingsdag past bij de wens om op nationaal niveau uiting te geven aan de erkenning die er moet zijn voor dit verleden. Er is onder de Nederlandse bevolking weinig kennis over het Nederlandse trans-Atlantische slavernijverleden. Ik denk dat met een nationale feestdag het besef doet doorklinken dat we nagaan wat het betekend heeft in onze geschiedenis. Op 1 juli wordt een duidelijk punt gemarkeerd waarop alle aspecten die samenhangen met 2,5 eeuw trans-Atlantische slavernijgeschiedenis samenkomen.’

Mitchell Esajas, oprichter The Black Archives:

Uiteraard een goed idee. Het is een belangrijk aspect van onze geschiedenis. De erfenis is nog steeds zichtbaar in onze samenleving. In de ongelijkheid en in zwart institutioneel racisme.’

Piet Emmer, emeritus hoogleraar Europese expansie en migratie aan de Universiteit Leiden: 

‘Ik denk dat het een heel goed idee is om het tot nationale feestdag te maken. De slavernij is een unieke daad geweest, die niet vanzelf kwam. Dat is heel belangrijk, het belangrijkst voor diegenen die in slavernij waren. Het is ook onderdeel van de Europese geschiedenis. De Europeanen hebben eeuwenlang slavernij getolereerd, maar na het eigen afschaffen zijn ze een campagne begonnen om het overal ter wereld te laten verdwijnen.

Je zou wel moeten vermijden dat zo’n feestdag alleen voor de nakomelingen van de slaven in de koloniën wordt, maar ook voor Europeanen en Aziaten. En niet alleen als herinnering aan het verleden, maar ook als herinnering aan wat we nog steeds te doen hebben in het bestrijden van slavernij.’

Karwan Fatah-Black, onderzoeker naar het Nederlandse koloniale verleden aan de Universiteit Leiden:

‘Het is op zich een prima stap, omdat het de discussie over het slavernijverleden kan versnellen. Maar we zijn er als samenleving nog niet uit wat je op zo’n dag precies herdenkt. Er zit iets heel paradoxaals in het Nederlandse zelfbeeld over het slavernijverleden. We denken dat het iets is dat heel ver van onze identiteit staat. We doen alsof we al eeuwenlang anti-slavernij zijn, maar hoe ver staan we werkelijk van de cultuur van de eigenaren? Veel mensen beginnen nu pas te zien dat de Gouden Koets problematisch is.

We lopen het gevaar een grote symbolische stap te zetten, zonder dat we erover uit zijn wat die stap precies moet inhouden.’

Nooitmeer: 

‘Het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Het systeem van slavernij is destijds ingericht met toestemming van de Tweede Kamer, en met dat systeem zijn er mensen uit Afrika gehaald om op plantages te werken. Dat is heel belangrijk geweest voor Nederland en de ontwikkeling van Nederland. Maar ook voor de inwoners van de koloniën en hun nazaten. Het gaat erom dat we een belangrijk moment in de Nederlandse geschiedenis markeren.’

Esajas:

‘Het is wel van essentieel belang dat we het koppelen aan een landelijke campagne, met een educatief programma’s op scholen. Er is een heel groot gebrek aan kennis en een grote onderbelichte geschiedenis.’