Nieuwe bestemming voor verdwenen rookpaal: laadpaal voor e-bikes
Hoe de tijdgeest de industrieel ontwerper inspireert: de sinds kort van alle stations verdwenen rookpaal is in een handomdraai getransformeerd tot laadpaal voor e-bikes. Van een iconisch product voor mensen met een ongezonde levensstijl naar een tweede leven als icoon voor groen, gezond en milieuvriendelijk gedrag.
‘De transformatie is in samenspraak met spoorbeheerder ProRail tot stand gekomen’, zegt industrieel ontwerper Florian Mesch over zijn bijdrage aan de Dutch Design Week. Tijdens dat evenement werd het prototype van een verrassend staaltje circulaire aanpak gepresenteerd: een rookpaal die na inbouw van een kabelsysteem en het aanbrengen van een stekkervoorziening op de plek van de asbak plots een laadpaal is geworden.
Mesch werkt voor het in Amsterdam gevestigde bedrijf Lightwell dat is gespecialiseerd in armaturen voor straatverlichting. Virgil Warnars van dat bedrijf: ‘Je kunt al dat metaal van de rookpalen natuurlijk ook omsmelten. Dat heet dan recyclen en heet schoon te zijn, maar dat is natuurlijk niet zo. Wij noemen dit upcycling: oude materialen een nieuwe, duurzame functie geven.’
Dat was en is precies wat spoorbeheerder ProRail voor ogen heeft met de duizenden opgeslagen rookpalen: een groene, duurzame bestemming. In het begin van deze antirookmaand Stoptober verdween de laatste rookpaal van het station. Dat van Krommenie-Assendelft.
Die paal staat nu in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Als aandenken aan een tijd waarin rokers nog werden gefaciliteerd. De rookpaal werd in 2004 op de stations geïntroduceerd. Op die stations is sinds kort ook tabaksverkoop, althans in de NS-winkels, uit den boze.
In plaats van het vieze, ongezonde gedrag mogelijk te maken afficheren ProRail en NS zichzelf steeds meer als bedrijven die voor gezond, groen en duurzaam staan. Treinen rijden op groene stroom en zijn veel milieuvriendelijker dan auto’s en vliegtuigen. Stations zijn ‘hubs’ voor gezonde fietsers. De ov-fiets van NS is een enorm succes, stations worden omzoomd door fietsvoorzieningen.
Of ProRail er brood in ziet de rookpaal massaal te laten ombouwen tot laadpaal, al was het maar als zinnebeeld van de tijdgeest, is zeer de vraag. ‘ProRail is hierbij betrokken geweest’, zegt ontwerper Mesch, ‘maar er zijn misschien nog andere, circulaire oplossingen te bedenken.’
Voor Lightwell is het geen punt om de hele, nu overbodige partij rookpalen om te bouwen, verzekert Virgil Warnars. In Almere en Lelystad staan twee productiebedrijven. Warnars: ‘Dat asbakdeel moet een flink bad krijgen. Dat frezen we daarna uit voor het oplaadpunt. Kabels erin, groene stroom. Klaar.’
Het plaatsen van de laadpalen op de perrons is uitgesloten, moet Warnars toegeven. Blijft de transformatie beperkt tot die ene voor de Dutch Design Week? Warnars, van huis uit historicus, ziet hoe dan ook waarde in dit project. ‘Het zegt ook iets over leefstijl. Een e-bike is nu ineens superhip. En mensen hebben vaak geen idee wat circulaire economie inhoudt. Circulairder dan dit kan niet.’